Giáo án và PPT Ngữ văn 8 cánh diều Bài 5: Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới (Vũ Khoan)

BÀI 5. TỰ ĐÁNH GIÁ

CHUẨN BỊ HÀNH TRANG VÀO THẾ KỈ MỚI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi:

• Em hãy kể tên các văn bản, bài viết và bài nói và nghe em đã được học trong bài 5: Nghị luận xã hội

• Em hãy liệt kê các đơn vị và nội dung kiến thức mà em đã được học ở bài 5

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Đọc văn bản

GV cho HS dọc văn bản “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới” và trả lời câu hỏi:

Câu 1: Phương án nào sau đây trả lời đúng câu hỏi: Vì sao bài viết Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới là văn bản nghị luận?

A. Nhấn mạnh những ưu điểm và hạn chế của con người Việt Nam trong thời kì mới

B. Ca ngợi vai trò tiên phong của thế hệ trẻ Việt Nam trong lịch sử phát triển đất nước

C. Nêu lên ý kiến của người viết và dùng những lí lẽ, dẫn chứng để thuyết phục người đọc

D. Rút ra bài học có ý nghĩa quyết định đối với thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì mới

Câu 2: Nội dung chính mà văn bản trên muốn nêu lên là gì?

……

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: A

Câu 3: A, C, G

Câu 4: C

Câu 5: 

Ý kiến, đánh giá chủ quan: b, c

Lí lẽ, bằng chứng khác quan: a, d

Câu 6: 

Bài văn này được viết vào đầu năm 2001, đây là thời điểm có ý nghĩa lịch sử đặc biệt sự chuyển giao giữa hai thế kỉ diễn ra trên toàn thế giới. Đối với dân tộc công cuộc đổi mới đã đạt được những thành quả bước đầu có ý nghĩa quan trọng, và tiếp tục đẩy mạnh mục tiêu công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước.

Câu 7: 

- Thành ngữ tác giả sử dụng trong bài viết: “nước đến chân mới nhảy”, “liệu cơm gắp mắm” “trâu buộc ghét trâu ăn” ,“bóc ngắn cắn dài”,...

+ “nước đến chân mới nhảy”: không biết tính toán, trù liệu từ trước, để việc xảy ra đến nơi mới vội vàng tìm cách đối phó.

+ “liệu cơm gắp mắm”:  để hoàn thành được mục tiêu đã đề ra thì mỗi chúng ta phải biết lượng sức mình trong từng hoàn cảnh, công việc cụ thể.

“trâu buộc ghét trâu ăn”: Ghen ghét, ganh tị vì người khác hơn mình.

“bóc ngắn cắn dài”: khuyên không nên có tư tưởng lao động ít mà muốn hưởng thụ nhiều, hoặc tài sản làm ra ít mà tiêu xài phung phí.

- Tác dụng: việc sử dụng các thành ngữ làm cho bài viết trở nên sinh động, cụ thể, làm cho vấn đề quan trọng mang tính uyên bác trở nên gần gũi dễ hiểu với đời sống. Đồng thời, cũng khiến bài nghị luận không bị khô khan, khuôn mẫu, giáo điều mà đầy cảm xúc

Câu 8: Những điểm mạnh, điểm yếu trong tính cách thói quen của con người Việt Nam:

- Thông minh, nhạy bén với cái mới nhưng thiếu kiến thức cơ bản, kém khả năng thực hành.

- Cần cù sáng tạo nhưng thiếu đức tính tỉ mỉ, không coi trọng nghiêm ngặt quy trình công nghệ, chưa quen với cường độ khẩn trương.

- Có tinh thần đoàn kết trong công cuộc chiến đấu chống ngoại xâm nhưng lại đố kị nhau trong làm ăn và trong cuộc sống hàng ngày.

- Bản tính thích ứng nhanh, nhưng có nhiều hạn chế trong thói quen nếp nghĩ, kì thị trong kinh doanh, quen với bao cấp, thói sùng ngoại hoặc bài ngoại quá mức, thói “khôn vặt”, ít giữ chữ “tín".

Câu 9: Ai trong cuộc sống này cũng có những điểm mạnh và điểm yếu riêng, em cũng vậy. Việc tự nhận thấy được điểm mạnh, điểm yếu góp phần vô cùng quan trọng cho những thành công trong tương lai. Em luôn biết kiên trì, cố gắng trong mọi việc mình làm, bởi em biết rằng nếu không kiên trì thì ta sẽ chẳng làm được việc gì. Tuy nhiên, điểm yếu của em chính là quá vội vã, hấp tấp khiến cho chính em mắc phải những sai lầm không đáng có. Khi làm một việc nào đó, bên cạnh sự kiên trì ta còn cần phải biết cẩn thận để kết quả được tốt đẹp. Em đã và đang cố gắng phát huy điểm mạnh, khắc phục điểm yếu của mình để có thể hoàn thiện bản thân hơn nữa.

…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Ý nào dưới đây là nghệ thuật của bài “Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ”?

A. "Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?" làm nổi bật lên tinh thần yêu nước, truyền thống, lịch sử chiến đấu bảo vệ độc lập, hòa bình của dân tộc ta.

B. "Nước Việt Nam ta nhỏ hay không nhỏ?" là một bài văn nghị luận xã hội. 

C. A và B đều đúng

D. A và B đều sai 

Câu 2: Văn bản “Hịch tướng sĩ” được viết ra nhằm mục đích gì?

A. Khích lệ lòng tự hào về lịch sử của các chiến sĩ.

B. Nhắc nhở toàn dân về kẻ thù đang lăm le xâm lược đất nước.

C. Nhằm khích lệ tinh thần các chiến sĩ và kêu gọi tinh thần yêu nước quyết chiến quyết thắng với ngoại xâm.

D. Nhằm động viên nhân dân chống giặc

Câu 3: Đoạn trích Nước Đại Việt ta, Nguyễn Trãi chủ yếu sử dụng phương thức biểu đạt nào ?

A. Nghị luận   

B. Tự sự     

C. Thuyết minh

D. Miêu tả

Câu 4: Thành ngữ nào sau đây có nghĩa là ý tưởng viển vông, thiếu thực tế, thiếu tính khả thi?

A. Đẽo cày giữa đường.

B. Thầy bói xem voi.

C. Ếch ngồi đáy giếng.

D. Đeo nhạc cho mèo.

Câu 5: Dòng nào nói đúng nhất ý nghĩa của câu ‘Trẫm rất đau xót về việc đó, không thể không dời đổi’.

A. Phủ định sự cần thiết của việc dời đô.

B. Phủ định sự đau xót của nhà vua trước việc phải dời đô.

C. Khẳng định sự cần thiết phải dời đổi kinh đô.

D. Khẳng định lòng yêu nước của nhà vua.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Sau khi học xong bài 5, em rút ra được bài học gì cho bản thân mình?

Câu 2: Em hãy viết đoạn văn nêu cảm nhận của mình sau khi học xong bài 5.