Giáo án và PPT Ngữ văn 8 cánh diều Bài 2: Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ sau khi đọc một bài thơ sáu chữ, bảy chữ

VIẾT

VIẾT ĐOẠN VĂN GHI LẠI CẢM NGHĨ SAU KHI ĐỌC MỘT BÀI THƠ SÁU CHỮ, BẢY CHỮ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt câu hỏi dẫn dắt yêu cầu HS trả lời: 

Ở chương trình học lớp 7, các em đã làm quen với cách viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ bốn chữ, năm chữ. Hãy nhắc lại kiến thức về những điểm cần lưu ý về hình thức và nội dung khi viết.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Phân tích đoạn văn tham khảo

GV đặt câu hỏi yêu cầu học sinh trao đổi: 

• Nhà văn Nguyên Hồng ấn tượng với những hình ảnh, chi tiết nào trong bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan?

• Hãy chỉ ra các từ ngữ, câu văn thể hiện cảm xúc, sự liên tưởng và tưởng tượng mà bài thơ gợi ra cho người viết.

Sản phẩm dự kiến:

-  Nhà văn Nguyên Hồng ấn tượng với những hình ảnh, chi tiết:

+ Thuộc lòng, xúc động và nhớ mãi những câu thơ trong bài Qua Đèo Ngang.

+ Đèo Ngang vào buổi chiều tà.

+ Với cảnh cây cỏ và núi non thấy được sự heo hút của những câu thơ trên kia.

+ Cứ nghe thấy những tiếng đanh đanh khắc khoải “cuốc cuốc” vang lên,…

- Các từ ngữ, câu văn thể hiện cảm xúc, sự liên tưởng và tưởng tượng mà bài thơ gợi ra cho người viết:

+ …tôi thuộc lòng, xúc động và nhớ mãi những câu thơ….

+ Trong trí tưởng tượng, Bà Huyện Thanh Quan đã đưa tôi đến Đèo Ngang đúng vào buổi chiều tà.

+ Tuổi lên bảy, lên tám của tôi khi ấy lại còn được những rung động này nữa:…

+ Không ai bày cách cho tôi cảm xúc, nhưng tôi cứ nghe thấy những tiếng đanh đanh khắc khoải “cuốc cuốc” vang lên,…

Hoạt động 2. Lưu ý đối với đoạn văn ghi lại cảm nghĩ sau khi đọc một bài thơ sáu, bảy chữ

GV đưa ra câu hỏi: Để viết bài văn ghi lại cảm nghĩ sau khi đọc một bài thơ sáu, bảy chữ, các em cần lưu ý điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Đọc kĩ để hiểu nội dung và nghệ thuật của bài thơ. Xác định được các yếu tố nội dung hay nghệ thuật đặc sắc trong bài thơ gây ấn tượng và gợi cảm xúc, suy nghĩ cho em. 

- Viết đoạn văn, trong đó nêu rõ các ý: Em có cảm xúc, suy nghĩ về điều gì trong bài thơ (nội dung hay nghệ thuật; một dòng, khổ, đoạn hay cả bài thơ)?  Đó là cảm xúc, suy nghĩ gì (xúc động, vui, thích, buồn, nhớ, băn khoăn, …)? Vì sao em lại có cảm xúc, suy nghĩ đó?

- Lựa chọn đưa vào đoạn văn một số dòng thơ mà em ấn tượng để làm rõ cảm nghĩ của bản thân

Hoạt động 3. Thực hành

GV đặt câu hỏi hướng dẫn thực hành: Hãy viết đoạn văn bộc lộ cảm nghĩ của em sau khi đọc bài “Nắng mới” của Lưu Trọng Lư

Sản phẩm dự kiến:

a. Chuẩn bị

b. Tìm ý và lập dàn ý

- Mở đoạn: Nêu cảm nghĩ chung về yếu tố nội dung hay nghệ thuật đặc sắc ở dòng, khổ, đoạn thơ hoặc bài thơ.

- Thân đoạn: Nêu cụ thể cảm nhận, suy nghĩ của em về yếu tố nội dung hay nghệ thuật đặc sắc đã xác định ở mở đoạn.

- Kết đoạn: Khái quát lại cảm xúc, suy nghĩ của bản thân về yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật đặc sắc đã trình bày.

c. Viết bài

4. Xem lại và chỉnh sửa

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Khi viết đoạn văn cảm nghĩ sau khi đọc một bài thơ sáu, bảy chữ, bước đầu tiên cần làm là gì?

A. Viết ngay đoạn văn mà không cần suy nghĩ

B. Đọc kĩ để hiểu nội dung và nghệ thuật của bài thơ

C. Chọn một đoạn thơ dài và viết cảm nghĩ về nó

D. Lựa chọn các dòng thơ yêu thích và phân tích chúng

Câu 2: Nội dung nào cần được nhắc đến trong phần mở đoạn của đoạn văn cảm nghĩ?

A. Nêu cảm nghĩ chung về yếu tố nội dung hay nghệ thuật đặc sắc ở dòng, khổ, đoạn thơ hoặc bài thơ

B. Tóm tắt toàn bộ bài thơ

C. Trích dẫn một câu thơ mà em thích nhất

D. So sánh bài thơ với các bài thơ khác

Câu 3: Khi viết đoạn văn cảm nghĩ, tại sao em cần đưa vào một số dòng thơ mà em ấn tượng?

A. Để làm rõ cảm nghĩ của bản thân

B. Để bài viết dài hơn

C. Để người đọc dễ nhớ bài thơ hơn

D. Để thể hiện sự sáng tạo trong việc chọn lựa thơ

Câu 4: Phần thân đoạn của đoạn văn cần phải tập trung vào điều gì?

A. Kể lại nội dung bài thơ theo cách của em

B. Nêu cụ thể cảm nhận, suy nghĩ về yếu tố nội dung hay nghệ thuật đặc sắc đã xác định ở mở đoạn

C. Chỉ phân tích một dòng thơ mà em thấy thích

D. Viết về cuộc đời của tác giả bài thơ

Câu 5: Mục đích của phần kết đoạn trong đoạn văn cảm nghĩ là gì?

A. Khái quát lại cảm xúc, suy nghĩ của bản thân về yếu tố nội dung hoặc nghệ thuật đặc sắc đã trình bày

B. Nhắc lại toàn bộ nội dung bài thơ

C. Đưa ra một lời khuyên về việc đọc thơ

D. Trích dẫn thêm một số bài thơ khác cùng chủ đề

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Đề bài: Hãy viết đoạn văn bộc lộ cảm nghĩ của em sau khi đọc xong bài thơ “Nếu mai em về Chiêm Hóa” của Mai Liễu.