CHƯƠNG 1. CÂN BẰNG HÓA HỌC

BÀI 3: ÔN TẬP CHƯƠNG 1

(17 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: a) Lập bảng so sánh giữa phản ứng một chiều và phản ứng thuận nghịch

1. b) Cho các yếu tố sau: nồng độ, nhiệt độ, chất xúc tác, áp suất. Hỏi có mấy yếu tố trong các yếu tố trên ảnh hưởng đến cân bằng hóa học?

Trả lời:

1. a)

1. b)

Có 3 yếu tố trong các yếu tố trên ảnh hưởng đến cân bằng hóa học là: nồng độ, nhiệt độ và áp suất

Câu 2: Cho phản ứng: 2SO₂(g) + O₂(g)  2SO₃(g), H < 0. Cân bằng chuyển dịch theo chiều nào khi:

1. a) Tăng nhiệt độ
2. b) Giảm áp suất

Trả lời:

1. a) Khi tăng nhiệt độ cân bằng chuyển dịch theo chiều phản ứng thu nhiệt tức chiều nghịch
2. b) Khi gỉam áp suất thì cân bằng chuyển dịch chiều tăng số mol khí tức chiều thuận

Câu 3: Nêu hiện tượng xảy ra trong các trường hợp sau:

(1) Nhỏ phenolphtalein vào dung dịch NaOH loãng. Nhỏ tiếp từ từ dung dịch HCl loãng.

(2) Cho khoảng 2 ml dung dịch Na₃CO₃ đặc vào ống nghiệm đựng khoảng 2 ml dung dịch CaCl₂

(3) Hòa tan CaCO₃ bằng dung dịch HCl loãng.

Trả lời:

(1) Dung dịch chuyển từ màu hồng thành không màu

(2) Xuất hiện kết tủa trắng (CaCO₃)

(3) Xuất hiện bọt khí không màu

CaCO₃ + 2HCl  CaCl₂ + CO₂  + H₂O

Câu 4: Viết biểu thức hằng số cân bằng K_C cho các phản ứng sau:

1. a) PbCl₂(s) Pb²⁺(aq) + 2Cl^-(aq)
2. b) 2H₂(g) + CO(g) CH₃OH(g)
3. c) Cu(s) + 2Ag⁺(aq) Cu²⁺(aq) + 2Ag(s)
4. d) C₃H₈(g) + 5O₂(g) 3CO₂(g) + 4H₂O(g)

Trả lời

1. a)
2. b)
3. c)
4. d)

Câu 5: Hãy cho biết màu của giấy quỳ và phenolphtalein trong các khoảng pH khác nhau?

Trả lời:

- Giấy quỳ:

- Phenolphthalein:

2. THÔNG HIỂU (7 câu)

Câu 1: Sự tăng áp suất ảnh hưởng như thế nào đến trạng thái cân bằng của các phản ứng hóa học sau:

1. a) 3O₂(g) 2O₃(g)
2. b) H₂(k) + Br₂(g) 2HBr(g)
3. c) N₂O₄(g) 2NO₂(g)

Trả lời:

1. a) Phản ứng có sự giảm thể tích, cân bằng chuyển dịch theo chiều thuận khi áp suất tăng
2. b) Phản ứng không có sự thay đổi thể tích, cân bằng không phụ thuộc vào áp suất
3. c) Phản ứng có sự tăng thể tích, cân bằng chuyển dịch theo chiều nghịch khi áp suất tăng

Câu 2: Tính pH của dung dịch NaOH 0,001M.

Trả lời:

NaOH là chất điện li mạnh  [OH^-] = C_{M NaOH} = 0,001M

 pOH = -log[OH^-] = -log(0,001) = 3

 pH = 14 – pOH = 14 – 3 = 11

Câu 3: a) Trong dung dịch NaHSO₄ có các loại phân tử và ion nào? (bỏ qua sự điện li của nước)

1. b) Hấp thụ CO₂ vào nước thu được dd các loại phân tử và ion nào ? (bỏ qua sự điện li của nước)

Trả lời:

1. a) NaHSO₄ ; H⁺ ; HS ; S ; Na⁺ ; H₂O
2. b) H₂CO₃ ; H⁺ ; HC ; C ; H₂O; CO₂

Câu 4: Viết phương trình phân tử và ion rút gọn của các phản ứng (nếu có) xảy ra trong dung dịch các cặp chất sau:

1. a) Pb(OH)_2(s) + NaOH
2. b) Pb(OH)_2(s) + HNO₃
3. c) K₂CO₃ + NaCl
4. d) NaHCO₃ + HCl

Trả lời:

1. a) Pb(OH)_2(s) + NaOH Na₂PbO₂ + 2H₂O

Pb(OH)_2(s) + 2OH^-  Pb  + 2H₂O

1. b) Pb(OH)_2(s) + 2HNO₃ Pb(NO₃)₂ + 2H₂O

Pb(OH)_2(s) + 2H⁺  Pb²⁺ + 2H₂O

1. c) K₂CO₃ + NaCl không phản ứng
2. d) NaHCO₃ + HCl NaCl + H₂O + CO₂

H⁺ + HC    H₂O + CO₂

Câu 5: Tính hằng số cân bằng của các phản ứng dưới đây:

1. a) CO₂(g) + H₂(g) CO(g) + H₂O(g) với nồng độ CO₂, H₂, CO, H₂O ở thời điểm cân bằng lần lượt là 0,0954M ; 0,0454M ; 0,0046M ; 0,0046M.
2. b) 2NO(g) + 2H₂(g) N₂(g) + 2H₂O(g) với nồng độ NO, H₂, N₂, H₂O ở thời điểm cân bằng lần lượt là 0,45M; 0,63M; 0,95M; 1,3M

Trả lời:

1. a)
2. b)

Câu 6: Việc sản xuất ammonia trong công nghiệp dựa trên phản ứng thuận nghịch dưới đây

N₂(g) + 3H₂(g)  2NH₃(g); H = -92 kJ

Khi hỗn hợp phản ứng đang ở trạng thái cân bằng những thay đổi dưới đây sẽ có ảnh hưởng thế nào đến vị trí cân bằng?

1. a) Tăng nhiệt độ
2. b) Tăng áp suất
3. c) Cho chất xúc tác
4. d) Giảm nhiệt độ
5. e) Lấy NH₃ ra khỏi hệ

Trả lời:

1. a) Cân bằng chuyển dịch sang trái
2. b) Cân bằng chuyển dịch sang phải
3. c) Cân bằng không thay đổi
4. d) Cân bằng chuyển dịch sang phải
5. e) Cân bằng chuyển dịch sang phải

Câu 7: Viết công thức của chất mà khi điện li tạo ra các ion:

1. a) K⁺ và Cr
2. b) Fe³⁺ và N
3. c) Mg²⁺ và Mn
4. d) Al³⁺ và S

Trả lời:

1. a) K₂CrO₄
2. b) Fe(NO₃)₃
3. c) Mg(MnO₄)₂
4. d) Al₂(SO₄)₃

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Viết phương trình điện li của acid yếu CH₃COOH trong dung dịch. Nếu hòa tan ít tinh thể chất điện li mạnh CH₃COONa vào dung dịch acid trên thì nồng độ H⁺ tăng hay giảm? Giải thích dựa vào nguyên lí chuyển dịch cân bằng Le Chatelier?

Trả lời:

+ CH₃COOH  CH₃COO^- + H⁺ (*)

+ CH₃COONa  CH₃COO^- + Na⁺

Sự phân li của CH₃COOH là quá trình thuận nghịch. Đây là cân bằng động. Khi hòa tan CH₃COONa vào thì nồng độ CH₃COO^- tăng lên, làm cho cân bằng (*) chuyển dịch từ phải sang trái, nên nồng độ H⁺ giảm xuống.

Câu 2: Có bốn dung dịch: sodium chlorine, ethanol, potassium sulfate, acetic acid đều có nồng độ 0,1 mol/l. Sắp xếp các dung dịch đó theo chiều khả năng dẫn điện tăng dần và giải thích.

Trả lời:

- Sắp xếp: C₂H₅OH < CH₃COOH < NaCl < K₂SO₄

- Giải thích: Khả năng dẫn điện của các dung dịch tăng khi nồng độ các uon trong dung dịch tăng.

+ Ethanol là chất không điện li nên không phân li thành ion

+ Acetic acid là chất điện li yếu nên chỉ phân li một phần thành ion:

CH₃COOH  H⁺ + CH₃COO^-

+ Sodium chlorine và potassium sulfate phân li hoàn toàn:

NaCl  Na⁺ + Cl^-

K₂SO₄  2K⁺ + S

Hai chất NaCl và K₂SO₄ đều có nồng độ 0,1 mol/l nên trong dung dịch NaCl nồng độ các ion là 0,2 mol/l, và trong dung dịch K₂SO₄ nồng độ các ion là 0,3 mol/l. Vì vậy, dung dịch K₂SO₄ dẫn điện tốt hơn.

Câu 3: Tính thể tích của nước cần thêm vào 15ml dung dịch acid HCl có pH = 1 để được dung dịch acid có pH = 3.

Trả lời:

Gọi thể tích nước cần thêm là V ml. Số mol H⁺ không đổi trước và sau pha loãng nên

15.10^-1 = (15 + V). 10^-3

V = 1 485 ml = 1,485 lít

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Nước chứa nhiều ion Ca²⁺ và mg²⁺ là nước cứng. Nước chứa ít hoặc không chứa các ion Ca²⁺ và Mg²⁺ là nước mềm. Nước cứng không phù hợp cho việc sử dụng trong công nghiệp và sinh hoạt. Trong nước thường chứa các hợp chất Ca(HCO₃)₂, Mg(HCO₃)₂ và MgCl₂ người ta cho sữa vôi Ca(OH)₂ vào nước sẽ tạo ra kết tủa CaCO₃ và Mg(OH)₂

Để loại Ca²⁺ dưới dạng CaCl₂ người ta hòa tan Na₂CO₃ vào nước sẽ tạo kết tủa CaCO₃. Hãy viết các phương trình hóa học dưới dạng phân tử và ion rút gọn của các phản ứng trên.

Trả lời:

Ca(HCO₃)₂ + Ca(OH)₂  2CaCO₃  + 2H₂O

Ca²⁺ + HC  + OH^-  CaCO₃  + H₂O

Mg(HCO₃)₂ + 2Ca(OH)₂  Mg(OH)₂  + 2CaCO₃  + 2H₂O

Mg²⁺ + 2HC  + 2Ca²⁺ + 4OH^-  Mg(OH)₂  + 2CaCO₃  + 2H₂O

MgCl₂ + Ca(OH)₂  Mg(OH)₂  + CaCl₂

Mg²⁺ + 2OH^-  Mg(OH)₂  

CaCl₂ + Na₂CO₃    CaCO₃  + 2NaCl

Câu 2: Trộn 300 ml dung dịch có pH = 2 gồm HCl và HNO₃ với 300 ml dung dịch NaOH nồng độ a (mol/l) thu được 600 ml dung dịch có pH = 11. Tính giá trị của a.

Trả lời:

pH = 11  OH^- dư sau phản ứng  pOH = 3

 [OH^-]_sau = 10^-3 =  

pH = 2  [H⁺] = 10^-2 = 0,01M   = 03.0,01 = 0,003

= 0,3a

H⁺      +      OH^-        H₂O

                          Bđ           0,003           0,3a

                          Pư           0,003           0,003

                          Sau             0            0,3a – 0,003

 = 6.10^-4 = 0,3a – 0,003  a = 0,012M