Giáo án Âm nhạc 9 chân trời Bài 19: Thường thức âm nhạc Nhạc sĩ Franz Schubert, Nghe nhạc Serenade

Ngày soạn:…/…/…   

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 19: 

THƯỜNG THỨC ÂM NHẠC: NHẠC SĨ FRANZ SCHUBERT 

(1797 – 1826) 

NGHE NHẠC: SERENADE

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Thường thức âm nhạc: nêu được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của nhạc sĩ Franz Schubert.
• Nghe nhạc: cảm nhận được tính chất và biểu lộ cảm xúc khi nghe bản Serenade.

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
• Tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực riêng: 

• Nhận được những nét chính về cuộc đời và sự nghiệp của nhạc sĩ Franz Schubert.
• Cảm nhận được tính chất và biểu lộ cảm xúc khi nghe bản Serenade.

3. Phẩm chất

• Lạc quan, tin tưởng vào những điều tốt đẹp của cuộc sống, biết trân trọng những giá trị văn hóa của nhân loại.
• Luôn cố gắng vươn lên đạt kết quả tốt trong học tập; có ý thức vận dụng kiến thức, kĩ năng học vào học tập và đời sống hằng ngày.

1. Đối với giáo viên

• Giáo án, SGK, SGV, SBT Âm nhạc 9 – Chân trời sáng tạo. 
• Hình ảnh nhạc sĩ Franz Schubert.
• File âm thanh bản Serenade, trích đoạn bài hát Ave Maria.
• Đàn phím điện tử.
• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Âm nhạc 9 – Chân trời sáng tạo.
• Tìm hiểu trước thông tin phục vụ cho bài học qua SGK Âm nhạc 8 và internet. 

III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC

1. Phương pháp

• Thực hành luyện tập, làm mẫu, giải quyết vấn đề, thảo luận, dùng lời, tự phát hiện, trò chơi,...

2. Kĩ thuật dạy học

• Chia nhóm, đặt câu hỏi, động não, mảnh ghép, khăn trải bàn,...

IV. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 

THƯỜNG THỨC ÂM NHẠC: 

NHẠC SĨ FRANZ SCHUBERT (1797-1828)

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo không khí sôi nổi, hứng thú vào tiết học tìm hiểu về nhạc sĩ Franz Schubert.

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS chơi trò chơi xem video hình ảnh và nghe âm thanh.

c. Sản phẩm: HS hát và vận động theo nhạc một số bài hát quen thuộc của nhạc sĩ Franz Schubert.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành các nhóm và thực hiện nhiệm vụ:

+ Viết tên các nhạc sĩ âm nhạc cổ điển thế giới đã được học ở các lớp 6, 7, 8.

+ Những bản nhạc các em được nghe của nhạc sĩ Vivaldi, Beethoven, Mozart là âm nhạc có lời hay không có lờ?

- GV trình chiếu cho HS lắng nghe bài hát Ave Maria của Franz Schubert:

https://youtu.be/3d4xXvF2ukY?si=La0X0OCTcEmCldvP 

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi:

+ Nhận xét về tính chất âm nhạc, nhịp độ của bản nhạc, chất giọng của ca sĩ thể hiện bài hát Ave Maria.

+ Nêu cảm xúc cá nhân sau khi nghe bài hát.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận nhóm, sau đó thảo luận cặp đôi theo hướng dẫn của GV.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi thảo luận.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận:

+ Tên các nhạc sĩ âm nhạc cổ điển thế giới đã được học:

• Lớp 6: Antonio Vivaldi.
• Lớp 7: Beethoven.
• Lớp 8: Mozart.

+ Những bản nhạc được nghe của nhạc sĩ Vivaldi, Beethoven, Mozart đã số là nhạc không lời.

+ Nhận xét về bài hát Ave Maria:

• Tính chất âm nhạc: tình cảm thiêng liêng mang phong cách cổ điển.
• Nhịp độ: chậm và ổn định.
• Chất giọng của ca sĩ: trang nghiêm và cảm động.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Bài hát Ave Maria nguyên có tên là Ellens dritter Gesang (Khúc hát thứ ba của nàng Ellens) được nhạc sĩ Franz Schubert phóng tác từ lời một bài thơ trong tuyển tập anh hùng ca The lady of the lake (tạm dịch: Quý bà nơi vùng hồ) của nhà thơ người Scotland là Walter Scott. Tuy nhiên, bởi lời của ca khúc luôn bắt đầu với ca từ “Ave Maria” (Xin chào Mẹ Maria) ngân nga, sâu lắng nên từ những ngày đầu được biểu diễn, công chúng đã quen gọi tên bài hát là Ave Maria và cái tên này đã tồn tại bao nhiêu năm qua cho đến ngày nay. Bài hát Ave Maria là một trong những ca khúc xuất sắc trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Franz Schubert. Để hiểu rõ hơn về nhạc sĩ Franz Schubert, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài học ngày hôm nay - Bài 19: Thường thức âm nhạc – Nhạc sĩ Franz Schubert (1797 - 1826); Nghe nhạc – Serenade.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động: Tìm hiểu nhạc sĩ Franz Schubert

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được những nét chính về nhạc sĩ Franz Schubert.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS tìm hiểu về nhạc sĩ Franz Schubert.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về nhạc sĩ Franz Schubert và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được kiến thức về nhạc sĩ Franz Schubert.

b. Nội dung: GV hướng dẫn HS trình bày sơ đồ tư duy về nhạc sĩ Franz Schubert.

c. Sản phẩm: HS trình bày sơ đồ từ duy về nhạc sĩ Franz Schubert.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm với các ý chính của nội dung được giao.

- GV yêu cầu các nhóm trình bày theo sơ đồ tư duy.

- GV kết luận những ý then chốt của từng nội dung, tổng hợp dưới dạng sơ đồ tư duy hoặc bảng tổng hợp về nhạc sĩ Schubert.

- GV lưu ý HS sưu tầm ngoài SGK (thông tin về nhạc sĩ, tác phẩm,...).

- GV củng cố thêm kiến thức cho HS:

+ Nhấn mạnh vai trò ý nghĩa của vấn đề Schubert là đại diện đầu tiên của trường phái âm nhạc lãng mạn.

+ Tư tưởng của Schubert thấy cô đơn, chua chát trong thời đại lãng mạn. Lịch sử châu Âu thế kỉ XIX đầy phức tạp, mâu thuẫn, đen tối vì chiến tranh nhưng ông luôn mang những ước mơ khát vọng đẹp đẻ và đưa vào trong sáng tác.

à Rút ra bài học giáo dục về nghị lực và niềm tin vào cuộc sống.

+ Schubert đưa ca khúc có vị trí ngang với các thể loại quan trọng khác lại là một đóng góp lớn: trước đây, ở thời kì cổ điển và trước cổ điển, trong âm nhạc chuyên nghiệp, ca khúc có vai trò thứ yếu, các nhạc sĩ nổi tiếng chú trọng sáng tác khí nhạc và các thể loại có hình thức lớn, đồ sộ như giao hưởng, sonata, concerto, nhạc kịch,... Schubert đã đưa ca khúc có vị trí quan trọng trong âm nhạc chuyên nghiệp bởi ca khúc của ông xuất sắc về bút pháp nghệ thuật và nội dung phản ánh được tư tưởng của thời đại.

+ Schubert rất chú trọng phần đệm trong ca khúc, ca khúc của ông luôn có 2 phần là giai điệu bè hát và phần đệm có hình tượng đặc sắc (so sánh ca khúc Việt Nam nhiều bài không có phần đệm chỉ có giai điệu và lời ca, phần đệm do người khác soạn).

+ Kể thêm một vài câu chuyện về giai đoạn Schubert đi dạy học nhưng không hợp với nghề, ông bỏ nghề dạy học và bị gia đình ruồng bỏ, lâm vào cảnh túng quẫn như thiếu tiền để trang trải cuộc sống riêng. Tác phẩm của ông đương thời ít được biểu diễn, tuy vậy ông được sự giúp đỡ của bạn bè và luôn giữ sự tự trọng của người nghệ sĩ tài năng. Ông là người sáng tác nhanh vì trong đầu luôn vang lên giai điệu âm nhạc cho một tác phẩm nào đó; có năm ông viết được cả trăm ca khúc, có ngày viết tới 8 bài hát. Cuối cùng, khẳng định dù trải qua khó khăn, bất hạnh nhưng nhạc sĩ Schubert luôn có niềm tin mãnh liệt vào sự cao đẹp và tình yêu cuộc sống; qua đó, giáo dục HS về lí tưởng sống.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tổng hợp kiến thức và trình bày theo sơ đồ tư duy.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện nhóm trình bày về nét chính của nhạc sĩ Franz Schubert.

- GV yêu cầu HS khác quan sát, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, khích lệ HS.

- GV chuyển sang nội dung mới.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS củng cố kiến thức đã học về nhạc sĩ Franz Schubert.

b. Nội dung: GV cho HS trả lời nhanh một số câu hỏi trắc nghiệm về nhạc sĩ Franz Schubert.

c. Sản phẩm: Đáp án câu trả lời trắc nghiệm của HS. 

d. Tổ chức thực hiện:

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------