Giáo án điện tử Lịch sử 9 chân trời Chủ đề chung 2: Văn minh châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long (P2)

NHIỆT LIỆT CHÀO ĐÓN CÁC EM ĐẾN VỚI

BÀI HỌC HÔM NAY!

CHỦ ĐỀ 2: VĂN MINH

CHÂU THỔ SÔNG HỒNG VÀ SÔNG CỬU LONG

NỘI DUNG BÀI HỌC

1

Những nét văn hóa đặc sắc trong nền văn minh châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long

2

Biến đổi khí hậu và biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu ở hai vùng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long

2

BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU VÀ BIỆN PHÁP ỨNG PHÓ VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU Ở HAI VÙNG CHÂU THỔ SÔNG HỒNG VÀ SÔNG CỬU LONG

a. Biểu hiện của biến đổi khí hậu

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Hãy cho biết dưới ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, nhiệt độ và lượng mưa thay đổi như thế nào ở hai vùng châu thổ sông Hồng và châu thổ sông Cửu Long.

Khai thác Bảng 2.1, 2.2, mục Em có biết, thông tin mục 2a SGK tr.236, 237:

Các biểu hiện của hiện tượng thời tiết cực đoan, mực nước biển dâng ở hai vùng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long là gì?

Bảng 2.1. Gia tăng nhiệt độ và thay đổi lượng mưa giữa các thời điểm khác nhau trong năm ở hai vùng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long, giai đoạn 1958-2018

(Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, Kịch bản biến đổi khí hậu Việt Nam, năm 2020)

Bảng 2.2. Thống kê mực nước biển dâng trung bình tại một số trạm hải văn ở hai vùng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long, giai đoạn 1962-2018

(Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường, Kịch bản biến đổi khí hậu Việt Nam, năm 2020)

Tăng khoảng 0,20C/thập kỉ

Nhiệt độ

Biến đổi khí hậu

2011 – 2018: nền nhiệt tăng mạnh nhất, lên tới 0,4°C.

Mức tăng của nhiệt độ trung bình khác nhau giữa các thời điểm trong năm.

Lượng mưa

Có xu hướng tăng nhẹ, khoảng 2,1% (giai đoạn 1958 - 2018) và biến động theo mùa.

Gia tăng số ngày nắng nóng và hạn hán ở cả hai vùng châu thổ.

Các hiện tượng thời tiết cực đoan khác: bão, dông, lốc, mưa lớn,... xuất hiện nhiều hơn, khó dự đoán và có cường độ lớn.

Hiện tượng thời tiết cực đoan

Xu hướng tăng trung bình 2,7 mm/năm.

Hai vùng châu thổ có vị trí giáp biển, địa hình thấp nhất cả nước nên nguy cơ ngập cao.

Mực nước

biển dâng

Biến đổi khí hậu ở châu thổ sông Hồng

Nắng nóng gay gắt ở Bắc Bộ

Người dân tại Hà Nội đốt củi để sưởi ấm tránh rét.

Nắng nóng ở Bắc Bộ đến sớm bất thường

Biến đổi khí hậu ở châu thổ sông Cửu Long

Nắng nóng gay gắt diện rộng diễn ra ở khu vực Nam Bộ.

Khô hạn và xâm nhập mặn tàn phá Kiên Giang.

Biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long

b. Tác động của biến đổi khí hậu với sự phát triển kinh tế – xã hội

Khai thác mục Em có biết, thông tin mục 2b SGK tr.237, 238 và trả lời câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, hãy nêu những về tác động của biến đổi khí hậu với phát triển kinh tế – xã hội ở châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long.

Là ngành chịu tổn thất trực tiếp và nặng nề nhất của biến đổi khí hậu:

• Thu hẹp diện tích đất nông nghiệp.
• Thay đổi thời vụ sản xuất, cơ cấu cây trồng, vật nuôi.
• Phát sinh nhiều loại sâu bệnh mới, giảm năng suất nông sản.
• Suy giảm đa dạng sinh học, tăng nguy cơ cháy rừng.
• Thiệt hại và làm giảm diện tích, sản lượng thuỷ sản.

Nhiều diện tích lúa ở Ninh Thuận không thể phát triển do hạn hán.

Cánh đồng tại xã Thạnh Nhựt, huyện Gò Công Tây (Tiền Giang) khô cằn do ảnh hưởng của hạn hán, xâm nhập mặn.

Nhiều kênh rạch ở Cà Mau bị khô hạn trơ đáy.

Một cánh đồng lúa ở ĐBSCL bị mất trắng vì khô hạn kéo dài.

Nhiều kênh, rạch trên địa bàn xã

An Minh Bắc, huyện U Minh Thượng (Kiên Giang) khô cạn nước.

Khô hạn đã làm sụt lún hư hỏng trên 6.500m đường bêtông của huyện Trần Văn Thời.

Một ao nuôi tôm chưa thể nuôi trồng trở lại do nước quá mặn tại Lịch Hội Thượng, Trần Đề, Sóc Trăng.

Xâm nhập mặn tàn phá các cánh đồng ở Kiên Giang.

Nước lũ sông Hồng dâng cao, nông dân bãi giữa sông Hồng thiệt hại nặng

• Phá huỷ các công trình xây dựng, nhà máy.
• Thiếu nguồn nước và năng lượng cung cấp cho hoạt động sản xuất công nghiệp.
• Tàn phá nguồn tài nguyên, cơ sở hạ tầng.
• Tác động bất lợi đến hoạt động của ngành dịch vụ, đặc biệt là du lịch.

Đê biển Cà Mau bị sạt lở hồi tháng 7/2022

Nhiều đai rừng phòng hộ ven biển Cà Mau bị sóng đánh ngã

Cây cầu sắt tạm thay con đường bị sạt lở, sụt lún chạy trong chợ Tân Tiến, gặp trời mưa trơn trượt khiến nhiều xe máy, người dân đi lại bị té ngã.

Báo động tình trạng sạt lở bờ sông Hồng

Sạt lở ĐBSCL ngày càng nghiêm trọng

• Thiếu nước sinh hoạt trầm trọng, dịch bệnh gia tăng, tác động tiêu cực đến sức khoẻ con người.
• Làm mất địa bàn cư trú của người dân ven biển.

Hàng ngàn hộ dân ở Long An thiếu nước sinh hoạt do xâm nhập mặn kéo dài

Người dân huyện Gò Công Đông (Tiền Giang) đến

các xe chở nước sạch miễn phí cung cấp cho bà con

Hầu hết nhà của người dân tỉnh Bến Tre đều có các dụng cụ trữ nước mưa phòng xâm nhập mặn

Xâm nhập mặn đến sớm và gay gắt hơn ở Đồng bằng sông Cửu Long

Tình trạng sạt lở bờ sông ven thị trấn Năm Căn đang trong tình trạng đặc biệt nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến đời sống của người dân trong khu vực.

Ngôi nhà của người dân tại xã Hòa Hưng, huyện Cái Bè (Tiền Giang) sụp đổ do sạt lở.

Vụ sạt lở khiến 14 căn nhà cạnh sông Vàm Nao (xã Mỹ Hội Đông, huyện Chợ Mới, An Giang) chìm xuống sông.

c. Một số biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu

Giảm nhẹ

Là các hoạt động nhằm giảm mức độ hoặc cường độ phát thải khí nhà kính, tăng cường hấp thụ các khí nhà kính.

Thích ứng

Là sự điều chỉnh hệ thống tự nhiên hoặc con người đối với hoàn cảnh hoặc môi trường thay đổi, nhằm mục đích giảm khả năng bị tổn thương do biến đổi khí hậu và tận dụng các cơ hội do nó mang lại.

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

Khai thác Bảng 2.3, thông tin mục 2c SGK tr.238, 239 và trả lời câu hỏi:

Dựa vào bảng 2.3 và thông tin trong bài, hãy đề xuất một số biện pháp giúp giảm nhẹ, thích ứng với biến đổi khí hậu ở hai vùng châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long.

,

Bảng 2.3. Các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu ở châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long

• Giảm nhẹ

Phát triển công nghiệp xanh.

Nâng cao năng lực dự báo, vận hành các hồ chứa, đập xả trữ nước thuỷ điện, thuỷ lợi.

Tăng cường sử dụng năng lượng mới, giảm lượng khí nhà kính.

Trạm khí tượng thủy văn cảnh báo lũ

ĐB. sông Hồng

• Giảm nhẹ

Tăng cường bảo vệ rừng, đa dạng sinh học.

Giáo dục và tăng cường nhận thức cộng đồng về biến đổi khí hậu.

ĐB. sông Hồng

Tăng cường phát triển hệ sinh thái rừng ngập mặn để ứng phó với biến đổi khí hậu ở vùng ven biển miền Bắc

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng và vật nuôi thích ứng với nhiệt độ tăng cao.

Hạn chế phát thải công nghiệp.

Thay đổi thời vụ sản xuất (vụ đông).

ĐB. sông Hồng

• Thích ứng

Vụ đông trở thành vụ sản xuất chính trong năm với người dân huyện Quỳnh Nguyên, Thái Bình

• Thích ứng

Xây dựng các mô hình nông nghiệp xanh thích ứng với biến đổi khí hậu.

Điều tiết nguồn nước từ các công trình thuỷ điện ở thượng lưu.

ĐB. sông Hồng

Mô hình trồng nho hạ đen trong nhà kính tại xã Thượng Cốc, Phúc Thọ, Hà Nội

Vùng trồng lúa chất lượng cao Japonica của Hà Nội.

Mô hình nuôi cá lồng thích ứng với dịch bệnh và biến đổi khí hậu tại Ba Vì, Hà Nội

Sản xuất trong nhà lưới - Giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu ở Ninh Bình

• Giảm nhẹ

Đẩy mạnh trồng rừng và tái tạo rừng, giảm lượng khí nhà kính.

Quy hoạch 3 tiểu vùng sinh thái: nước ngọt, nước lợ, nước mặn với ba trọng tâm: thuỷ sản, cây ăn quả, lúa.

Giải pháp khôi phục rừng ngập mặn tại khu vực bãi triều bồi tụ, ổn định tại tỉnh Sóc Trăng

ĐB. sông Cửu Long

• Giảm nhẹ

Sử dụng nước tiết kiệm.

Tuyên truyền, giáo dục ý thức người dân về biến đổi khí hậu.

ĐB. sông Cửu Long

Người dân chủ động trang bị các vật dụng để tích trữ nước mưa, đảm bảo nguồn nước sử dụng trong các tháng mùa khô

Xe cung cấp nước sạch cho người dân tại Sóc Trăng.

Người dân Tiền Giang tích trữ nước ngọt do tình trạng xâm nhập mặn.

• Thích ứng

--------------- Còn tiếp ---------------