Giáo án điện tử Lịch sử 9 chân trời Bài 2: Châu Âu và nước Mỹ từ năm 1918 đến năm 1945 (bổ sung)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI MÔN HỌC LỊCH SỬ!

BÀI 2:

CHÂU ÂU VÀ NƯỚC MỸ

TỪ NĂM 1918 ĐẾN ĐẦU NĂM 1945

NỘI DUNG BÀI HỌC

1

Phong trào cách mạng (1918 – 1923) và sự thành lập Quốc tế Cộng sản (1919)

2

Cuộc đại suy thoái kinh tế (1929 – 1933)

3

Sự hình thành chủ nghĩa phát xít ở châu Âu

4

Nước Mỹ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 – 1939)

03

SỰ HÌNH THÀNH CHỦ NGHĨA PHÁT XÍT Ở CHÂU ÂU

Nhiệm vụ:

• Chia lớp thành các nhóm (4 HS/ nhóm).
• Mỗi nhóm khai thác tư liệu 2.5, 2.6 thông tin mục 3 SGK tr.14, 15.
• Thực hiện nhiệm vụ trong Phiếu học tập số 1 và trình bày trước lớp.

TRÒ CHƠI NHÀ SỬ HỌC THÔNG THÁI

Hình 2.5. A-đôn-phơ Hít-le và Bê-ni-tô Mút-xô-li-ni tại Béc-lin, Đức, tháng 9 – 1937

Xác định nội dung đúng hoặc sai của các dữ kiện dưới đây. Với những dữ kiện sai, giải thích và sửa lại cho đúng.

1. Đầu những năm 20 của thế kỉ XX, chế độ phát xít từng bước được thiết lập tại Đức và I-ta-li-a.

……………………………………………………………………………………………

2. Với sự thành lập Đảng Quốc và Đảng Phát xít, đầu thập niên 20 của thế kỉ XX, Đức và I-ta-li-a đã lập ra liên minh phát xít, chống lại Liên Xô.

……………………………………………………………………………………………

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Sai. Vì chế độ phát xít chỉ được thiết lập ở I-ta-li-a vào năm 1922.

Sai. Vì trục phát xít Đức – I-ta-li-a được thiết lập vào năm 1936.

3. Cuộc đại suy thoái kinh tế (1929 – 1933) là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến sự thiết lập chế độ phát xít tại Đức và I-ta-li-a.

……………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………….

4. Phân biệt chủng tộc là một trong những chính sách quan trọng được thực hiện tại Đức trong thập niên 30 của thế kỉ XX.

……………………………………………………………………………………………

5. Năm 1936, Đức – Nhật Bản lập ra phe phát xít.

……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Sai. Vì chế độ phát xít được thiết lập ở I-ta-li-a trước cuộc đại suy thoái kinh tế (1929 – 1933). Câu này chỉ đúng trong trường hợp ở Đức.

Đúng

Sai. Vì mốc thời gian 1936 trên tư liệu 2.6 biểu thị tên của liên minh phát xít Đức – I-ta-li-a.

Chủ nghĩa phát xít là gì? Chủ nghĩa phát xít có đặc điểm như thế nào?

Khái niệm:

Là một hệ tư tưởng chính trị và phong trào chính trị cực hữu đặc trưng bởi sức mạnh độc tài, cưỡng chế, đàn áp đối lập, và sự đoàn kết mạnh mẽ giữa xã hội và kinh tế, nổi bật nhất là ở châu Âu vào đầu thế kỷ 20.

Đặc điểm:

Đề cao chủ nghĩa dân tộc cực đoan, phân biệt chủng tộc.

Tước bỏ mọi quyền dân chủ.

Sử dụng quân đội, cảnh sát để trấn át lực lượng đối lập.

Thực hiện chính sách đối ngoại xâm lược, hiếu chiến.

Chủ nghĩa phát xít ở châu Âu đã hình thành như thế nào?

Bối cảnh

• Đại suy thoái kinh tế 1929 – 1933 tàn phá các nước châu Âu.

Các nước tìm cách thoát khỏi tình trạng khủng hoảng.

Bối cảnh

• Phát xít hóa bộ máy nhà nước.
• Tăng cường tái vũ trang, gây chiến tranh “phân chia” lại thế giới.

Ở Đức, I-ta-li-a

Tại I-ta-li-a:

Đảng Quốc gia phát xít được thành lập. Mút-xô-li-ni trở thành Thủ tướng.

Mút-xô-li-ni thành lập “Các nhóm chiến đấu”.

3/1919

11/1921

Chế độ phát xít được thiết lập.

Biểu tượng của Đảng Phát xít Quốc gia

Bê-ni-tô Mút-xô-li-ni (1883 – 1945)

Trẻ em Eritrea cam kết trung thành với Đảng Phát xít Quốc gia

Tại Đức:

Năm 1933, Hít-le trở thành Thủ tướng Đức.

Buộc đảng phái đối lập giải thể.

Hitler, đứng ở cửa sổ Phủ Thủ tướng, đón nhận sự tung hô từ đám đông trong buổi tối ngày nhậm chức, 30 tháng 1 năm 1933

Hitler cùng các thành viên Đảng Quốc xã vào tháng 12 năm 1930

Adolf Hitler phát biểu tại Reichstag vào ngày 23 tháng 3 năm 1933.

Phim hoạt hình chống Do Thái đăng trên tạp chí định kỳ La Difesa della Razza của phe Phát xít , sau khi ban hành Luật chủng tộc (15 /11/1938)

Liên minh phát xít Đức – I-ta-li-a (1936)

• Chinh phục không gian sinh tồn mới ở phía đông cho người dân Đức.
• Bài trừ Do Thái

Liên minh phát xít Đức – I-ta-li-a được thiết lập bởi A.Hít-le và Mút-xô-li-ni

Người Do Thái Hungary được lính Đức lựa chọn để đưa tới phòng hơi ngạt tại trại tập trung Auschwitz, tháng 5/6 năm 1944.

Những người sống sót trong thảm họa Holocaust tại trại tập trung Auschwitz-Birkenau của Đức Quốc xã ở Ba Lan vào năm 1945, sau khi nơi này được giải phóng.

Biệt thự ở Wannsee, nơi các quan chức Đức Quốc xã lên kế hoạch Holocaust vào năm 1942.

Tù nhân trại tập trung Mauthausen ở Ebensee, Áo, được binh sĩ Mỹ giải thoát ngày 5 tháng 5 năm 1945.

Nhiều người Do Thái sống trong trại tập trung của Đức quốc xã thường xuyên bị đánh đập, bỏ đói, bệnh tật không được điều trị, lao động cực khổ...

Trại tập trung Auschwitz là nơi hơn 1,1 triệu người bị Đức quốc xã giết hại. Đây là trại tập trung có tỷ lệ tù nhân tử vong cao nhất trong mạng lưới trại tử thần của Hitler.

Những chuyến tàu định mệnh ở trại tử thần Auschwitz

Nhân vật lịch sử

• Nhân vật tên: Hít-le (1889 – 1945)
• 1934: bị bỏ tù vì âm mưu giành chính quyền bằng vũ lực.
• Viết cuốn Cuộc tranh đấu của tôi phản ánh quan điểm chính trị của mình.
• Chủ trương mở rộng “Không gian sinh tồn” cho dân tộc Đức bằng cách xâm đoạt lãnh thổ.
• Là nguyên cớ của Chiến tranh thế giới thứ hai.
• 30/4/1945: Hít-le tự sát.

Những tội ác kinh hoàng của trùm phát xít Hitler

Năm 1936, liên minh phát xít Đức – I-ta-li-a ra đời. Chế độ phát xít bộc lộ đầy đủ bản chất.

Kết luận

04

NƯỚC MỸ GIỮA HAI CUỘC CHIẾN TRANH THẾ GIỚI

Em hãy quan sát tư liệu 2.7, 2.8 SGK tr.16 và trả lời câu hỏi: Tình hình chính trị - xã hội của nước Mỹ được thể hiện như thế nào qua tư liệu 2.8?

Hình 2.8. Cậu bé di cư tìm việc làm cùng với gia đình ở Ốc-la-hô-ma (ảnh chụp tháng 6/1939)

Tình trạng thất nghiệp của lao động trẻ em chưa được giải quyết.

→ Thất nghiệp – một biểu hiện của cuộc đại suy thoái kinh tế vẫn tồn tại ở Mỹ và chương trình “Thoả thuận mới” vẫn chưa khắc phục.

Nhiệm vụ: Sử dụng tư liệu đã đọc kết hợp những từ khóa, tư liệu dưới đây, viết một đoạn văn ngắn trình bày về tình hình nước Mỹ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 – 1939).

TRÒ CHƠI VĂN HỌC VIẾT VỀ LỊCH SỬ

Từ khóa: 1918, phồn vinh, 1921, Đảng Cộng sản, đại suy thoái kinh tế (1929 – 1933), “Thoả thuận mới” (New Deal), Tổng thống Ru-dơ-ven (1933 – 1945).

Từ khóa: Từ năm 1929 đến năm 1933, lợi tức quốc gia của Mỹ giảm từ 87,8 tỉ đô la xuống còn 41,7 tỉ đô la; thu nhập người giảm từ 681 đô la xuống còn 495 đô la. Số người thất nghiệp tăng từ 4 triệu năm 1930 lên 12 triệu năm 1932, chiếm 1/4 số người trong độ tuổi lao động.

Hãy trình bày những nét chính về tình hình nước Mỹ trong giai đoạn 1918 – 1939.

Hình 2.7. Đập thủy lợi Bon-nơ-viu ở O-rê-gơn, sông Cô-lôm-bi-a

Giai đoạn 1918 – 1929

Kinh tế

- Phồn vinh.

- Đạt mức tăng trưởng cao.

- Đứng đầu thế giới về sản xuất ô tô, thép, dầu lửa (1929).

Xã hội

- Bất công, thất nghiệp.

- Thu nhập thấp.

- Phân biệt chủng tộc.

Bãi đỗ ô tô ở Niu-ooc năm 1928

Cổ phiếu của Tập đoàn Thép Hoa Kỳ, phát hành ngày 30 tháng 12 năm 1924

Đại lộ số 5 New York vào năm 1919

Công nhân xưởng đóng tàu Seattle rời khỏi xưởng đóng tàu sau cuộc đình công, 1919.

Gia đình người da đen rời khỏi ngôi nhà bị tàn phá sau cuộc bạo loạn chủng tộc ở Chicago năm 1919

Tư liệu

Công nhân tại nhà máy sản xuất ô tô River Rouge của Ford.

69% = 48% tổng sản lượng công nghiệp thế giới

• Sản lượng công nghiệp
• Mỹ đứng đầu thế giới trong một số ngành công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp ô tô.
• Mỹ trở thành chủ nợ và nắm 60% dự trữ vàng thế giới.

Giai đoạn 1929 – 1933

Kinh tế

- Đại suy thoái.

Xã hội

- Thất nghiệp.

- Đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn.

Tỷ lệ thất nghiệp ở Hoa Kỳ 1910–60, nổi bật là những năm Đại suy thoái (1929–39)

Đám đông bên ngoài Ngân hàng Hoa Kỳ ở New York sau sự thất bại năm 1931

Sàn giao dịch của Tòa nhà giao dịch chứng khoán New York năm 1930, sáu tháng sau vụ sụp đổ năm 1929

Đám đông tại Ngân hàng American Union ở New York trong thời kỳ mở cửa ngân hàng đầu thời kỳ Đại suy thoái

Khoảng 5.000 người thất nghiệp chờ đợi bên ngoài Cục Lao động Tiểu bang, nơi đặt cơ quan quản lý Cứu trợ Việc làm Tạm thời của Tiểu bang để đăng ký 90.000 việc làm cứu trợ liên bang trong thời kỳ Đại suy thoái.

Hình ảnh đám đông trong một cuộc biểu tình ở Phố Wall, nơi công chúng đang được kêu gọi mua vé để hỗ trợ những người thất nghiệp.

Công nhân thưởng thức đồ ăn trong bếp súp miễn phí dành cho người thất nghiệp của Al Capone.

Giai đoạn 1933 – 1939

Chính phủ Ru-dơ-ven thực hiện chương trình “Thỏa thuận mới”:

Quản lí, can thiệp vào ngân hàng, chứng khoán

Đầu tư công vào công trình lớn

Tạo phúc lợi xã hội

Ổn định kinh tế - xã hội nhưng không chấm dứt hoàn toàn đại suy thoái kinh tế.

Tổng thống Ph. Ru-dơ-ven

tuyên bố nhậm chức

Phim hoạt hình năm 1935 của Vaughn Shoemaker , trong đó ông nhại lại Thỏa thuận mới như một trò chơi bài với các cơ quan theo bảng chữ cái

Giấy chứng nhận vàng trị giá 10 USD của Mỹ . Mỹ sử dụng chế độ bản vị vàng cho đến năm 1934 và kiểm soát gần một nửa nguồn cung vàng toàn cầu trong thời kỳ giữa hai cuộc chiến.

Cây cầu Triborough khổng lồ, được tài trợ bằng khoản trợ cấp PWA trị giá 44.200.000 đô la, được khánh thành vào năm 1936..

A

Câu 1: Tình hình các nước châu Âu sau Chiến tranh thế giới thứ nhất như thế nào?

B

Kinh tế bị tàn phá, tỉ lệ thất nghiệp cao, lạm phát tăng vọt.

Bước vào thời kì phồn vinh, kinh tế đạt mức tăng trưởng cao.

C

Tình trạng phân biệt chủng tộc đối với người da đen thường xuyên xảy ra.

D

Đứng đầu thế giới về sản xuất ô tô, thép, dầu lửa.

BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM

Câu 2: Cuộc đại suy thoái kinh tế (1929 – 1933) mở đầu ở nước nào?

A

I-ta-li-a.

B

Đức

C

Mỹ

D

Pháp

Câu 4: Sau khi trở thành Thủ tướng Đức, Hit-le đã có hành động gì?

A

Thành lập Đảng Quốc gia phát xít.

B

Thực hiện các chính sách về kinh tế - xã hội (“Thỏa thuận mới”).

C

Gây chiến tranh, “phân chia” lại thế giới.

D

Buộc tất cả những đảng phái đối lập giải thể.

Câu 5: Mỹ bước vào thời kì phồn vinh trong giai đoạn nào?

A

1933 – 1939

B

1929 – 1933.

C

1918 – 1929.

D

1935 – 1940.

Câu 5: Theo “Thỏa thuận mới”, nhà nước không trực tiếp quản lí và can thiệp sâu vào:

A

Xây dựng nhà máy, nông trại.

B

Ngân hàng, thị trường chứng khoán.

C

Phúc lợi xã hội.

D

Đầu tư công vào các công trình lớn.

Câu 6: Hạn chế của chính sách “Thỏa thuận mới” là gì?

A

Tập trung chủ yếu vào lĩnh vực ngân hàng, tài chính.

B

Không chấm dứt hoàn toàn cuộc đại suy thoái kinh tế ở nước Mỹ.

C

Thờ ơ với vấn đề việc làm của người dân.

D

Vấn đề phúc lợi xã hội chưa được quan tâm thỏa đáng.

Câu 7: Đâu không phải là ý nghĩa của việc thành lập Quốc tế Cộng sản (1919)?

A

Tổ chức lãnh đạo hoạt động của phong trào cộng sản ở châu Âu.

B

Thúc đẩy phong trào cách mạng ở châu Âu tiếp tục phát triển.

C

Sự ra đời của các đảng cộng sản tại Pháp, Anh, I-ta-li-a,…

D

Châu Âu bước vào thời kì phồn vinh, kinh tế đứng đầu thế giới.

Câu 8: Hình ảnh dưới đây mô tả nội dung gì?

A

Bắt tất cả những người chống đối Đảng Công nhân quốc gia xã hội chủ nghĩa Đức vào trại tập trung.

B

Tâm trạng chung của người dân Âu Mỹ trước một loạt các biến động của lịch sử diễn ra dồn dập .

C

Người dân Do Thái bị bài trừ từ chế độ phát xít Đức.

D

Người dân Pháp mong chờ vấn đề phúc lợi và việc làm từ nhà nước.

LUYỆN TẬP

Tại sao từ năm 1936, nền hòa bình châu Âu bị đe dọa?

Liên minh phát xít Đức – I-ta-li-a thành lập.

Hít-le công khai mục tiêu mở rộng “Không gian sinh tồn” cho dân tộc Đức bằng cách xâm đoạt lãnh thổ của các quốc gia khác.

Hãy nêu tên một chính sách trong “Thỏa thuận mới” của Chính phủ Ru-dơ-ven mà theo em vẫn còn được áp dụng phổ biến ở Mỹ cho đến ngày nay.

VẬN DỤNG

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Ôn lại kiến thức đã học

Hoàn thành bài tập 1 phần Luyện tập và Vận dụng SGK tr.16.

Làm bài tập Bài 2 – SBT Lịch sử và Địa lí 9, phần Lịch sử

Đọc và tìm hiểu trước Bài 3: Châu Á từ năm 1918 đến năm 1945.

CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ LẮNG NGHE!