Giáo án điện tử Lịch sử 9 chân trời Bài 15: Những năm đầu Việt Nam kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1946 - 1950) (P2)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MÔN LỊCH SỬ!

BÀI 15:

NHỮNG NĂM ĐẦU VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC (1946 – 1950)

NỘI DUNG BÀI HỌC

-I-

Kháng chiến toàn quốc bùng nổ (năm 1946)

-II-

Những thắng lợi quân sự tiêu biểu trong những năm đầu tiên của cuộc kháng chiến (1946 – 1950)

-II-

NHỮNG THẮNG LỢI QUÂN SỰ TIÊU BIỂU TRONG NHỮNG NĂM ĐẦU TIÊN CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN (1946 – 1950)

2. Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947

Khai thác Tư liệu 15.6 – 15.7, thông tin mục 2b SGK tr.77, 78 và trả lời câu hỏi

• Hãy mô tả thắng lợi của chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947.
• Theo em, thắng lợi của chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947 có ý nghĩa như thế nào?

Nhóm 2:

15.6. “Địch hội quân ở Bắc Kạn, tạo thành cái ô bọc lấy Việt Bắc, rồi chúng cụp ô lại, dưới đánh lên, trên đánh xuống, phá cho được cơ quan đầu não kháng chiến. Người (Hồ Chí Minh) chỉ rõ: Chúng mạnh ở hai gọng kìm, gọng kìm mà gây thì cái ô cụp xuống sẽ thành cái ô rách, cuộc tấn công sẽ thất bại”.

(Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Chiến đấu trong vòng vây,

NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1995, trang 179)

15.7. Lược đồ chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947

TƯ LIỆU 3.1. “Cuộc phản công thắng lợi ở Việt Bắc,... chứng tỏ Việt Nam nước nhỏ, không có căn cứ địa chắc chắn, biên giới có thể bị bao vây, vũ khí kém, nhưng với sự đoàn kết và cố gắng của toàn dân, dưới chế độ dân chủ cộng hòa, dưới sự lãnh đạo của Chính phủ Hồ Chí Minh và của Hội, vẫn có thể kháng chiến thắng lợi”.

(Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng, Toàn tập, Tập 9: 1948,

NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001, tr.20 - 21)

Cao ủy Pháp ở Đông Dương là Ê. Bô-la-e

Thực hiện cuộc “hành quân kép”.

Diễn biến chính

Tấn công lên Việt Bắc.

Nhanh chóng kết thúc chiến tranh.

Tháng 10/1947

Lược đồ chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947

Pháp sử dụng:

Diễn biến chính

Đánh bộ bao vây và tấn công Việt Bắc.

Tháng 10/1947

Lược đồ chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947

Quân dù

Bộ binh

Lính thuỷ

Hướng đông

Đảng chỉ thị “Phải phá tan cuộc tiến công mùa đông của giặc Pháp”.

Hướng tây

Quân ta phục kích, chặn đánh địch trên Đường số 4.

Thắng lợi ở Bản Sao – đèo Bông Lau.

Quân ta phục kích nhiều trận trên sông Lô.

Thắng lợi ở Đoan Hùng, Khe Lau.

Ngày 19/12/1946, Pháp phải rút khỏi Việt Bắc.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Hội đồng Chính phủ nghe Đại tướng Võ Nguyên Giáp báo cáo tình hình Chiến dịch Việt Bắc Thu - Đông 1947.

Trung đoàn trưởng Đặng Văn Việt chỉ huy trên đường số 4

Cán bộ Phòng Tác chiến - Bộ Tổng tham mưu ở Chiến khu Việt Bắc năm 1947

Bộ chỉ huy Chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947 báo cáo với Chủ tịch Hồ Chí Minh kế hoạch tác chiến, bố trí lực lượng trong chiến dịch

Bảo vệ Bác Hồ trên đường đi kháng chiến tại Điềm Mặc, Định Hóa, Thái Nguyên mùa hè năm 1947

Trung đoàn 147 hành quân chuẩn bị đánh địch trong Chiến dịch

Bộ đội pháo binh Sông Lô trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947

Nhân dân Phú Thọ cắm chông chống quân Pháp nhảy dù trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947

Cán bộ Mặt trận sông Lô nghiên cứu kế hoạch đánh địch tiến công lên Việt Bắc - Thu Đông 1947

Bộ đội qua sông Lô truy kích địch trong chiến dịch Việt Bắc Thu-Đông 1947.

Tượng đài Chiến thắng sông Lô (Đoan Hùng, Phú Thọ)

Xác chiếc tàu L.C.T của quân đội Pháp bị pháo binh ta bắn đắm trên sông Lô Việt trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông năm 1947

Tàu chiến của Pháp bị quân ta đánh đắm trên sông Lô trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947

Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947

Đưa cuộc kháng chiến chuyển sang giai đoạn mới.

Buộc Pháp phải thay đổi chiến lược ở Đông Dương.

Ý nghĩa

Chuyển từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang đánh lâu dài với Việt Nam.

Theo em, đâu là nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947?

• Sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân.
• Sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh.
• Đường lối đúng đắn, nghệ thuật quân sự linh hoạt, sáng tạo.

• Quân ta phục kích, chặn đánh địch ở cả hướng đông và hướng tây. Sau hơn hai tháng, đại bộ phận quân Pháp phải rút chạy khỏi Việt Bắc, cơ quan đầu não của cuộc kháng chiến được bảo vệ an toàn.
• Là chiến dịch phản công lớn đầu tiên trong cuộc kháng chiến chống Pháp, giúp bộ đội chủ lực trưởng thành và thu được nhiều vũ khí.
• Chiến thắng này cũng làm thất bại hoàn toàn chiến lược “đánh nhanh, thắng nhanh” của thực dân Pháp.

KẾT LUẬN

Khai thác Tư liệu 15.8 – 15.10, thông tin mục 2c SGK tr.79, 80 và trả lời câu hỏi:

• Hãy mô tả thắng lợi của chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950.
• Theo em, thắng lợi của chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950 có ý nghĩa như thế nào?

Nhóm 3:

3. Chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950

15.8. Hồ Chủ tịch đang quan sát trận Đông Khê trên đỉnh núi Báo Đông (cách Đông Khê 11 km)

15.9. Lược đồ chiến dịch

Biên giới thu – đông năm 1950

15.10. Quân đội Việt Nam tiến vào giải phóng Đông Khê

TƯ LIỆU 4.1: Chiến dịch Biên giới có ý nghĩa rất to lớn và toàn diện. Đây là lần đầu tiên bộ đội ta tập trung một binh lực quan trọng mở chiến dịch quy mô lớn, giành được quyền chủ động từ đầu đến cuối chiến dịch và đã giành toàn thắng. Chiến dịch Biên giới có ý nghĩa chiến lược hết sức quan trọng. Sau 4 năm liên tục kháng chiến chống thực dân Pháp, quân và dân ta đã giành một thắng lợi vang dội trên chiến trường, đập vỡ một hệ thống phòng thủ của địch, tiêu diệt các cụm cứ điểm lớn, diệt gọn hai binh đoàn thiện chiến của địch, giải phóng một khu vực đất đai rộng lớn và có ý nghĩa chiến lược quan trọng. Thành quả của chiến dịch Biên giới đã đáp ứng kịp thời những yêu cầu cấp thiết của chiến lược, đã làm cho tình huống chiến tranh chuyển sang một thời kì mới. Nếu như chiến thắng Việt Bắc thu – đông năm 1947 đã mở đầu cho giai đoạn cầm cự thì với chiến thắng Biên giới năm 1950, hình thái phản công cục bộ của cuộc kháng chiến bắt đầu xuất hiện.

(Theo Viện Sử học, Lịch sử Việt Nam, NXB Khoa học xã hội, 2017, Tập 10, tr.592)

Bối cảnh lịch sử

Thuận lợi

Khó khăn

Các nước XHCN công nhận, đặt quan hệ ngoại giao với Việt Nam (T1/1950).

Cuộc kháng chiến nhận được sự ủng hộ của nhân dân thế giới và nhân dân Pháp tiến bộ.

Lực lượng của Việt Nam phát triển về mọi mặt.

Thuận lợi

Khó khăn

Từ 1949, Mỹ can thiệp vào chiến tranh Đông Dương, giúp Pháp thực hiện kế hoạch Rơ-ve.

Bao vây cô lập Việt Bắc.

Chuẩn bị tấn công lên Việt Bắc lần thứ hai.

Bối cảnh lịch sử

T6/1950: Đảng, Chính phủ chủ động mở chiến dịch Biên giới thu – đông

Chiến dịch Biên giới thu – đông:

Tiêu diệt một bộ phận quân Pháp.

Khai thông biên giới Việt – Trung.

Củng cố và mở rộng căn cứ Việt Bắc.

Phát triển kháng chiến.

Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp chỉ huy chiến dịch.

Diễn biến chính

Quân đội Việt Nam

Quân Pháp

• Sáng ngày 16/9/1950, tấn công cụm cứ điểm Đông Khê → giành thắng lợi.
• Các cứ điểm của Pháp trên Đường số 4 rung chuyển.
• Thất Khê bị cô lập.
• Cao Bằng bị uy hiếp.
• Hành quân từ Cao Bằng xuống, từ Thất Khê lên để lấy lại Đông Khê.
• Đánh lên Thái Nguyên để thu hút quân chủ lực của ta ở biên giới.

Diễn biến chính

Mai phục.

Chặn đánh giải phóng Đường số 4.

Đánh bại cuộc hành quân lên Thái Nguyên của Pháp.

Quân đội Việt Nam

Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đài quan sát chỉ đạo trận đánh cứ điểm Đông Khê ngày 16/9/1950

Bộ đội ta vận chuyển nhiều loại vũ khí vào mặt trận để tham gia Chiến dịch Biên giới thu đông 1950

Tháng 6/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Thường vụ Trung ương Đảng chủ trương mở chiến dịch lớn đánh địch trên tuyến biên giới Việt - Trung

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Chủ tịch Hồ Chí Minh bàn kế hoạch tác chiến với các sĩ quan quân đội trong chiến dịch vào hạ tuần tháng 8/1950

Số lượng lớn pháp binh và công binh của Bộ Tư lệnh được tập trung cho Chiến dịch biên giới

Lá cờ Hồ Chủ Tịch bao tặng trung đoàn 174 (Lùng Phẩy). Các chiến sĩ hứa quyết tiêu diệt đến Đông Khê mở màn cho chiến dịch biên giới

Bộ đội ta làm chủ hoàn toàn Thị trấn Đông Khê

Đảng ủy chiến dịch Biên giới năm 1950

Bùi Quang Tạo, Trần Đăng Ninh, Võ Nguyên Giáp, Lê Liêm, Hoàng Văn Thái

Chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950

Bảo vệ căn cứ địa Việt Bắc.

Phá thế bao vây của Pháp

Trải qua 29 ngày chiến đấu quyết liệt, quân và dân ta đã giành được thắng lợi to lớn trong Chiến dịch Biên giới, bộ đội ta tiến vào giải phóng Thất Kê năm 1950

Kết quả

Giải phóng tuyến biên giới với 35 vạn dân.

Hai quan năm Charton (ngồi hàng đầu, mờ) và Le Page (ngồi giữa) bị bắt làm tù binh ngày 7-10-1950 tại chân núi Cốc Xá điểm cao 447 trong chiến dịch Biên Giới

Những tù binh Pháp bị bắt trong chiến dịch Biên giới

Vũ khí, khí tài của địch bị bộ đội ta thu được tại mặt trận Đông Khê

Lính Pháp ở mặt trận Đông Khê ra hàng trong chiến dịch Biên giới 1950

Ý nghĩa

Giành được thế chủ động trên chiến trường chính (Bắc Bộ).

Mở ra bước phát triển mới của cuộc kháng chiến.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp thăm thị trấn Thất Khê sau ngày giải phóng, 14/10/1950

Chủ tịch Hồ Chí Minh và cán bộ, chiến sĩ sau khi kết thúc chiến dịch Biên Giới, năm 1950

Niềm vui của bộ đội tham gia Chiến dịch Biên giới năm 1950 thắng lợi

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------