Giáo án điện tử Ngữ văn 11 cánh diều Bài 7 Đọc 3: Ai đã đặt tên cho dòng sông?

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Em hãy xem video sau và cho biết cảm nhận của bản thân về xứ Huế.

Bài 7: Tùy bút, tản văn, truyện kí

Thực hành đọc hiểu

AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG?

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Tìm hiểu chung

1. Tác giả
2. Tác phẩm

1. Tìm hiểu chi tiết

1. Nhan đề
2. Hình tượng dòng sông Hương
3. Cái “tôi” trữ tình

III. Tổng kết

1. Nội dung
2. Nghệ thuật

1. TÌM HIỂU CHUNG

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Trình bày hiểu biết của em về tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường và bút kí “Ai đã đặt tên cho dòng sông?”

1. Tác giả

Hoàng Phủ Ngọc Tường (1937 – 2023)

• Sinh ra ở Huế
• Quê quán: Quảng Trị.
• Ông là một nhà văn, một nhà văn hóa có sự gắn bó sâu sắc với Huế.
• Thể loại sáng tác: tùy bút – bút kí.
• Phong cách sáng tác: trữ tình, trí tuệ, kết hợp nhiều kiến thức của nhiều lĩnh vực.
• Năm 2007, ông được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuậ

Tác phẩm tiêu biểu: Ngôi sao trên đỉnh Phu Văn Lâu (1971), Rất nhiều ánh lửa (1979), Người hái phù dung (1992), Ngọn núi ảo ảnh (1999)…

2. Tác phẩm

• Sáng tác năm 1981 tại Huế.
• In trong tập bút kí cùng tên năm 1986.
• Là bài kí xuất sắc của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
• Bài kí lấy cảm hứng mãnh liệt từ dòng sông Hương thơ mộng của xứ Huế.

Bố cục bài bút kí

Bố cục

đoạn trích

Phần 1

Từ đầu đến “quê hương xứ sở”

Hành trình của dòng sông Hương.

Phần 2

Còn lại

Sông Hương của lịch sử, thơ ca.

Phần 1:

Cảnh quan thiên nhiên của sông Hương.

Phần 2 và 3:

Phương diện lịch sử và văn hóa của sông Hương.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Nhan đề

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Nhan đề “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” có gì đặc biệt? Nêu ý nghĩa của nhan đề?

Mang hình thức của một câu hỏi tu từ.

Dẫn dắt người đọc đến với cội nguồn tên gọi của dòng Hương thơ mộng.

• Lí giải tên dòng sông bằng một huyền thoại mĩ lệ của người dân làng Thành Chung.
• Khát vọng, niềm tự hào của con người muốn mang cái đẹp để gây dựng văn hóa, lịch sử của xứ Huế.
• Niềm biết ơn đối với những con người đã khai phá vùng đất này.

2. Hình tượng dòng sông Hương

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Chỉ ra đặc điểm và vẻ đẹp của dòng sông Hương ở các góc nhìn địa lí, lịch sử và thơ ca?

Sông Hương ở thượng nguồn

Rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn.

Mãnh liệt qua những ghềnh thác.

Cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn.

Cũng có lúc nó trở nên dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng.

Sông Hương vùng thượng lưu mang vẻ đẹp mãnh liệt, hoang dại mà cũng dịu dàng, say đắm.

Sông Hương trước khi chảy qua thành phố Huế

Sông Hương giữa lòng thành phố Huế

• Chuyển dòng một cách liên tục.
• Vòng giữa khúc quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong thật mềm.
• Mang nhiều vẻ đẹp phong phú như thơ mộng, trữ tình.
• Lúc này, sông Hương mang vẻ đẹp tình tứ, duyên dáng của cô gái gặp người tình nhân mong đợi.

Sông Hương trước khi từ biệt thành phố Huế

• Đột ngột đổi dòng.
• Rẽ ngoặt sang hướng đông tây để gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị trấn Bao Vinh xưa cổ.
• Sông Hương là chứng nhân lịch sử, gắn bó với mọi biến cố của Huế.

Sông Hương khi chảy vào thành phố

Sông Hương gặp thành phố như đến với điểm hẹn tình yêu, trở nên vui tươi và đặc biệt chậm rãi, êm dịu, mềm mại.

Ngòi bút của tác giả đã thực sự thăng hoa khi vẽ nên những hình ảnh đầy ấn tượng, những cảm nhận tinh tế.

Tác giả dành tình cảm yêu mến đặc biệt, thấu hiểu và cảm nhận được vẻ đẹp của dòng sông.