Giáo án điện tử Ngữ văn 11 cánh diều Bài 3 Đọc 3: Tấm lòng người mẹ

CHÀO CẢ LỚP!

CHÀO MỪNG CÁC EM TỚI BUỔI HỌC NÀY!

KHỞI ĐỘNG

Hãy cho biết cảm nhận của em sau khi xem xong video dưới đây:

Bài 3: Truyện

Thực hành đọc hiểu

TẤM LÒNG NGƯỜI MẸ

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tìm hiểu chung

Tác giả

Tác phẩm

Tìm hiểu chi tiết

Đề tài và nhan đề

Tình huống truyện

Không gian và thời gian

Nhân vật Phăng-tin

Tổng kết

Nội dung

Nghệ thuật

1. TÌM HIỂU CHUNG

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Trình bày hiểu biết của em về tác giả V. Huy-gô và đoạn trích “Tấm lòng người mẹ” (Vị trí, bố cục đoạn trích)

1. Tác giả

Vic-to Huy-gô (1802 – 1885)

• Quê quán: Pháp.
• Là người thông minh, tài năng, suốt cuộc đời đấu tranh vì sự tiến bộ của loài người.
• Thời thơ ấu thiếu thốn tình cảm gia đình .
• Đặc trưng sáng tác: đều mang âm hưởng thời đại.
• Ông là cây bút vĩ đại nhất của mọi thời đại thuộc chủ nghĩa lãng mạn.
• Thể loại đặc trưng: tiểu thuyết, kịch, thơ
• Tác phẩm tiêu biểu:
  • Nhà thờ Đức Bà (1831)
  • Những kẻ khốn khổ (1862)

2. Tác phẩm

Mở rộng: Hoàn cảnh xã hội nước Pháp thế kỉ XIX

• Khủng hoảng về kinh tế, chính trị
• Bất bình đẳng trong xã hội
• Sự đổ vỡ của hình tượng người anh hùng Napoleon

> Xáo trộn hoàn toàn cuộc sống, đổ vỡ niềm tin của con người Pháp đương thời

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Nhóm 1: Xác định đề tài và ý nghĩa nhan đề của đoạn trích.

Nhóm 2: Đoạn trích “Tấm lòng người mẹ” là đoạn trích có tình huống đặc biệt. Xác định tình huống và nêu ý nghĩa của tình huống ấy.

Nhóm 3: Nêu ý nghĩa của các chi tiết miêu tả không gian, thời gian của đoạn trích

Nhóm 4: Phăng-tin hiện lên trong đoạn trích là người như thế nào? (Hành động, suy nghĩ, phẩm chất của nhân vật)

1. Đề tài và nhan đề

Đề tài

Những con người khốn khổ trong xã hội

Bị xã hội bất công dồn đẩy đến tận đáy, buộc phải lựa chọn giữa những con đường tăm tối

Nhan đề

Do người biên soạn đặt

Dựa trên nội dung cốt lõi của đoạn trích

Bao quát toàn bộ nhân vật Phăng-tin

Hé mở những nghịch cảnh mà Phăng-tin phải trải qua

2. Tình huống truyện

Là một sự kiện diễn ra trong khoảnh khắc

Chứa đựng những mâu thuẫn, nghịch lí, éo le

Đặt nhân vật vào những con đường buộc phải đưa ra lựa chọn

Làm nổi bật tính cách, phẩm chất và bản chất con người nhân vật

2. Tình huống truyện

Phăng-tin và con gái Cô-dét

Phăng-tin – cô gái nhẹ dạ nên bị gã đàn ông tồi lừa gạt đến có con

Để tiếp tục cuộc sống, Phăng-tin phải gửi con gái của mình ở nhà Tê-nác-đi-ê

Vợ chồng Tê-nác-đi-ê luôn viết thư hối thúc, lừa Phăng-tin gửi tiền về

Phăng-tin phải bán tóc, bán răng, làm gái mại dâm để có tiền gửi cho con gái

Ý nghĩa của tình huống truyện

Xây dựng nên tình huống truyện độc đáo, éo le

> Đẩy nhân vật vào bước đường cùng, không còn sự lựa chọn nào khác

Thúc đẩy câu chuyện phát triển

> Vợ chồng Tê-nác-đi-ê đòi hỏi, càng ngày càng quá quắt khiến Phăng-tin dần dần bước vào đường cùng

Thể hiện phẩm chất của Phăng-tin

> Một người khốn khổ, một người mẹ yêu thương con

Tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý được thể hiện qua nhân vật Phăng-tin

Bản chất thật của Phăng-tin là một người mẹ có thể hy sinh tất cả để con mình được sống hạnh phúc hơn

3. Không gian và thời gian

Mùa đông

1. Thời gian

Không có hơi ấm

Không có ánh sáng

Không có canh trưa, buổi chiều và buổi sáng liền nhau

Lúc nào cũng có sương mù

Lúc nào cũng như hoàng hôn

Cửa kính mờ xám

Cả bầu trời như một cái cửa thông hơi dưới hầm

Cả ngày bưng bít như trong một cái hũ

Nó biến nước trời và lòng người thành đá

Ngọn nến cháy cả đêm sắp tàn

Không gian tối tăm, lạnh lẽo, âm u như cuộc đời của Phăng-tin hiện tại

> Chuỗi ngày bức bối, quẩn quanh, bị giày vò bởi bọn chủ nợ và những bức thư hối thúc gửi tiền của vợ chồng lão chủ trọ

> Tô đậm thêm thảm cảnh khốn cùng của Phăng-tin

1. Không gian

• Nơi ở của Phăng-tin

Gác xép sát mái nhà

Mái chếch lên mặt sàn

Ra vào đụng đầu

Không có giường

Một mảnh giẻ rách làm chăn

Góc khác có cái cốc đựng bơ trống trơn

Cây hồng con chết khô

Một chiếc ghế nát

Một cái đệm vứt xuống sàn

> Không gian cũng tối tăm, chật hẹp, đi vào buồng cũng như đi sâu vào số mệnh “càng đi càng phải cúi rạp lưng xuống”

> Căn trọ như ngục tù giam cầm và giết chết sức sống của Phăng-tin khiến chị càng ngày càng héo hon, khô cằn

• Quảng trường

Đông đúc

Toàn những người săm soi, bới móc, tò mò về người khác

Nơi Phăng-tin nhổ răng để đổi lấy 40 fran

> Không gian công cộng là nơi Phăng-tin thấy cô đơn nhất, nghiệt ngã và đau đớn nhất

• Không một người nào cảm thông, chia sẻ với người con gái tội nghiệp ấy
• Họ khinh thường, miệt thị, dè bỉu cô không thương tiếc

4. Nhân vật Phăng-tin