Giáo án điện tử Ngữ văn 11 cánh diều Bài 2 Đọc 4: Anh hùng tiếng đã gọi rằng

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Đọc những câu thơ Nguyễn Du dùng để tái hiện chân dung Từ Hải:

“Râu hùm hàm én mày ngài,

Vai năm tấc rộng thân mười thước cao”

“Trai anh hùng gái thuyền quyên,

Phỉ nguyền sánh phượng đẹp duyên cưỡi rồng”

Cùng với những hiểu biết về những người anh hùng xưa và trí tưởng tưởng của bản thân., em hãy vẽ bức chân dung của Từ Hải.

BÀI 2: THƠ VĂN NGUYỄN DU

ANH HÙNG TIẾNG ĐÃ GỌI RẰNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

TÌM HIỂU CHUNG

Vị trí đoạn trích

Bố cục

TÌM HIỂU CHI TIẾT

Mười tám câu đầu: Cuộc trò chuyện của Kiều và Từ Hải sau cuộc đền ơn, báo oán.

Mười bốn câu còn lại: Vẻ đẹp của người anh hùng Từ Hải.

TỔNG KẾT

Nội dung

Nghệ thuật

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Vị trí đoạn trích

Sau khi gặp Từ Hải hai lần, Kiều được Từ cứu thoát khỏi lầu xanh và cưới nàng làm vợ. Đoạn trích này tiếp ngay sau cuộc đền ơn, trả oán của Kiều.

Đoạn trích: từ câu 2419 đến câu 2450, thuộc phần 2: Gia biến và lưu lạc trong “Truyện Kiều”.

2. Bố cục

• Hai phần

Phần 1: 18 câu đầu

Cuộc trò chuyện của Kiều và Từ Hải sau cuộc đền ơn, báo oán.

Phần 2: 14 câu còn lại

Vẻ đẹp của người anh hùng Từ Hải.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT

THẢO LUẬN NHÓM

• Nhóm 1: Vẽ lại bức tranh của Kiều và Từ Hải sau cuộc đền ơn, báo oán; thêm các chú thích về lời nói, xưng hô của các nhân vật.
• Nhóm 2: Xác định những nét đặc sắc về nghệ thuật của đoạn trích (cách ngắt nhịp, từ ngữ, sử dụng điển tích điển cố,…).
• Nhóm 3: Cảm nhận về hình tượng nhân vật người anh hùng Từ Hải và tư tưởng anh hùng của Nguyễn Du gửi gắm qua đoạn trích.

1. Mười tám câu đầu: Cuộc trò chuyện của Kiều và Từ Hải sau cuộc đền ơn, báo oán.
2. a) Tám câu đầu: Lời của Kiều

• Sự chuyển biến: “ân oán rạch ròi”

> “bể oan đã vơi”

è Kiều từ tận đáy cùng của xã hội với ân oán chất chồng, oan khiên không kể xiết giờ đã trả được ân, báo được oán, nỗi oan cũng đã vợi đi phần nào.

• Hành động “lạy”

> hành động tất yếu của một người yếu thế vừa được giúp đỡ để lấy lại công bằng.

è Cái lạy thể hiện sự biết ơn chân thành, sâu sắc của Kiều với Từ Hải – ân nhân của nàng.

• Lời nói:

Xưng hô “chút thân bồ liễu”

è Kiều tự nhận mình là “thân bồ liễu” lại chỉ là một “chút”. Điều ấy cho thấy sự mong manh, yếu đuối; cũng là cách đề Kiều đề cao sức mạnh, tài năng của Từ Hải một cách khéo léo, tinh tế.

Hình ảnh sóng đôi, đối xứng “Chạm xương chép dạ”, “đềm nghì trời mây”

è Ân tình của Từ Hải, Kiều khắc cốt ghi tâm, nhớ ơn mãi như khắc vào xương tủy, cho dù có phải đánh đổi tất cả cũng báo đáp nghĩa cap cả như trời mây của Từ.

Vẻ đẹp của Kiều: Là người phụ nữ ân oán rõ ràng – có ân trả ân, có oán báo oán; thông minh, khéo léo và sắc sảo trong cả suy nghĩ, lời nói và hành động.

1. Mười câu tiếp theo: Lời của Từ

• Lí do hành động của Từ:

Từ là “quốc sĩ” – người có tiếng tăm, có quyền thế; là “anh hùng”

è Hành động giúp người yếu thế đòi lại công bằng là điều nên làm.

Từ coi Kiều là “tri kỉ”, là người một nhà

è Việc của Kiều cũng là việc của chàng. Hơn nữa, Từ còn cảm kích tấm lòng và sự thủy chung mà Kiều dành cho chàng suốt từng ấy năm khi chàng chinh chiến lập công danh.

• Tình cảm của Từ dành cho Kiều:

“Xót nàng”: hiểu được tình cảnh của Kiều nên Từ xót xa, cảm thông và thương Kiều – thân gái dặm trường lênh đênh chìm nổi giữa sóng gió cuộc đời.

“Ta cam lòng”: Chỉ cần giúp Kiều hoàn thành sở nguyện Từ đã thấy vui vẻ, mãn nguyện và hạnh phúc.

è Từ lí do, lời nói của Từ với Kiều cho thấy Từ Hải rất yêu thương, trân trọng Kiều. Chàng cố gắng bù đắp cho Kiều những gì mà nàng đã phải chịu thiệt thòi, trong      khả năng mình có thể.

Có thể nói, quãng thời gian chung sống cùng Từ Hải là quãng đời êm đềm, hạnh phúc, sung sướng nhất trong 15 năm lưu lạc của Kiều.

2. 2. Mười bốn câu còn lại: Vẻ đẹp của người anh hùng Từ Hải

• Hành động

“Sửa tiệc quân trung” với hình ảnh “muôn binh nghìn tướng”: Sức mạnh của quân đội dưới trướng Từ Hải

è Chỉ trong một thời gian ngắn, Từ đã hiệu triệu được sức mạnh của hàng nghìn vạn binh – vừa là lời hứa với Kiều, vừa cho thấy được tài năng hơn người của Từ.

“Thừa cơ trúc chẻ mái tan”: Nhân cơ hội, thừa thắng xông lên, Từ cùng binh sĩ đã liên tiếp thắng như thế trận chẻ tre.

è Sức mạnh và tiếng tăm của Từ cũng vang xa theo từng trận đánh.

• Kì tích của Từ Hải:
  • “Triều đình riêng một góc trời”
  • “Quan văn võ rạch đôi sơn hà”
  • “Cơn gió quét mưa sa”
  • “Đạp đổ năm thành cõi Nam”

è Kì tích trước nay chưa bao giờ có của một người xuất thân bình thường như Từ Hải.

è Tự Từ Hải làm nên sự nghiệp, lập nên cơ đồ của mình với triều đình, quan văn võ và một góc trời riêng.

• Thái độ của Từ Hải: