Giáo án điện tử Ngữ văn 11 cánh diều Bài 5 Viết: Viết bài nghị luận về một tác phẩm truyện

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY

KHỞI ĐỘNG

Theo dõi video “Chí Phèo” (Trích đoạn phim “Làng Vũ Đại ngày ấy”) sau đây. Từ nội dung video trên, em suy nghĩ gì về sự tha hóa của con người?

BÀI 5: TRUYỆN NGẮN

[Viết]

Viết bài văn nghị luận về một tác phẩm truyện

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

Những điều cần chú ý khi viết bài nghị luận về một tác phẩm truyện

02

Thực hành viết theo các bước

01

Những điều cần chú ý khi viết bài nghị luận về một tác phẩm truyện

Dựa vào phần chuẩn bị ở nhà, trả lời các câu hỏi sau:

• Nghị luận về một tác phẩm truyện là gì?
• Nghị luận về một tác phẩm truyện có thể yêu cầu những gì?
• Để viết bài nghị luận về một tác phẩm truyện cần chú ý điều gì?

1. a) Khái niệm

• Nghị luận về một tác phẩm truyện là phân tích, đánh giá về các yếu tố nội dung, hình thức của truyện bằng những ý kiến, lí lẽ và dẫn chứng cụ thể.

1. b) Yêu cầu

• Phân tích, đánh giá toàn bộ tác phẩm truyện.
• Tập trung phân tích một số yếu tố nội dung hoặc hình thức của truyện.

Phân tích truyện ngắn Một người Hà Nội của Nguyễn Khải

Suy nghĩ về triết lí hạnh phúc trong truyện Tầng hai của Phong Điệp

Tình yêu quê hương trong truyện ngắn Nắng đẹp miền quê ngoại của Trang Thế Hy

1. c) Lưu ý

• Xác định rõ yêu cầu nghị luận mà đề bài đã nêu.
• Đọc lại văn bản truyện được nêu ở đề bài, tìm đọc các nguồn tài liệu có liên quan đến tác giả, tác phẩm.
• Suy nghĩ và thực hiện theo các bước viết bài nghị luận văn học.

02

Thực hành viết theo các bước

Đề bài: Vẻ đẹp của nhân vật Đan-kô trong văn bản Trái tim Đan-kô của Go-rơ-ki.

1. Chuẩn bị viết

• Đọc kĩ đề và suy nghĩ để xác định các yêu cầu nghị luận trước khi viết.
• Đọc lại văn bản “Trái tim Đan-kô” và ghi lại những chi tiết liên quan đến lời nói, hành động, ý nghĩ, tình cảm của Đan-kô.
• Tìm đọc các tài liệu có liên quan đến tác giả Go-rơ-ki và truyện ngắn “Bà lão I-đéc-ghin”, ghi lại những ý kiến quan trọng có thể dùng để trích dẫn hoặc mở rộng bàn luận.

1. Tìm ý và lập dàn ý

Tìm ý

• Tìm ý cho bài viết bằng cách đặt và trả lời các câu hỏi sau:
• Nhân vật Đan-kô xuất hiện khi đoàn người đang trong tình thế nào?
• Hành động và tâm trạng của đoàn người khi di chuyển trong rừng rậm ra sao? Qua mỗi chặng đường, Đan-kô đã có những lời nói, hành động, ý nghĩ, tình cảm gì?
• Suy nghĩ, hành động nào của Đan-kô gây ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
• Tác giả thể hiện vẻ đẹp của hình tượng Đan-kô qua những yếu tố nghệ thuật nào?
• Qua hành động và tình cảm của Đan-kô dành cho đoàn người, tác giả muốn nhắn gửi thông điệp gì? Thông điệp đó có ý nghĩa như thế nào với cuộc sống hôm nay? Vì sao?

Lập dàn ý

Mở bài

Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm và trọng tâm cần làm sáng tỏ: Vẻ đẹp của nhân vật Đan-kô.

Thân bài

Kết bài

Đánh giá, khái quát vẻ đẹp của nhân vật Đan-kô và tài năng của Go-rơ-ki.

1. Viết bài

• Mỗi ý trong dàn ý cần được triển khai thành một đoạn văn: từng đoạn văn đều có câu chủ đề, được đặt ở vị trí thích hợp.
• Cần chú ý dẫn các câu văn có thể minh hoạ tốt cho ý đã được nêu, kèm theo những lời bình, phân tích phù hợp, tránh tình trạng nói chung chung thiếu căn cứ.
• Cần thể hiện được sự rung động thật sự của mình trước tác phẩm truyện nhưng tránh lối nói đại ngôn hay lạm dụng những câu cảm thán.