Giáo án điện tử Ngữ văn 11 cánh diều Bài 4 TH tiếng Việt: Lỗi về thành phần câu và cách sửa

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy quan sát các tiêu đề sau và tìm ra lỗi sai:

Câu sử dụng từ ngữ có nghĩa mập mờ, không phân tách

Nghĩa của câu: Cầu thủ tiết lộ với một cầu thủ khác vợ mình có bầu ở sân bay

Khiến người đọc bị nhầm lẫn nghĩa câu

Nghĩa của câu: Thầy giáo không làm nghề dạy học nữa để vào Sài Gòn

Câu dễ gây hiểu lầm thành: người bị xe tải cán đã chết nhưng vẫn sống dậy để rời khỏi hiện trường vụ tai nạn

Nghĩa của câu: Chiếc xe tải gây tai nạn tử vong một người nhưng bỏ trốn, không chịu trách nhiệm

Bài 4: Văn bản thông tin

Thực hành tiếng Việt

LỖI VỀ THÀNH PHẦN CÂU VÀ CÁCH SỬA

NỘI DUNG BÀI HỌC

Phân tích ví dụ

Lỗi về thành phần câu và cách sửa

Lỗi về thành phần câu

Cách phát hiện và sửa lỗi

1. PHÂN TÍCH VÍ DỤ

Em hãy thực hiện phiếu học tập sau:

Đáp án phiếu học tập

1. CẤU TẠO NGỮ PHÁP CỦA CÂU

Câu

• Chủ ngữ
• Vị ngữ

2. XÁC ĐỊNH CẤU TẠO NGỮ PHÁP
3. Trên triền đê, những bông cúc dại mọc dài khắp con đường nhỏ.
4. Con mèo chạy làm đổ nát chiếc bình hoa mẹ tôi yêu nhất.
5. Sự thật là không có gì quý hơn độc lập, tự do.
6. Đừng xanh như lá, bạc như vôi.

Câu thiếu chủ ngữ

1. Tôi chỉ cần.

Câu thiếu vị ngữ

Đáp án phiếu học tập

3. CÁC KIỂU CÂU KHÔNG TUÂN THỦ NGỮ PHÁP TRONG TIẾNG VIỆT

1. LỖI VỀ THÀNH PHẦN CÂU VÀ CÁCH SỬA
2. Các lỗi về thành phần câu

Em hãy trả lời các câu hỏi sau:

• Thế nào là một câu đúng ngữ pháp? Lấy 3 ví dụ
• Câu tiếng Việt gồm những thành phần chính và thành phần phụ nào? Xác định cấu trúc ngữ pháp của một số câu sau
• Trong giao tiếp, có những câu thiếu mà vẫn không sai, đó là những loại câu nào? Cho ví dụ?

Cấu tạo câu tiếng Việt

Thành phần chính

• Chủ ngữ
• Vị ngữ

Các thành phần phụ

• Khởi ngữ
• Trạng ngữ
• Định ngữ
• Bổ ngữ
• Các thành phần biệt lập

Ví dụ

Chủ ngữ (gạch đỏ)

Vị ngữ (gạch xanh dương)

Trạng ngữ (gạch xanh lá)

• Các bạn học sinh đang chơi kéo co.
• Hôm qua, tôi đi học.
• Phía bên sông, xóm Cồn Hến nấu cơm chiều, thả khói nghi ngút cả một vùng tre trúc.

Các lỗi thường gặp về thành phần câu

Thiếu chủ ngữ

> Do người nói, người viết nhầm lẫn thành phần trạng ngữ là chủ ngữ

Thiếu vị ngữ

> Do người nói, người viết nhầm thành phần biệt lập hay định ngữ là vị ngữ của câu

Thiếu cả hai thành phần chính

> Do người nói, người viết nhầm thành phần biệt lập là vị ngữ và thành phần trạng ngữ là chủ ngữ

Ví dụ

Thiếu chủ ngữ

Với tác phẩm “Chữ người tử tù” đã làm cho sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Tuân ngày càng nổi tiếng.

Thiếu vị ngữ

Thúy Kiều, cô gái sắc nước hương trời, cô gái tài sắc vẹn toàn mà Nguyễn Du đã hết lời ca ngợi.

Thiếu cả hai thành phần chính

Trong thời kì văn học trung đại, thời kì mà văn học Hán Nôm phát triển rực rỡ nhất.

2. 2. Cách phát hiện và sửa lỗi

Em hãy trả lời câu hỏi sau:

Làm thế nào để sửa các lỗi về thành phần câu vừa xác định? Cho ví dụ

Cách phát hiện và sửa lỗi

Đọc kĩ lại các câu trong bài

Tìm nguyên nhân

• Vấn đề khó, vượt hiểu biết của bản thân
• Câu sử dụng từ ngữ khó hiểu
• Câu thiếu thành phần chính
• Câu thiếu logic

Tìm biện pháp sửa lỗi

• Bổ sung thành phần bị thiếu
• Cắt bớt từ ngữ còn lại để đảm nhận được vai trò của thành phần bị thiếu
• Thay đổi trật tự từ ngữ để một từ ngữ nhất định đảm nhận được vai trò của thành phần bị thiếu

Bảng sửa lỗi phần Kiến thức Ngữ văn