Giáo án điện tử Ngữ văn 11 cánh diều Bài 5 Đọc 2: Một người Hà Nội

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Theo dõi một video ngắn về văn hóa truyền thống của Hà Nội và nêu nhận xét, cảm nhận chung về nội dung video.

BÀI 5: TRUYỆN NGẮN

[VĂN BẢN 2]

MỘT NGƯỜI HÀ NỘI

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Tìm hiểu chung

1. Tác giả
2. Tác phẩm

1. Tìm hiểu chi tiết

1. Nhan đề “Một người Hà Nội”
2. Nhân vật
3. Hình ảnh, chi tiết đặc sắc

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật
2. Nội dung

TÌM HIỂU CHUNG

THẢO LUẬN NHÓM

Dựa vào phần tìm hiểu ở nhà, trình bày những nét chung và hiểu biết của em về tác giả Nguyễn Khải và văn bản Một người Hà Nội

1. Tác giả
2. a) Cuộc đời, con người

• Quê: Người Nam Định
• Được rèn luyện và trưởng thành trong quân ngũ qua khai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.

1. b) Sự nghiệp

• Ông sáng tác nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, ký sự, kịch.
• Chủ đề khá phong phú
• Nông thôn trong quá trình xây dựng cuộc sống mới.
• Bộ đội trong những năm chiến tranh chống Mỹ
• Những vấn đề xã hội - chính trị có tính thời sự và đời sống tư tưởng, tinh thần của con người hiện nay trước những biến động phức tạp của đời sống.
• Phong cách sáng tác
• Thể hiện sự nhạy bén và cách khám phá riêng của nhà văn với các vấn đề xã hội.
• Năng lực phân tích tâm lý sắc sảo, sức mạnh của lý trí tỉnh táo
• Tác phẩm Mùa lạc của Nguyễn Khải thường được trích dạy trong sách giáo khoa phổ thông môn Ngữ Văn nhiều năm qua.

- Vị trí:

• Ông là nhà văn có sức viết dồi dào, có một phong cách riêng, độc đáo đã góp cho nền văn học cách mạng nhiều tác phẩm thực sự có giá trị về tư tưởng và nghệ thuật.
• Sáng tác của nhà văn thể hiện một cái nhìn tỉnh táo, sắc sảo.

2. Tác phẩm

• Xuất xứ: in trong tập truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Khải.
• Hoàn cảnh ra đời:
• Truyện ngắn Một người Hà Nội sáng tác năm 1990.
• Tác phẩm ra đời khi đất nước có nhiều thăng trầm, biến động, những giá trị truyền thống cũng dần phai mờ, đặc biệt là những giá trị của người Hà Nội.

- Bố cục

Phần 1 [Từ đầu đến toàn của nhà làm cả, lên biếu cô và các em]: Giới thiệu về cô Hiền.

Phần 2 [Tiếp theo đến “rút lui ngay”]: Cô Hiền trong thời kì hòa bình lặp lại.

Phần 3 [Tiếp theo đến “đại khái là như thế”]: Cô Hiền trong thời kì chiến tranh chống Mĩ

Phần 4 [Còn lại] Cô hiền trong những năm thời kỳ hòa bình, đổi mới.

- Tóm tắt

Cô Hiền - một người Hà Nội, một “hạt bụi vàng” của thủ đô nghìn năm văn hiến. Cô vốn xinh đẹp, thông minh, lại sinh ra trong một gia đình giàu có lương thiện. Khi còn trẻ, cô từng mở một xa lông văn học, giao lưu với khách văn chương trí thức. Đến khi lập gia đình, cô lại lấy một ông giáo Tiểu học làm chồng trong sự ngỡ ngàng của biết bao người. Suốt thời kháng chiến chống Pháp, vợ chồng cô vẫn sống ở Hà Nội một cách nền nếp, lễ nghi. Khi người con trai cả xin vào chiến trường, cô không ngăn cản. Cậu thứ hai thi được điểm cao nên trường giữ lại. Năm 1975, con cả của cô trở về và đã là thượng úy. Cô Hiền tổ chức bữa ăn bạn bè như mấy chục năm nay cô vẫn làm mỗi tháng. Nhân vật tôi chuyển vào Sài Gòn sinh sống nhưng cứ ra Hà Nội lại ghé vào thăm cô Hiền. Tôi tỏ ý buồn phiền về lối ứng xử xuống cấp của người Hà Nội thời nay. Cô Hiền kể cho anh nghe chuyện cây si bật gốc vì bão ở đền Ngọc Sơn.