Giáo án điện tử Ngữ văn 11 cánh diều Bài 5 Đọc 3: Tầng hai

VUI MỪNG CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Theo dõi video Người trẻ mắc chứng “Overthiking” sau đây và nêu cảm nhận của bản thân em.

BÀI 5: TRUYỆN NGẮN

[Thực hành đọc hiểu]

TẦNG HAI

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Tìm hiểu chung

1. Tác giả
2. Tác phẩm

1. Tìm hiểu chi tiết

1. Đề tài và nhan đề
2. Cốt truyện
3. Không gian và thời gian
4. Nhân vật
5. Tình huống đối lập

III. Tổng kết

1. Nghệ thuật
2. Nội dung

1. 
   TÌM HIỂU CHUNG

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Trình bày những nét chung và hiểu biết của em về tác giả Phong Điệp và đoạn trích Tầng hai.

(Vị trí cũng như bố cục đoạn trích)

1. Tác giả
2. a) Cuộc đời

• Sinh ra tại huyện Giao Thủy, Nam Định.
• Vừa là nhà báo, vừa nghiên cứu văn học, vừa là nhà văn
• Có cái nhìn đa chiều về cuộc sống, con người.

Phong Điệp (6/6/1976)

1. b) Sự nghiệp

• Để lại dấu ấn đậm nét trong cộng đồng văn học với những tác phẩm sâu sắc, tâm hồn lương thiện và giàu lòng nhân ái.
• Tập trung vào việc phân tích con người và xã hội, tạo ra những hình ảnh sống động về cuộc sống và con người.
• Đặt nặng tình cảm, tâm hồn con người và những giá trị nhân văn trong các tác phẩm của mình với tâm niệm: "Viết để sống, để yêu và để trân trọng cuộc đời này"
• Tác phẩm tiêu biểu:

2. Tác phẩm

• Xuất xứ: in trong tập truyện ngắn Kẻ dự phần (2008).
• Hoàn cảnh sáng tác:
• Được viết khoảng những năm 2000.
• Dựa trên trải nghiệm của chính tác giả Phong Điệp – câu chuyện khi tác giả còn trẻ, đi ở trọ trong gia đình một người phụ nữ nhân hậu

- Bố cục

Phần 1 [Từ đầu…“giấc ngủ đã kéo đến lúc nào không hay”] Cuộc sống của Phan và những quan sát đầu tiên về cuộc sống của gia đình hàng xóm

Phần 2 [Tiếp…“do sự nghèo mang lại”] Niềm vui nhỏ và nỗi lo lắng của Phan về cuộc sống

Phần 3 [Tiếp… “phải mở mày mở mặt tại đây”] Câu chuyện của đôi vợ chồng trẻ và mong muốn của Phan.

Phần 4 [Tiếp… “giản dị hơn những gì cô tâm niệm”] Chị vợ hàng xóm chuyển dạ và phát hiện về hạnh phúc của Phan

Phần 5 [Còn lại] Suy nghĩ về người thân và tâm trạng của Phan

- Tóm tắt

Truyện ngắn kể về cuộc sống của Phan, một cô gái trẻ mới chuyển đến trọ ở tầng một của một căn nhà và theo dõi cuộc sống của một gia đình sống ở tầng hai. Ban ngày, Phan đi làm và chỉ về nhà khi chương trình cuối ngày đang phát. Suy nghĩ của cô chỉ xoay quanh công việc, và để tránh không suy nghĩ đến công việc nữa, cô bắt đầu có thói quen quan sát cuộc sống sinh hoạt của những thành viên trong gia đình ở tầng hai. Phan nhìn thấy sự quan tâm và tình cảm giữa các thành viên trong gia đình trên tầng hai, như khi người mẹ khuyên bảo con dâu hay khi con dâu ngủ cùng người mẹ. Các hình ảnh và lời nói đơn giản của gia đình trên tầng hai đã đánh thức nỗi nhớ nhà của Phan.

Cô nhận ra rằng cuộc sống hạnh phúc không phải luôn là những điều lớn lao, mà chỉ là những điều đơn giản, nhỏ bé như tiếng xào nấu, tiếng tivi bật to để đánh thức anh chồng dậy, hay tính toán mua đồ vật gì cho người thân. Cô đã hiểu được rằng khi cuộc sống đầy đủ màu sắc và niềm vui, ta sẽ muốn chăm chút cho cuộc sống xung quanh mình, còn khi cuộc sống quá tẻ nhạt thì ta chỉ quanh quẩn một chỗ như Phan. Vào một ngày, người vợ trong gia đình trên tầng hai được chở đến bệnh viện vì chuyển dạ. Tuy mệt mỏi nhưng gương mặt vẫn ánh lên sự vui mừng của người vợ và người bố vui mừng đón con. Bức tranh về một gia đình hạnh phúc đã thôi thúc Phan lên tầng hai để nhìn ngắm cuộc sống của gia đình này. Cô nhận ra rằng cuộc sống đơn giản, nhỏ bé nhưng vẫn rất hạnh phúc, và đó là điều cô đã tìm kiếm trong cuộc sống của mình.

1. 
   TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Đề tài và nhan đề

Dựa vào hiểu biết và sự chuẩn bị ở nhà, xác định đề tài và ý nghĩa nhan đề của đoạn trích.

1. a) Đề tài

• Viết về một bức tranh về gia đình đơn giản, ấm áp.
• Truyện ngắn Tầng hai đã vẽ ra hai cuộc sống đối lập, giữa một bên là sự cô đơn, vội vã với cuộc sống hàng ngày và một bên là bức tranh gia đình đơn giản, ấm áp

1. b) Nhan đề

• Là nhan đề do người biên soạn đặt dựa trên nội dung cốt lõi của đoạn trích.
• “Tầng hai”: Diễn tả vị trí và không gian diễn ra những sự kiện của truyện – câu chuyện gia đình bà hàng xóm và vợ chồng cậu con trai.

Gợi ra chủ đề của truyện và sự tò mò với người đọc.

2. Cốt truyện

Đoạn trích Tầng hai là đoạn trích có cốt truyện đặc biệt. Xác định cốt truyện và nêu ý nghĩa của cốt truyện ấy.

• Nhân vật Phan đang thuê trọ trong một căn nhà có một người mẹ và vợ chồng người con.
• Hàng ngày cô đều lắng nghe và hình dung về cuộc sống của ba người ở trên tầng hai.
• Buổi tối trước khi đi ngủ là lắng nghe những âm thanh ở tầng trên, âm thanh của tiếng nước chảy rồi chìm vào giấc ngủ.
• Những ý nghĩ rằng mình phải bám trụ ở đây, không được từ bỏ và cô nghĩ như thế mới là hạnh phúc.

Ý nghĩa của cốt truyện

• Độc đáo, nhẹ nhàng lồng ghép miêu tả về cuộc sống đối lập giữa cuộc sống của Phan và cuộc sống của gia đình trên tầng hai.
• Thúc đẩy câu chuyện phát triển
• Thể hiện được sự thay đổi trong suy nghĩ của Phan.