Giáo án KHTN 9 Chân trời bài 5: Tán sắc ánh sáng qua lăng kính. Màu sắc của vật

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 5: TÁN SẮC ÁNH SÁNG QUA LĂNG KÍNH. MÀU SẮC CỦA VẬT

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Thực hiện thí nghiệm với lăng kính tạo được quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính.

• Giải thích được một cách định tính sự tán sắc ánh sáng mặt trời qua lăng kính.

• Từ kết quả thí nghiệm truyền ánh sáng qua lăng kính, nêu được khái niệm về ánh sáng màu.

• Vẽ được sơ đồ đường truyền của tia sáng qua lăng kính.

• Nêu được màu sắc của một vật được nhìn thấy phụ thuộc vào màu sắc của ánh sáng bị vật đó hấp thụ và phản xạ.

• Vận dụng kiến thức về sự truyền ánh sáng, màu sắc ánh sáng, giải thích được một số hiện tượng đơn giản thường gặp trong thực tế.

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực thực hiện nhiệm vụ học tập, phát triển khả năng tự duy độc lập của HS.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Tích cực tham gia thảo luận nhóm, làm việc tập thể, trao đổi và chia sẻ ý tưởng các nội dung học tập.

• Năng lực giải quyết vấn đề: Đề xuất vấn đề, nêu giả thuyết, lập kế hoạch, sáng tạo nhiều cách để giải quyết các tình huống liên quan đến tán sắc ánh sáng và màu sắc của vật.

Năng lực đặc thù:

• Nhận thức khoa học tự nhiên:

+ Nhận biết và nêu được cấu tạo của lăng kính.

 + Nhận biết được hiện tượng tán sắc ánh sáng.

+ Giải thích được sự tán sắc của ánh sáng trắng khi đi qua lăng kính.

+ Nhận biết được sự truyền ánh sáng màu qua lăng kính.

+ Nêu được màu sắc của vật phụ thuộc vào màu sắc của ánh sáng bị vật đó hấp thụ và phản xạ.

• Tìm hiểu tự nhiên:

+ Tiến hành được thí nghiệm tìm hiểu quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính.

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học:

+ Vận dụng được kiến thức và kĩ năng về khoa học tự nhiên để giải thích những hiện tượng thường gặp trong cuộc sống có liên quan tới lăng kính, màu sắc của vật và tán sắc ánh sáng.

3. Phẩm chất

• Cẩn thận, chính xác khi thực hiện các phép toán; cẩn thận khi làm thí nghiệm.

• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:

1. Đối với giáo viên:

• SGK, SBT, SGV Khoa học tự nhiên 9, Kế hoạch bài dạy.

• Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Hình ảnh thí nghiệm tạo quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính, hình ảnh quang phổ của ánh sáng mặt trời qua lăng kính, hình ảnh đường đi của chùm tia sáng hẹp màu đỏ qua lăng kính,…

• Video giải thích sự hình thành cầu vồng:

https://www.youtube.com/watch?v=ujCgHcLybQk

• Máy chiếu, máy tính (nếu có).

• Phiếu học tập.

2. Đối với học sinh:

• HS mỗi nhóm: Dụng cụ thí nghiệm: 1 lăng kính, 1 nguồn sáng trắng, 1 màn chắn.

• HS cả lớp:

+ SGK, SBT Khoa học tự nhiên 9.

+ Hình vẽ liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS nhận biết được hiện tượng tự nhiên liên quan tới sự tán sắc ánh sáng và màu sắc ánh sáng.

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận theo nhóm về nội dung phần khởi động, từ đó định hướng HS vào nội dung của bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và nhu cầu tìm hiểu về nội dung lăng kính, tán sắc ánh sáng và màu sắc ánh sáng.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chiếu hình ảnh cầu vồng cho HS quan sát.

- GV đặt câu hỏi: Cầu vồng thường xuất hiện khi nào và được hình thành như thế nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận, dự đoán, đưa ra các câu hỏi và câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi.

Gợi ý trả lời:

- Cầu vồng thường xuất hiện sau những cơn mưa (hoặc ở những nơi có mật độ hơi nước cao).

- Cầu vồng được hình thành do có ánh nắng mặt trời,…

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV không chốt đáp án mà dựa trên câu trả lời của HS để dẫn dắt vào bài mới: Cầu vồng là một hiện tượng kì thú của tự nhiên. Cầu vồng được hình thành là nhờ các hạt nước trong không khí có vai trò giống như một lăng kính. Vậy lăng kính là gì và có tác dụng như thế nào? Chúng ta sẽ cùng nhau đi đến bài học ngày hôm nay – Bài 5: Tán sắc ánh sáng qua lăng kính. Màu sắc của vật.