Giáo án KHTN 9 Chân trời bài 5: Tán sắc ánh sáng qua lăng kính. Màu sắc của vật

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 5: TÁN SẮC ÁNH SÁNG QUA LĂNG KÍNH. MÀU SẮC CỦA VẬT

I. MỤC TIÊU

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Thực hiện thí nghiệm với lăng kính tạo được quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính.
• Giải thích được một cách định tính sự tán sắc ánh sáng mặt trời qua lăng kính.
• Từ kết quả thí nghiệm truyền ánh sáng qua lăng kính, nêu được khái niệm về ánh sáng màu.
• Vẽ được sơ đồ đường truyền của tia sáng qua lăng kính.
• Nêu được màu sắc của một vật được nhìn thấy phụ thuộc vào màu sắc của ánh sáng bị vật đó hấp thụ và phản xạ.
• Vận dụng kiến thức về sự truyền ánh sáng, màu sắc ánh sáng, giải thích được một số hiện tượng đơn giản thường gặp trong thực tế.

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tích cực thực hiện nhiệm vụ học tập, phát triển khả năng tự duy độc lập của HS.
• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thực hành theo nhóm, tích cực tham gia thảo luận nhóm, làm việc tập thể, trao đổi và chia sẻ ý tưởng của nội dung học tập.
• Năng lực giải quyết vấn đề: Đề xuất vấn đề, nêu giả thuyết, lập kế hoạch, sáng tạo nhiều cách để giải quyết các tình huống liên quan đến tán sắc ánh sáng và màu sắc của vật.

Năng lực đặc thù:

• Nhận thức khoa học tự nhiên:

+ Nhận biết và nêu được cấu tạo của lăng kính.

 + Nhận biết được hiện tượng tán sắc ánh sáng.

+ Giải thích được sự tán sắc của ánh sáng trắng khi đi qua lăng kính.

+ Nhận biết được khái niệm ánh sáng màu, màu sắc của vật.

• Tìm hiểu tự nhiên:

+ Đề xuất, kiểm tra, dự đoán, biết cách thực hiện thí nghiệm để rút ra kết luận về tán sắc ánh sáng trắng qua lăng kính.

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học:

+ Vận dụng kiến thức về tán sắc ánh sáng qua lăng kính và màu sắc ánh sáng giải thích được một số hiện tượng đơn giản thường gặp trong thực tế.

3. Phẩm chất

• Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.
• Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu của bài học.
• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:

1. Đối với giáo viên:

• SGK, SBT, SGV Khoa học tự nhiên 9, Kế hoạch bài dạy.
• Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Hình ảnh thí nghiệm tạo quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính, hình ảnh quang phổ của ánh sáng mặt trời qua lăng kính, hình ảnh đường đi của chùm tia sáng hẹp màu đỏ qua lăng kính,…
• Máy chiếu, máy tính (nếu có).
• Phiếu học tập.

2. Đối với học sinh:

• HS mỗi nhóm: Dụng cụ thí nghiệm: 1 lăng kính, 1 nguồn sáng trắng, 1 màn chắn.
• HS cả lớp: 

+ SGK, SBT Khoa học tự nhiên 9.

+ Hình vẽ liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS xác định được nội dung sẽ học trong bài là tìm hiểu về hiện tượng tán sắc ánh sáng qua lăng kính, màu sắc của ánh sáng và màu sắc của vật.

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận theo nhóm về nội dung phần khởi động, từ đó định hướng HS vào nội dung của bài học.

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và nhu cầu tìm hiểu về nội dung lăng kính, tán sắc ánh sáng và màu sắc ánh sáng.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV đặt câu hỏi cho HS theo nội dung Mở đầu (SGK – tr22)

Một người mặc một chiếc áo màu đỏ đứng trên sân khấu. Dưới ánh sáng của đèn sân khấu luôn thay đổi màu, có phải lúc nào khán giả cũng nhìn thấy áo người này màu đỏ không?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận, dự đoán, đưa ra các câu hỏi và câu trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1 – 2 HS trả lời câu hỏi.

Gợi ý trả lời:

- Dưới ánh sáng của đèn sân khấu, áo của người này không phải lúc nào cũng nhìn thấy màu đỏ.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV không chốt đáp án mà dựa trên câu trả lời của HS để dẫn dắt vào bài mới: Để tìm hiểu rõ hơn về màu sắc của vật, chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay  – Bài 5: Tán sắc ánh sáng qua lăng kính. Màu sắc của vật.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Thí nghiệm tìm hiểu quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính

a. Mục tiêu: HS thực hiện thí nghiệm với lăng kính tạo được quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính. Từ đó, hiểu và nêu được hiện tượng tán sắc ánh sáng.

b. Nội dung: Thông qua thực hiện thí nghiệm, GV hướng dẫn HS trả lời câu hỏi thảo luận,  nêu được hiện tượng tán sắc ánh sáng qua lăng kính và nhận biết được quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính.

c. Sản phẩm: Kết quả HS thực hiện các yêu cầu, gợi ý, dẫn dắt của GV để hiểu được quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính.

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 2. Giải thích sự tán sắc của ánh sáng mặt trời qua lăng kính

a. Mục tiêu: HS giải thích được một cách định tính sự tán sắc ánh sáng mặt trời qua lăng kính.

b. Nội dung: Thông qua việc tìm hiểu thông tin trong SGK, GV hướng dẫn HS thảo luận và giải thích được sự tán sắc của ánh sáng mặt trời qua lăng kính.

c. Sản phẩm: Kết quả HS thực hiện các yêu cầu, gợi ý, dẫn dắt của GV để giải thích sự tán sắc của ánh sáng mặt trời qua lăng kính.

d. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 3. Tìm hiểu đường đi của tia sáng qua lăng kính

a. Mục tiêu: HS vẽ được sơ đồ đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính.

b. Nội dung: Thông qua việc tìm hiểu thông tin trong SGK, GV hướng dẫn HS tìm hiểu về đường đi của chùm tia sáng khi đi qua lăng kính.

c. Sản phẩm: Kết quả HS thực hiện các yêu cầu, gợi ý, dẫn dắt của GV để vẽ được sơ đồ  đường đi của tia sáng đơn sắc qua lăng kính.

d. Tổ chức thực hiện:

-------------------Còn tiếp----------------

------------------------------------------------