Giáo án Lịch sử và địa lí 5 Kết nối bài 3: Biển, đảo Việt Nam

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế tích cực, hứng thú học tập cho HS và kết nối với bài học mới. 

b. Cách tiến hành

- GV cho HS nghe ca khúc “Em yêu biển đảo quê em” (Nhạc sĩ: Xuân Hòa) và yêu cầu HS vận động cơ thể tại chỗ theo nhạc. 

https://youtu.be/ymG649HJY5U 

- GV mời 1 – 2 HS nêu cảm nhận của bản thân sau khi nghe và vận động theo ca khúc. 

- GV tổ chức cho HS chơi đố vui: 

+ Có cửa nhà không có nhà

Đưa mắt nhìn ra chỉ thấy toàn nước.

+ Rõ ràng chẳng phải nồi canh

Thế mà vị mặn nước xanh cá nhiều.

- GV mời HS trả lời 2 câu đó. HS khác nhận xét, đánh giá.

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án

+ Cửa biển.

+ Biển. 

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Chúng ta vừa tìm hiểu về một bài hát về biển, đảo quê hương và chơi trò chơi đố vui. Để tìm hiểu sâu hơn về biển đảo quê hương, chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay: Bài 3 – Biển, đảo Việt Nam. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về vị trí địa lí của vùng biển, một số quần đảo và đảo

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS xác định được vị trí địa lí của vùng biển, một số quần đảo, đảo lớn của Việt Nam trên bản đồ hoặc lược đồ. 

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc thông tin trong mục kết hợp quan sát hình minh họa SGK tr.16-17 làm việc với lược đồ và thực hiện nhiệm vụ sau:

Xác định vị trí địa lí của vùng biển, một số đảo, quần đảo lớn của Việt Nam. 

- GV mời 2 – 3 HS trình bày kết quả thảo luận. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức:

+ Vùng biển Việt Nam là một phần của Biển Đông. Đường bờ biển của Việt Nam kéo dài từ Móng Cái (tỉnh Quảng Ninh) đến mũi Cà Mau (tỉnh Cà Mau). 

+ Trong vùng biển có hàng nghìn đảo, nhiều đảo tập hợp thành quần đảo, trong đó lớn nhất là quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.

- GV trình chiếu cho HS xem một số hình ảnh mở rộng: 

- GV cho HS xem video về đảo Trường Sa và đảo Hoàng Sa. 

https://youtu.be/cDjghq7zv2w (0:00 đến 1:00)

https://youtu.be/Yf9RQZbBXO4 (0:00 đến 1:32)

Hoạt động 2: Tìm hiểu về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông. 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Trình bày được những nét chính về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông. 

-  Kể lại được câu chuyện hoặc đọc được một bài thơ về biển, đảo Việt Nam. 

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS đọc thông tin và quan sát hình minh họa SGK tr. 18 – 19. 

- GV chia lớp thành 4 nhóm và yêu cầu mỗi nhóm tìm hiểu về một giai đoạn lịch sử: 

+ Nhóm 1: Tìm hiểu nét chính về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông thời các chúa Nguyễn.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu nét chính về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông dưới Triều Nguyễn.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu nét chính về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông thời Pháp thuộc.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu nét chính về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông thời kì Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

- GV tổ chức cho HS tạo thành nhóm mới từ các nhóm cũ sao cho nhóm mới có 4 thành viên đến từ các nhóm cũ. 

- GV yêu cầu HS các nhóm vẽ sơ đồ tư duy: Trình bày những nét chính về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông. 

- GV mời đại diện các nhóm HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nêu câu hỏi mở rộng cho HS:

+ Chia sẻ điều em biết về đội Hoàng Sa hoặc kể lại câu chuyện về đội Hoàng Sa. 

+ Nêu việc làm của Triều Nguyễn trong việc thực thi chủ quyền đối với quần đảo Trường Sa thông qua đoạn tư liệu SGK tr.18. 

- GV mời 2 – 3 HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức cho HS: 

+ Thời chúa Nguyễn, từ thế kỉ XVII, các chúa Nguyễn đã cho lập đội Hoàng Sa và sau đó là đội Bắc Hải để thu lượm sản vật, đánh bắt hải sản,...

+ Triều Nguyễn tiếp tục xác lập chủ quyền bằng cách cắm cờ, dựng cột mốc,... trên quần đảo Hoàng Sa, cho vẽ Đại Nam nhất thống toàn đó, trong đó thể hiện rõ quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa là của Việt Nam.

+ Thời Pháp thuộc, chính quyền Pháp đại diện cho Việt Nam để thực hiện việc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông. Người Pháp cho dựng bia chủ quyền, lập đơn vị hành chính ở quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa,...

+ Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam tiếp tục có nhiều hoạt động bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông như: 

• Thành lập các đơn vị hành chính ở quần đảo Trường Sa và quần đảo Hoàng Sa.

• Ban hành các văn bản pháp luật khẳng định chủ quyền biển, đảo.

• Tham gia Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982;... 

• Đồng thời thực hiện phát triển kinh tế biển gắn với tăng cường tiềm lực quốc phòng, góp phần bảo vệ biển, đảo quê hương.

=> GV phân tích, nhấn mạnh thêm: từ xưa đến nay, các thế hệ người Việt Nam đã dành nhiều công sức khai phá, xác lập và bảo vệ chủ quyền biển, đảo bằng những việc làm cụ thể, đã từng bước xác lập, thực thi, bảo vệ chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa từ khi hai quán đảo còn chưa có người khai thác, quá trình đó diễn ra liên tục, hoà bình. Trong suốt quá trình đó, Nhà nước Việt Nam luôn có hành động quyết liệt và tích cực để bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của quốc gia trên biển và hải đảo.

- GV cho HS xem thêm một số hình ảnh về công cuộc bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông.

- GV cho HS xem video về “Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa tại Quảng Ngãi” 

https://youtu.be/XZ4uto05c9E 

- HS quan lắng nghe bài hát và yêu cầu của GV. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học mới.

- HS chia thành các nhóm và thảo luận theo nhiệm vụ được phân công. 

- HS trình bày trước lớp.  

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS quan sát. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS quan sát và thực hiện nhiệm vụ nhóm. 

- HS làm việc nhóm. 

- HS tạo nhóm mới. 

- HS vẽ sơ đồ. 

- HS trình bày. 

- HS lắng nghe. 

- HS trình bày. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS quan sát.