Giáo án Lịch sử và địa lí 5 Kết nối bài 14: Cách mạng tháng Tám năm 1945

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế tích cực, hứng thú học tập cho HS và kết nối với bài học mới. 

b. Cách tiến hành

- GV trình chiếu cho HS nghe bài hát “Mười chín tháng Tám” (nhạc sĩ Xuân Oanh)

https://youtu.be/CVpgfhTZtiM 

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em có biết bài hát nói về sự kiện nào của dân tộc?

- GV mời 2 -3 HS trả lời. HS khác lắng nghe, nhận xét. 

- GV chưa nhận xét đúng sai của các câu trả lời. 

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Để hiểu rõ hơn về nội dung, sự kiện được đề cập đến trong ca khúc, chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay: Bài 14 –  Cách mạng tháng Tám năm 1945. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu một số thắng lợi tiêu biểu trong Cách mạng tháng Tám năm 1945

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Kể được tên một số thắng lợi tiêu biểu trong Cách mạng tháng Tám năm 1945. 

- Biết cách kể lại một số sự kiện tiêu biểu diễn ra trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn... 

b. Cách tiến hành

Nhiệm vụ 1: Một số thắng lợi tiêu biểu trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.

- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK tr.61, làm việc nhóm thực hiện yêu cầu:  Kể tên một số thắng lợi tiêu biểu trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.

- GV đặt câu hỏi gợi mở: Vì sao Đảng và Bác Hồ quyết định phát động toàn dân tổng khởi nghĩa giành chính quyền vào tháng 8-1945?

- GV mời đại diện một số HS trả lời. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án: 

+ Sau khi Nhật Bản đầu hàng quân Đồng minh, Đảng và Bác Hồ quyết định phát động toàn dân Tổng khởi nghĩa giành chính quyền vào tháng 8-1945.

+ Một số thắng lợi tiêu biểu trong Cách mạng tháng Tám năm 1945:

• Quân dân chiếm được các cơ quan đầu não của địch: Phủ Khâm sai, Tòa Thị chính...

• Tỏa đi chiếm các công sở.

• Chính quyền cách mạng ra mắt nhân dân.

• Cuối tháng 8-1945, Tổng khởi nghĩa giành thắng lợi trên toàn quốc.  

- GV trình chiếu cho HS quan sát hình 2 SGK tr.62 và giới thiệu: 

+ Bức ảnh được chụp đúng thời khắc lịch sử vào sáng 19-8-1945, quần chúng cách mạng ở Hà Nội đã chiếm Phủ Khâm sai – cơ quan đầu não của chính quyền bù nhìn.

+ Sau khi mít tinh tại Nhà hát Lớn, hàng vạn quần chúng cách mạng từ quảng trường chia làm hai cánh:  

• Cánh thứ nhất do ông Khang, ông Bình dẫn đầu tấn công vào Phủ Khâm sai, sau đó đánh tiếp ra Sở Bưu điện, Ngân hàng Đông Dương,...

• Cánh thứ hai do ông Nguyễn Quyết chỉ huy tiến công vào Trại Bảo an binh (đối diện rạp chiếu phim Majestic nay là rạp Tháng Tám),..

+ Đến tối khởi nghĩa giành thắng lợi hoàn toàn.

Nhiệm vụ 2: Kể lại một số sự kiện tiêu biểu diễn ra trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn...

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm ( 4 – 6 HS) và yêu cầu: Kể lại một số sự kiện tiêu biểu diễn ra trong Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn...

- GV mời đại diện một số HS trình bày kết quả làm việc. HS khác lắng nghe, nhận xét.

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:

+ Tại Hà Nội: 

• Sáng 19 – 8, nhân dân Thủ đô và các tỉnh lân cận đổ về quảng trường Nhà hát Lớn dự cuộc mít tinh do Mặt trận Việt Minh tổ chức. 

• Sau đó, quần chúng cách mạng có sự hỗ trợ của lực lượng tự vệ vũ trang lần lượt chiếm các cơ quan đầu não của địch như: Phủ Khâm sai, Toà Thị chính và các công sở khác,...

•  Tối cùng ngày, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội kết thúc thắng lợi.

+ Tại Huế:

• Ngày 23-8, hàng vạn nhân dân nội, ngoại thành đã kéo về kinh thành Huế mít tinh.

• Sau đó chuyển thành biểu tình vũ trang, toả đi chiếm các công sở, giành lại chính quyền.

+ Tại Sài Gòn:

• Sáng 25 – 8, hàng chục vạn nhân dân thành phố và các tỉnh lân cận kéo về trung tâm để tham dự mít tinh chào mừng thắng lợi của cuộc khởi nghĩa.

• Chính quyền cách mạng ra mắt nhân dân.

- GV cho HS xem video “19/8/1945 - mùa thu cách mạng”

https://youtu.be/fQb6hLWvl-c 

- GV đặt câu hỏi mở rộng:

+ Thắng lợi ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn đã có tác dụng gì đối với cuộc Tổng khởi nghĩa trong cả nước?

+ Nêu ý nghĩa chiến thắng của Cách mạng tháng Tám năm 1945. 

+ Điều luật trong Hoàng Việt luật lệ có tính chất như thế nào? Điều đó có tác dụng gì? 

- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:  

+ Tổng khởi nghĩa giành thắng lợi ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn đã có tác dụng cổ vũ nhân dân các địa phương khác đứng lên giành chính quyền, và chỉ trong vòng nửa tháng các địa phương trong cả nước đã giành được chính quyền về tay nhân dân.

+ Ý nghĩa chiến thắng của Cách mạng tháng Tám năm 1945:

• Mở ra bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc, phá tan xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp, ách thống trị của phát xít Nhật và lật đổ chế độ phong kiến bảo thủ.

• Mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do cho dân tộc.

+ Điều luật trong Hoàng Việt luật lệ rất nghiệm minh, có tác dụng răn đe đồng thời giúp cho xã hội ngày càng ổn định. 

Hoạt động 2: Kể chuyện về một số nhân vật lịch sử

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS kể lại được một số câu chuyện về Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp, Kim Đồng.

b. Cách tiến hành

- GV chia HS thành 3 nhóm và giao nhiệm vụ cho mỗi nhóm:

+ Nhóm 1: Đọc và đóng vai câu chuyện “Thành lập đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân” SGK tr.62.

+ Nhóm 2: Đọc và đóng vai câu chuyện “Người đội viên mưu trí, dũng cảm” SGK tr.63.

+ Nhóm 2: Đọc và đóng vai câu chuyện “Bác Hồ với bản Tuyên ngôn Độc lập” SGK tr.64.

- GV mời 3 nhóm HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá, khen ngợi HS.

- GV đặt câu hỏi cho HS:

+ Câu chuyện các em vừa tìm hiểu nói về nhân vật lịch sử nào?

+ Qua câu chuyện, em có cảm nhận và rút ra bài học nào cho bản thân?

- GV mời đại diện 3 HS của các nhóm trình bày. HS khác lắng nghe, nhận xét. 

- GV trình chiếu cho HS quan sát các hình 3 – 6 SGK tr.63-64 và chốt đáp án:

+ Câu chuyện “Thành lập đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân”:

- HS nghe ca khúc. 

- HS thảo luận nhóm.  

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học mới.

- HS làm việc nhóm. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS quan sát, lắng nghe.

- HS làm việc nhóm. 

- HS trình bày.

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS xem video. 

- HS lắng nghe câu hỏi.