Giáo án Lịch sử và địa lí 5 Kết nối bài 4: Dân cư và dân tộc ở Việt Nam

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế tích cực, hứng thú học tập cho HS và kết nối với bài học mới. 

b. Cách tiến hành

- GV cho HS quan sát tranh minh họa và nêu tên dân tộc có trong tranh. 

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Nước ta có 54 dân tộc, mỗi dân tộc lại có nét đặc sắc riêng. Để tìm hiểu sâu hơn về dân cư và dân tộc, chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay: Bài 4– Dân cư, dân tộc ở Việt Nam

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về dân số

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được số dân và so sánh được quy mô dân số Việt Nam với một số nước trong khu vực Đông Nam Á. 

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc thông tin trong mục kết hợp quan sát Bảng dân số các nước Đông Nam Á năm 2021 SGK tr.20 làm việc với lược đồ và thực hiện nhiệm vụ sau:

+ Cho biết dân số của nước ta năm 2021. 

+ So sánh số dân nước ta năm 2021 với các quốc gia trong khu vực. 

- GV mời 2 – 3 HS trình bày kết quả thảo luận. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức:

+ Dân số Việt Nam năm 2021 là 98 504 nghìn người (98,5 triệu người). 

+ Dân số nước ta năm 2021 ít hơn 2 quốc gia Indonesia và Philippines.

+ Dân số nước ta năm 2011 nhiều hơn so với Thái lan, Myanmar, Malaysia, Cam-pu-chia, Lào, Singapore, Timor-Leste, Brunei. 

- GV hỏi thêm câu hỏi mở rộng:

+ Nước nào có số dân đông nhất Đông Nam Á?

+ Nước ta có dân số đứng thứ mấy Đông Nam Á?

- GV mời 2 – 3 HS trình bày kết quả thảo luận. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức:

+ Indonesia có dân số đông nhất Đông Nam Á là 273 753 nghìn người. 

+ Dân số nước ta đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á. 

- GV cho HS xem video “Dân số Việt Nam chạm ngưỡng 100 triệu người” 

https://youtu.be/sD-giQaSeNU 

Hoạt động 2: Tìm hiểu về gia tăng dân số

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nhận xét được sự gia tăng dân số ở Việt Nam. 

-  Nêu được một số hậu quả do gia tăng dân số nhanh ở Việt Nam. 

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc thông tin trong mục, biểu đồ hình 1 về số dân Việt Nam giai đoạn 1991 - 2021, thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Nhận xét về sự gia tăng dân số Việt Nam giai đoạn 1991 – 2021.

+ Nêu một số hậu quả do gia tăng dân số nhanh ở Việt Nam.

- GV hướng dẫn HS cách nhận xét biểu đồ để rút ra kết luận về sự gia tăng dân số ở Việt Nam: 

+ Quan sát các cột thể hiện số dân có chiều hướng cao lên liên tục hay thấp đi.

+ Dựa vào con số ở trên cột để tính được số lượng tăng lên từ năm 1991-2021 (30 năm).

+ Tính trung bình mỗi năm tăng lên bao nhiêu nghìn người.

- GV mời 2 – 3 HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nêu câu hỏi mở rộng cho HS:

+ Dân số Việt Nam giai đoạn 1991 – 2021 tăng lên liên tục. 

+ Từ năm 1991 – 2021 (30 năm) dân số Việt Nam tăng thêm 31 262 nghìn người.

+ Trung bình mỗi năm dân số Việt Nam tăng khoảng 1 triệu người. 

+ Dân số nước ta tăng khá nhanh. Trong thời gian gần đây, tốc độ gia tăng dân số có xu hướng giảm. 

- GV  tổ chức cho HS làm việc nhóm (4 HS) và trả lời câu hỏi: Dân số tăng nhanh có tác động gì đến kinh tế – xã hội và môi trường ở nước ta? 

- GV mời 2 – 3 HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức cho HS: 

+ Dân số đông và tăng lên hằng năm tạo cho nước ta nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ rộng lớn. 

+ Tuy nhiên, dân số đông cũng gây ra một số khó khăn trong giải quyết việc làm, nhà ở, y tế, giáo dục...

+ Đồng thời dẫn đến nguy cơ suy thoái tài nguyên thiên nhiên và ô nhiễm môi trường. 

- GV cho HS xem thêm một số hình ảnh về tác động của dân số đến kinh tế – xã hội và môi trường ở nước ta

- GV cho HS xem video về “Tăng trưởng dân số thế giới và tác động tới kinh tế toàn cầu” 

https://youtu.be/LnUOEVJ_95w 

Hoạt động 3: Tìm hiểu về phân bố dân cư

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nhận xét được sự phân bố dân số ở Việt Nam. 

-  Nêu được một số hậu quả của phân bố dân cư chưa hợp lí ở Việt Nam. 

b. Cách tiến hành

- HS quan sát và trả lời. 

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học mới.

- HS làm việc cá nhân. 

- HS trình bày kết quả.  

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS xem video. 

- HS làm việc cá nhân. 

- HS lắng nghe GV hướng dẫn. 

- HS trình bày. 

- HS lắng nghe. 

- HS làm việc nhóm. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS quan sát. 

- HS xem video.