Giáo án Lịch sử và địa lí 5 Kết nối bài 13: Triều Nguyên

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế tích cực, hứng thú học tập cho HS và kết nối với bài học mới. 

b. Cách tiến hành

- GV trình chiếu cho HS xem video: 

https://youtu.be/H9jnHww5fEs 

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm (4 – 6 HS):

+ Nêu tên công trình xuất hiện trong video.

+ Em nhận ra các công trình, nhân vật liên quan đến triều đại nào trong lịch sử Việt Nam? 

- GV mời 2 -3 HS trả lời. HS khác lắng nghe, nhận xét. 

- GV nhận xét, chốt đáp án:

+ Công trình kiến trúc trong video: Kinh thành Huế, Tử Cấm thành, Ngọ Môn, lăng tẩm của vua chúa thuộc Quần thể di tích Cố đô Huế.

+ Quần thể di tích Cố đô Huế nằm dọc hai bên bờ sông Hương thuộc thành phố Huế và một vài vùng phụ cận thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế. Thành phố Huế là trung tâm văn hoá, chính trị, kinh tế của tỉnh, là cố đô của Việt Nam dưới Triều Nguyễn (từ năm 1802 đến năm 1945).

+ Quần thể di tích Cố đô Huế trở thành di sản văn hóa đầu tiên của Việt nam được UNESCO ghi tên vào danh mục Di sản thế giới năm 1993. 

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Để hiểu rõ hơn về Triều đại nhà Nguyễn cùng với sự kiện lịch sử diễn ra vào thời kì này, chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay: Bài 13 –   Triều Nguyễn.  

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về buổi đầu xây dựng đất nước của Triều Nguyễn

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được những nét chính về buổi đầu xây dựng đất nước của Triều Nguyễn. 

b. Cách tiến hành

Nhiệm vụ 1: Sự thành lập của Triều Nguyễn

- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK tr.56, làm việc nhóm thực hiện yêu cầu: Nêu sự thành lập của Triều Nguyễn. 

- GV mời đại diện một số HS trả lời. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án: 

+ Năm 1802, sau khi đánh bại Triều Tây Sơn, Nguyễn Ánh lập ra Triều Nguyễn. 

+ Định đô ở Phú Xuân (Huế) lấy niên hiệu là Gia Long.

+ Các vua Triều Nguyễn đã từng bước củng cố bộ máy nhà nước, cải cách hành chính, thống nhất đất nước...

- GV trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh vua Gia Long và giới thiệu: Trong hình là vua Gia Long – vị vua sáng lập ra Triều Nguyễn, triều đại quân chủ cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Ông trị vì từ 1802 đến 1820.  

- GV cho HS xem video “Nhà Nguyễn - Triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam”

https://youtu.be/x3b63p35qQM  (0:00 đến 4:15). 

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm và thực hiện nhiệm vụ: 

+ Nguyễn Ánh đã nhờ tới sự trợ giúp của những nước nào? 

+ Nguyễn Ánh đã chớp thời cơ nào để lật đổ Triều Tây Sơn?

+ Việc Nguyễn Ánh lên ngôi có ý nghĩa gì? 

- GV gọi 1 – 2 HS trình bày trước lớp. Các bạn khác nhận xét, bổ sung.

- GV nhận xét, đánh giá và chuẩn kiến thức:

+ Nguyễn Ánh đã nhờ tới sự trợ giúp của Xiêm, Pháp, Bồ Đào Nha. 

+ Nguyễn Ánh đã chớp thời cơ Nguyễn Huệ qua đời, triều Tây Sơn đang suy yếu để lật đổ Triều Tây Sơn. 

+ Việc Nguyễn Ánh lên ngôi có ý nghĩa thống nhất đất nước sau gần 300 năm chia cắt. 

Nhiệm vụ 2: Triều Nguyễn củng cố vương triều

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm ( 4 – 6 HS) và yêu cầu: Trình bày một số việc làm của Triều Nguyễn để củng cố vương triều. 

- GV mời đại diện một số HS trình bày kết quả làm việc. HS khác lắng nghe, nhận xét.

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:

+ Triều Nguyễn thực hiện củng cố bộ máy nhà nước, thống nhất đất nước. 

+ Ban hành bộ Hoàng Việt luật lệ nhằm bảo vệ quyền lực tối cao của nhà vua, củng cố trật tự xã hội...

+ Triều Nguyễn tiếp tục các hoạt động thực thi quyền biển, đảo, đặc biệt đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.

- GV cho HS xem video “Vua Gia Long ban hành luật pháp”.  

https://youtu.be/XiTsxApGiPk

- GV đặt câu hỏi mở rộng:

+ Hoàng Việt luật lệ được tham khảo từ bộ luật nào? 

+ Pháp luật được vua Gia Long coi trọng như thế nào? 

+ Điều luật trong Hoàng Việt luật lệ có tính chất như thế nào? Điều đó có tác dụng gì? 

- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:  

+ Hoàng Việt luật lệ được tham khảo từ bộ luật Hồng Đức và Triều Thanh.

+ Vua Gia Long coi pháp luật là nòng cốt cho việc trị nước lâu dài. 

+ Điều luật trong Hoàng Việt luật lệ rất nghiệm minh, có tác dụng răn đe đồng thời giúp cho xã hội ngày càng ổn định. 

- GV trình chiếu cho HS quan sát một số vị vua Triều Nguyễn:

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc câu chuyện “Minh Mạng với sự nghiệp trị nước an dân” SGK tr.57.

- GV mời một số HS: 

+ Kể lại câu chuyện về vua Minh Mạng và nêu đóng góp của ông đối với dân tộc.

+ Bày tỏ cảm nghĩ của em về vua Minh Mạng. 

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án:

+ Đóng góp của vua Minh Mạng đối với dân tộc:

• Đề xuất nhiều biện pháp cải cách: chia cả nước thành các tỉnh và phủ.

• Cử quan chỉ đạo khai hoang ở vùng ven biển.

• Cho mở lại các kì thi Hội, thi Đình. 

• Đề cao sự nghiêm minh của pháp luật.

+ Ông và một vị vua nghiêm minh, đóng góp lớn trong việc củng cố Triều Nguyễn và đem lại cuộc sống ấm no cho nhân dân. 

- GV trình chiếu cho HS quan sát Lễ xướng danh trường thi Hương tại Nam Định năm Mậu Tí (1888).

Hoạt động 2: Tìm hiểu về công cuộc khai hoang dưới Triều Nguyễn

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt 

* DẶN DÒ

- GV nhắc nhở HS:

+ Đọc lại bài học Triều Nguyễn. 

+ Có ý thức chăm chỉ, tìm tòi, học hỏi những phương tiện học tập môn Lịch sử và Địa lí.

+ Đọc trước Bài 14 –  Cách mạng Tháng Tám năm 1945 (SHS tr.61).

- HS quan sát. 

- HS thảo luận nhóm. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học mới.

- HS làm việc nhóm. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS quan sát, lắng nghe.

- HS xem video. 

- HS làm việc nhóm. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS làm việc nhóm. 

- HS trình bày.

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS xem video. 

- HS lắng nghe câu hỏi.  

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.