Giáo án ôn tập Toán 6 Chân trời sáng tạo bài: Ba điểm thẳng hàng. Ba điểm không thẳng hàng

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi để HS củng cổ lại kiến thức:

+Em hãy nêu đặc điểm của ba điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng.

+ Mối quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng?

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, ghi nhớ lại kiến thức, trả lời câu hỏi.

* Báo cáo kết quả: đại diện một số HS đứng tại chỗ trình bày kết quả.

* Nhận xét đánh giá: GV đưa ra nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

1. Ba điểm thẳng hàng.

a. Ba điểm thẳng hàng

- Ba điểm thẳng hàng khi chúng cùng thuộc một đường thẳng.

b) Ba điểm không thẳng hàng

- Ba điểm không thẳng hàng khi chúng không thuộc bất kì đường thẳng nào.

2. Quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng.

- Trong ba điểm thẳng hàng, có một và chỉ một điểm nằm giữa hai điểm còn lại.

VD:

+ Điểm E nằm giữa hai điểm D và F.

+ Hai điểm D và F nằm khác phía đối với E.

+ Hai điểm D và E nằm cùng phía đối với F.

+ Hai điểm E và F nằm cùng phía đối với D.

Dạng 1: Xác định ba điểm thẳng hàng, ba điểm không thẳng hàng

* Phương pháp giải:

- Ba điểm thẳng hàng khi chúng cùng thuộc một dường thẳng. Ba điểm không thẳng hàng khi chúng không cùng thuộc một đường thẳng nào.

- Muốn vẽ ba điểm thẳng hàng ta vẽ một đường thẳng rồi lấy ba điểm nằm trên đường thẳng đó.

- Muốn vẽ ba điểm không thẳng hàng, ta vẽ một đường thẳng rồi lấy hai điểm trên đường thẳng, điểm còn lại lấy ở ngoài đường thẳng đó.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 1

Bài 1. Quan sát hình vẽ và gọi tên:

a) Tất cả các bộ điểm thẳng hàng.

b) Ba bộ điểm không thẳng hàng.

Bài 2. Vẽ đường thẳng t và các điểm A, B nằm trên t.

a) Nêu cách vẽ điểm C thẳng hàng với hai điểm A, B.

b) Nêu cách vẽ điểm D không thẳng hàng với hai điểm A, B.

Bài 3. Quan sát hình vẽ và trả lời các câu hỏi:

a. Điểm A thuộc những đường thẳng nào? Điểm B thuộc những đường thẳng nào?

b. Những đường thẳng nào đi qua C? Những đường thẳng nào không đi qua điểm D?

c. Ba điểm nào trong số bốn điểm A, B, C, D là ba điểm thẳng hàng? Ba điểm không thẳng hàng?

d. Trong ba điểm A, B, D, điểm nào nằm giữa hai điểm còn lại?

Bài 4. Hãy vẽ hình trong các trường hợp sau:

a) Ba điểm M, N, P thẳng hàng.

b) Ba điểm D, E, F thẳng hàng sao cho điểm E nằm giữa hai điểm D và F.

c) Ba điểm R, Q, T không thẳng hàng.

Bài 5. Vẽ 4 điểm A, E, G, H thẳng hàng sao cho đồng thời thỏa mãn 4 điều kiện sau:

Em hãy lập luận để chứng tỏ rằng:

a) Điểm G nằm giữa A và E.

b) Điểm E nằm giữa G và H.

Bài 1.

a) Các bộ điểm thẳng hàng là:

b) Ba bộ điểm không thẳng hàng là:

Bài 2.

a) Vẽ điểm C  t và C không trùng với điểm A và B.

b) Vẽ điểm D  t.

Bài 3.

a)

b) Các đường thẳng y và z đi qua điểm C. Các đường thẳng y và z không đi qua điểm D.

c) Ba điểm A, B, D thẳng hàng vì chúng cùng nằm trên đường thẳng x.

Ba điểm A, B, C, ba điểm A, C, D, ba điểm B, C, D không thẳng hàng vì chúng không nằm trên một đường thẳng.

d) Điểm B nằm giữa hai điểm A và D.

Bài 4.

a) M, N, P thẳng hàng

b) D, E, F thẳng hàng sao cho điểm E nằm giữa hai điểm D và F.

c) R, Q, T không thẳng hàng.

Bài 5.

a) Xét ba điểm thẳng hàng A, G, E có:

A không nằm giữa E và G và E không nằm giữa A và G

=> G nằm giữa A và E.

b) Xét ba điểm thẳng hàng G, E, H có:

G không nằm giữa E và H và H không nằm giữa E và G.

=> E nằm giữa G và H.

Dạng 2: Nhận biết điểm nằm giữa hai điểm, hai điểm nằm cùng phía, nằm khác phía đối với một điểm

* Phương pháp giải:

- Nếu điểm B nằm giữa hai điểm A và C:

+ Hai điểm A và B nằm cùng phía đối với điểm C.

+ Hai điểm A và C nằm khác phía đối với điểm B.

PHIẾU BÀI TẬP SỐ 2

Bài 1.

Hãy vẽ ba điểm A, B, C thẳng hàng sao cho mỗi điểm B, C không nằm giữa hai điểm còn lại rồi cho biết trong các câu sau, câu nào đúng, câu nào sai?

a) Điểm A nằm giữa hai điểm B và C;

b) Hai điểm A và C nằm cùng phía đối với B;

c) Hai điểm  B và C nằm cùng phía đối với điểm A.

d) Hai điểm A và B nằm khác phía đối với điểm C.

Bài 2. Điền vào chỗ chấm cho các phát biểu sau:

(1) Cho điểm P nằm giữa M và N.

a) Hai điểm P và N nằm cùng phía đối với ………….

b) Hai điểm …………. nằm cùng phía đối với N.

c) Hai điểm ………….nằm khác phía đối với ………….

(2) Cho hình vẽ:

a) Điểm ………….nằm giữa hai điểm D và F.

b) Hai điểm D, E nằm …………. đối với điểm F.

c) Hai điểm  …………. và …………. nằm khác phía đối với điểm ………….

Bài 3. Cho bốn điểm A, B, C và D phân biệt, cùng nằm trên một đường thẳng. Biết hai điểm B và C cùng nằm giữa A và D. Hãy vẽ hình trong mỗi trường hợp sau:

a. B nằm giữa A và C.

Hãy cho biết ba điểm B, C, D, điểm nào nằm giữa hai điểm nào? Những điểm nào nằm cùng phía với điểm C đối với điểm B.

b. C nằm giữa A và B.

Hãy cho biết ba điểm B, C, D, điểm nào nằm giữa hai điểm nào? Những điểm nào nằm cùng phía với điểm B đối với điểm C.

Bài 4. Trái Đất quay quanh Mặt Trời; Mặt Trăng quay xung quanh Trái Đất. Mặt Trời chiếu sáng tới Trái Đất và Mặt Trăng. Khi ba thiên thể này thẳng hàng thì xảy ra nhật thực hoặc nguyệt thực (là hiện tượng mặt trời hoặc mặt trăng đang sáng bỗng nhiên bị che lấp và tối đi). Hỏi Mặt Trăng, Mặt Trời, Trái Đất nằm ở vị trí như thế nào :

a) Khi xảy ra nhật thực.

b) Khi xảy ra nguyệt thực.

Bài 1.

a) Điểm A nằm giữa hai điểm B và C. Đúng

b) Hai điểm A và C nằm cùng phía đối với B. Đúng

c) Hai điểm  B và C nằm cùng phía đối với điểm A. Sai

d) Hai điểm A và B nằm khác phía đối với điểm C. Sai

 Bài 2.

(1)

a) Hai điểm P và N nằm cùng phía đối với M.

b) Hai điểm M, P nằm cùng phía đối với N.

c) Hai điểm M, N nằm khác phía đối với P.

(2) 

a) Điểm E nằm giữa hai điểm D và F.

b) Hai điểm D, E nằm cùng phía đối với điểm F.

c) Hai điểm D và F nằm khác phía đối với điểm E.

Bài 3.

a) Khi B nằm giữa A và C, ta thấy C nằm giữa B và D, điểm D và điểm C nằm cùng phía đối với điểm B.

b) Khi C nằm giữa A và B, ta thấy B nằm giữa C và D, điểm D và điểm B nằm cùng phía đối với điểm C.

Bài 4. Trái Đất quay quanh Mặt Trời; Mặt Trăng quay xung quanh Trái Đất. Mặt Trời chiếu sáng tới Trái Đất và Mặt Trăng. Khi ba thiên thể này thẳng hàng thì xảy ra nhật thực hoặc nguyệt thực (là hiện tượng mặt trời hoặc mặt trăng đang sáng bỗng nhiên bị che lấp và tối đi). Hỏi Mặt Trăng, Mặt Trời, Trái Đất nằm ở vị trí như thế nào :

a) Mặt Trăng nằm giữa Mặt Trời và Trái Đất thì xảy ra hiện tượng nhật thực.

b) Trái Đất nằm giữa Mặt Trời và Mặt Trăng thì xảy ra hiện tượng nguyệt thực.