Giáo án và PPT Ngữ văn 10 kết nối Bài 9: Về chính chúng ta (Trích 7 bài học hay nhất về vật lí, Các-lô Rô-ve-li - Carlo Rovelli)

VĂN BẢN 1. VỀ CHÍNH CHÚNG TA

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Bạn suy nghĩ như thế nào về quan niệm cho rằng con người là chúa tể của tự nhiên.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tác giả

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Em hãy trình bày hiểu biết của em về tác giả Các-lô Rô-ve-li.

Sản phẩm dự kiến:

- Các-lô Rô-ve-li sinh năm 1956, là nhà vật lí học lí thuyết, nhà văn, sinh ra ở I-ta-li-a, chủ yếu làm việc ở Mỹ và Pháp.

- Các nghiên cứu của ông tập trung vào lĩnh vực lực hấp dẫn lượng từ. Ông cũng nghiên cứu sâu về lịch sử và khoa học triết học. Những công việc này đã giúp ông có một tri thức tổng hợp rộng lớn và cái nhìn toàn diện, sâu sắc về vũ trụ và đời sống.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu tác phẩm

GV đặt câu hỏi hướng dẫn HS tìm hiểu: Tác phẩm được viết theo thể loại gì? Nêu xuất xứ của văn bản. Nội dung của văn bản viết về vấn đề gì? Văn bản có bố cục mấy phần? Nội dung của mỗi phần là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Thể loại: Văn nghị luận

- Xuất xứ: Văn bản “Hành trang cuộc sống” được trích từ cuốn sách “7 bài học hay nhất về vật lý”.

- Nội dung: Cuốn sách nổi tiếng 7 bài học hay nhất về vật lí của ông được xuất bản lần đầu tiên vào năm 2014, đã được dịch sang 41 thứ tiếng và bán hàng triệu bản khắp thế giới. Không chỉ là một cuốn cẩm nang súc tích về vật lí học hiện đại, cuốn sách còn chứa đựng những suy tư mang tính chất triết học về thế giới và con người. Ở đó, khoa học, triết học, văn chương và tôn giáo đã được kết hợp một cách hài hòa, cho người đọc thấy được vẻ đẹp huyền bí của thế giới này.

- Bố cục: 3 phần

+ Phần 1 (từ đầu đến "chúng ta cũng là một phần của cái thế giới ấy"): trình bày quan điểm của tác giả về vị trí của con người trong thế giới.

+ Phần 2 (từ "Chúng ta, con người" đến "Ngay chính linh hồn chúng ta cũng chỉ là một ví dụ bé nhỏ"): trình bày các luận điểm chính để bảo vệ cho quan điểm của mình.

+ Phần 3 (từ "Tự nhiên là nhà của chúng ta" đến hết): Tác giả khẳng định vấn đề

Hoạt động 2: Tìm hiểu chi tiết

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu quan điểm của tác giả và các luận điểm chính trong văn bản

GV đưa ra câu hỏi:

+ Theo em, tác giả nêu hàng loạt câu hỏi ở đoạn 1 có dụng ý gì ?

+ Câu văn nào trong đoạn 2 thể hiện quan điểm của tác giả?

+ Nhận xét về cách đặt vấn đề của tác giả?

Sản phẩm dự kiến:

- Tác giả đã nêu một loạt câu hỏi về vị trí, vai trò của con người trong thế giới vô tận

=> Cách đặt vấn đề gợi sự tò mò, kích thích suy nghĩ của tác giả, gây ấn tượng mạnh đối với người đọc.

- Quan điểm của tác giả: “Tôi đã trình bày thế giới trông như thế nào dưới ánh sáng khoa học, và chúng ta cũng là một phần của cái thế giới ấy.”

=> Tác giả nêu quan điểm rõ ràng, ngắn gọn. Đó là quan điểm của một nhà khoa học.

………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Trong văn bản, tác giả trình bày quan điểm về vấn đề gì?

A. Mối quan hệ giữa con người với thực tại.

B. Mối quan hệ giữa con người với thế giới.

C. Mối quan hệ giữa con người với tự nhiên.

D. Tất cả các đáp án trên.

Câu 2: Ý nào sau đây KHÔNG PHẢI bằng chứng, lý lẽ mà tác giả đưa ra?

A. Niềm tin, tư tưởng, tín ngưỡng của con người đều được hình thành từ sự quan sát bên trong thế giới, gắn với thế giới.

B. Con người không thể tách khỏi tự nhiên; các giá trị đạo đức, tình yêu của con người đều mang tính hiện thực.

C.Con người là trung tâm của thế giới, điều khiển thế giới.

D. Tự nhiên là nhà của con người, thế giới đa dạng, đầy màu sắc là nơi con người học hỏi, cư trú, nơi tìm hiểu và thỏa mãn sự hiếu kỳ bẩm sinh của con người. 

Câu 3: Những thông tin khoa học trong văn bản có ý nghĩa gì trong việc làm sáng tỏ những luận điểm chính?

A. Giúp cho những luận điểm chính trong văn bản rõ ràng hơn.

B. Có thêm sức thuyết phục cho việc nêu ra các bằng chứng, lí lẽ chứng minh luận điểm.

C. Giúp văn bản logic hơn.

D. Tất cả các đáp án trên.

Câu 4: Biện pháp tu từ chính được sử dụng trong văn bản là gì?

A. Điệp ngữ.

B. So sánh.

C. Nói quá.

D. Câu hỏi tu từ.

Câu 5: Tác giả đã trình bày quan điểm về mối quan hệ giữa con người với thực tại từ góc nhìn nào?

A. Góc nhìn bên ngoài.

B. Góc nhìn bên trong.

C. Góc nhìn thay đổi (lúc bên ngoài, lúc bên trong).

D. Góc nhìn trung lập.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1. Nhận thức nào từ văn bản Về chính chúng ta mà bạn muốn mang theo trong hành trang cuộc sống của mình? Hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 150 chữ) để chia sẻ về điều này.

Câu 2. Tìm thêm các VB, tài liệu khác về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên. Chỉ ra các luận điểm, lí lẽ, bằng chứng được tác giả sử dụng để bảo vệ quan điểm của mình.