Giáo án và PPT Ngữ văn 7 cánh diều Bài 10: Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa (Theo Trần Bình)

VĂN BẢN 3: PHƯƠNG TIỆN VẬN CHUYỂN CỦA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ VIỆT NAM NGÀY XƯA 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV nêu câu hỏi gợi mở cho HS:

+ Em biết những dân tộc thiểu số nào trên đất nước ta?

+ Người dân của các dân tộc đó sử dụng phương tiện nào để vận chuyển?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chung

GV đưa ra câu hỏi:

• Em hãy nêu xuất xứ của văn bản. 

• Tác giả đã triển khai thông tin theo cách nào? Tác dụng của cách thức triển khai ấy.

• Tìm hiểu thêm về các phương tiện được nói đến trong VB.

Sản phẩm dự kiến:

- Xuất xứ: Theo TRẦN BÌNH, dlib.huc.edu.vn

- Tác giả triển khai ý tưởng và thông tin theo nhóm đối tượng, giúp người đọc hình dung số lượng thông tin được đề cập đến trong văn bản và thứ tự của các thông tin đó:

+ Phương tiện vận chuyển của các dân tộc miền núi phía Bắc.

+ Phương tiện vận chuyển của các dân tộc ở Tây Nguyên.

- Các phương tiện được nói đến trong văn bản là: thuyền, bè, mảng, thuyền độc mộc đuôi én, xe quệt trâu kéo, ngựa, sức voi, thuyền độc mộc của người dân Tây Nguyên,…

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu nội dung của VB

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

+ Đọc mục 1 và kể tên các phương tiện vận chuyển được nhắc đến. Mỗi phương tiện gắn với những dân tộc nào? Chỉ ra sự phù hợp của các phương tiện vận chuyển đối với đặc điểm của những dân tộc được nhắc đến trong VB.

+ Đọc mục 2 và cho biết người Tây Nguyên sử dụng các phương tiện vận chuyển nào?

Sản phẩm dự kiến:

a) Phương tiện vận chuyển của các dân tộc miền núi phía Bắc

- Thuyền: cư dân sống ven sông Đà, sông Mã, sông Lam gồm người Kháng, người La Ha, người Mảng, người Thái, người Cống.

- Bè, mảng: cư dân miền núi phía Bắc

- Thuyền đuôi én: người dân sống ven sông Đà gồm người Thái, người Kháng, người La Ha.

- Thuyền độc mộc đuôi én: người Kháng ở ven sông Đà.

- Xe quệt trâu kéo: người Sán Dìu.

- Ngựa: cư dân sống ở cao nguyên núi đá Hà Giang, vùng cao thuộc dãy Phan Xi Păng gồm người Mông.

b) Phương tiện vận chuyển của các dân tộc ở Tây Nguyên

- Hiếm khi dùng trâu làm sức kéo, ngược lại, họ dùng sức voi, ngựa vào việc vận chuyển:

+ Voi: người Gia-rai, Ê-đê, M'nông,...

+ Thuyền độc mộc: cư dân dùng để đi lại trên sông.

è Các phương tiện trên phù hợp với địa bàn sinh sống và những hoạt động chính của người dân địa phương.

c) Ý nghĩa của các phương tiện vận chuyển

- Thể hiện sự phát triển về trí tuệ họ đã biết sử dụng các phương tiện vận chuyển để giảm sức lao động của con người.

- Thể hiện sự phát triển, tiến bộ của nền văn minh nhân loại. 

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu hình thức của VB

GV đưa ra câu hỏi: Nêu tác dụng của việc trích dẫn và đưa tên các tài liệu tham khảo vào VB.

Sản phẩm dự kiến:

- Việc đưa tài liệu tham khảo vào văn bản và trích dẫn các tài liệu đó cho thấy bài viết là kết quả của sự nghiên cứu công phu và khoa học.

- Qua đó, người đọc có thể hiểu rõ hơn vấn đề và có cơ sở đọc thêm tài  liệu mở rộng nếu muốn tìm hiểu kĩ hơn. 

………………………………………………….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1. Văn bản Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa được trích từ báo điện tử nào?

A. dlib.huc.edu.vn

B. baogiaothong.vn

C. chonoicantho.vn

D. dsvh.gov.vn

Câu 2. Thuyền của họ được đóng bằng các loại gỗ dai, nhẹ, không nứt, chịu nước… tuyệt đối không dùng loại gỗ gì làm thuyền?

A. Gỗ dầu

B. Gỗ sao

C. Gỗ trám

D. Tất cả đáp án trên

Câu 3. Người Mông (Hmông), Hà Nhì, Dao,… thường sử dụng phương tiện gì?

A. Xe quệt trâu kéo

B. Ghe

C. Ngựa

D. Xuồng

Câu 4. Trong khoảng từ thế kỉ X – XVIII, nghề săn voi và thuần dưỡng voi đặc biệt phát triển ở vùng nào?

A. Mnông Bu-dâng và Mnông Preh

B. Phnôm Pênh và Bắt-đom-boong

C. Kom-pông Chàm và Xi-ha-núc Vin

D. Xiêm Rệp và Phnôm Pênh

Câu 5. Văn bản Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày xưa thuộc thể loại văn học nào?

A. Nghị luận xã hội

B. Nghị luận văn học

C. Văn bản thông tin

D. Tùy bút

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1. Văn bản Phương tiện vận chuyển của các dân tộc thiểu số Việt Nam ngày nay cung cấp những thông tin chính nào? Tóm tắt các thông tin đó bằng một sơ đồ tư duy.

Câu 2. Tìm hiểu thêm về các phương tiện vận chuyển được các dân tộc thiểu số ở Việt Nam sử dụng trong cuộc sống hiện nay. Chỉ ra những sự thay đổi về việc sử dụng các phương tiện vận chuyển ở những dân tộc thiểu số này (nếu có) và lí giải nguyên nhân của sự thay đổi đỏ.