Giáo án và PPT Tiếng Việt 5 chân trời bài 7: Sử dụng từ điển

BÀI 7: CHỚM THU (4 tiết)

TIẾT 3: LUYỆN TỪ VÀ CÂU

1. KHỞI ĐỘNG

- GV giới thiệu cho HS một số quyển từ điển thông dụng

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Tìm hiểu cách sử dụng từ điển

- BT1: Đọc thông tin sau và thực hiện yêu cầu 

a. Trong ví dụ, từ “kết” được trình bày mấy nghĩa? Nghĩa nào là nghĩa gốc? Các nghĩa nào là nghĩa chuyển? 

b. Đặt câu để phân biệt nghĩa gốc và 1 - 2 nghĩa chuyển của từ “kết”.      

Sản phẩm dự kiến:

a. Từ “kết” được trình bày năm nghĩa; “kết1” là nghĩa gốc; “kết2,3,4,5” là nghĩa chuyển.

b. HS tự trả lời

2. Luyện tập tra từ điển 

BT2: Đọc các câu sau và thực hiện yêu cầu:

Tra từ điển để tìm hiểu nghĩa của các từ in đậm trong mỗi cặp câu. 

Nêu điểm giống nhau về nghĩa của hai từ in đậm trong mỗi cặp câu. 

Sản phẩm dự kiến:

a. Nghĩa của các từ in đậm:

+ Mắt1: cơ quan để nhìn của người hay động vật; mắt2: bộ phận giống hình những con mắt ở ngoài vỏ của một số quả.

+ Cổ1: bộ phận của cơ thể, nối đầu với thân; cổ2: bộ phận của áo, bao quanh cổ.

b. Từ “mắt1” và “mắt2” đều chỉ bộ phận lõm vào trên bề mặt.

Từ “cổ1” và “cổ2” đều chỉ bộ phận hình trụ thon eo lại so với phần nối liền nó, nối giữa đầu với thân

3. Luyện tập sử dụng từ điển để phân biệt các nghĩa của từ đa nghĩa

BT3: Thực hiện yêu cầu 

a. Tra từ điển để tìm nghĩa gốc và 2 - 3 nghĩa chuyển của từ “ngọt”. 

b. Đặt câu để phân biệt các nghĩa của từ “ngọt” đã tìm được

Sản phẩm dự kiến:

Nghĩa gốc: Có vị như vị của đường, mật. 

Nghĩa chuyển: (1) Giọng nói nhẹ nhàng, dễ nghe, dễ làm xiêu lòng (dỗ ngọt); (2) âm thanh nghe êm tai (giọng hát ngọt);...

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Trong từ điển, các nghĩa của từ đa nghĩa thường được đánh số theo thứ tự nào?

A. Ngẫu nhiên

B. Từ nghĩa cụ thể đến trừu tượng

C. Từ nghĩa ít dùng đến nghĩa thường dùng

D. Từ nghĩa gốc đến nghĩa chuyển

Câu 2: Khi tra từ điển, ta cần lưu ý điều gì?

A. Chỉ đọc nghĩa đầu tiên của từ

B. Đọc tất cả các nghĩa của từ

C. Bỏ qua các ví dụ minh họa

D. Chỉ quan tâm đến cách phát âm của từ

Câu 3: Từ "mạch" trong câu "Bác sĩ bắt mạch cho bệnh nhân" có nghĩa là gì?

A. Đường dẫn nước ngầm dưới đất

B. Sự liên tục, mạch lạc của văn bản

C. Đường vận chuyển máu trong cơ thể

D. Mối quan hệ logic giữa các sự kiện

Câu 4: Khi gặp một từ đa nghĩa trong câu, để hiểu đúng nghĩa của từ, ta cần:

A. Chọn nghĩa đầu tiên trong từ điển

B. Chọn nghĩa cuối cùng trong từ điển

C. Dựa vào ngữ cảnh để chọn nghĩa phù hợp

D. Chọn nghĩa mà mình thích nhất

Câu 5: Từ "chân" trong câu "Chân bàn bị gãy" có nghĩa là gì?

A. Bộ phận cơ thể dùng để di chuyển

B. Phần dưới cùng của đồ vật dùng để đứng

C. Thật thà, ngay thẳng

D. Nơi xa xôi, hẻo lánh

Sản phẩm dự kiến:

.