Giáo án và PPT Tiếng Việt 5 chân trời bài 1: Từ đồng nghĩa

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: TỪ ĐỒNG NGHĨA

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi:

Em hãy tìm các câu ca dao, tục ngữ có cùng nghĩa với những câu trên.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Hình thành khái niệm về từ đồng nghĩa

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Đọc các đoạn thơ, đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu?

a. 

Em quay đầu đỏ

Vẽ nhà em ở

Ngói mới đỏ tươi

Trường học trên đời

Em tô đỏ thắm

Cây gạo đầu xóm

Hoa nở chói ngời

A, nắng lên rồi!

Mặt trời đỏ chót

Lá cờ Tổ quốc

Bay giữa trời xanh...

              Định Hải

b. Các em lớp Một phấn khởi chào đón năm học mới. Chúng tôi cũng vô cùng hân hoan.

 Minh Mẫn

c. Đất nước ta thật thanh bình. Cuộc sống của người dân trên mọi miền Tổ quốc thật yên vui.

 Phan Ngọc Linh

• So sánh nghĩa của các từ in đậm trong từng đoạn thơ, đoạn văn. 

• Các từ in đậm trong đoạn thơ, đoạn văn nào có thể thay thế được cho nhau? Vì sao?

Sản phẩm dự kiến:

- So sánh nghĩa của các từ in đậm trong từng đoạn thơ, đoạn văn: 

a. 

+ Giống: Đều chỉ màu đỏ.

+ Khác: Sắc độ màu đỏ khác nhau.

b.  Giống: đều chỉ cảm xúc vui sướng, phấn chấn trong lòng.

c. Giống: đều chỉ đất nước.

- Các từ in đậm trong đoạn văn b và đoạn văn c có thể thay thế được cho nhau. Vì đó là các từ đồng nghĩa hoàn toàn.

Hoạt động 2: Luyện tập sử dụng từ đồng nghĩa

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

Thay từ in đậm trong mỗi câu sau bằng một từ đồng nghĩa: 

a. Mai tặng tôi chiếc nơ cài tóc màu hồng rất đẹp.

b. Bầy ngựa tung vó trên thảo nguyên rộng lớn.

c. Xe chúng tôi vừa chạy qua quãng đường gập ghềnh, nhiều ổ gà. 

d. Những cánh hoa bé xíu cố gắng vươn lên khỏi đám cỏ để đón ánh nắng mặt trời.

Sản phẩm dự kiến:

- Thay từ:

a. xinh

b. bao la

c. khấp khểnh

d. nhỏ bé

…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Từ đồng nghĩa là gì?

A. Là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

B. Là những từ có âm đọc giống nhau hoặc gần giống nhau.

C. Là những từ có âm đọc giống hệt nhau.

D. Là những từ có nghĩa giống hệt nhau.

Câu 2: Từ nào đồng nghĩa với từ “thi nhân”? 

A. Nhà văn.

B. Nhà thơ.

C. Nhà báo.

D. Nghệ sĩ.

Câu 3: Từ nào có thể thay thế cho từ “chết” trong câu “Xe của tôi bị chết máy”? 

A. Mất.

B. Tiêu đời.

C. Qua đời.

D. Hỏng.

Câu 4: Từ nào đồng nghĩa với từ nghĩa vụ trong câu “Học sinh phải có nghĩa vụ học tập”?

A. Tinh thần.

B. Trách nhiệm.

C. Nhiệm vụ.

D. Tác phong.

Câu 5: Từ nào đồng nghĩa với từ chướng mắt trong câu “Trông nó làm thật chướng mắt”? 

A. Khó chịu.

B. Khó coi.

C. Khó khăn.

D. Dễ nhìn

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tìm 2 – 3 từ đồng nghĩa với mỗi từ sau:

trẻ thơ

gắn bó

yêu mến

Câu 2: Chọn hai từ đồng nghĩa ở câu 1. Đặt câu với mỗi từ đã chọn.