Giáo án và PPT Tiếng Việt 5 chân trời bài 1: Bài văn tả phong cảnh

VIẾT: BÀI VĂN TẢ PHONG CẢNH

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời câu hỏi:

Em thích nhất phong cảnh nào xung quanh em? Em có kỉ niệm gì đẹp với nơi đó?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Nhận diện bài văn tả phong cảnh

GV hướng dẫn HS đọc đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu:

Phong cảnh quê Bác

Đường vô xứ Nghệ quanh quanh

Non xanh nước biếc như tranh họa đồ.

Câu hát của người xưa cứ ngân nga trong tâm trí chúng tôi trên con đường chúng tôi đi về quê Bác.

Giữa khung cảnh “non xanh nước biếc", chúng tôi mải mê nhìn những cánh đồng chiêm mơn mởn, những chiếc cầu sắt mới tinh, duyên dáng, những mái trường, mái nhà tươi rói bên cạnh những rặng tre non.

Phong cảnh vùng này quả thật là đẹp. Đứng trên núi Chung, nhìn sang bên trái là dòng sông Lam uốn khúc theo dãy núi Thiên Nhẫn. Mặt sông hắt ánh nắng chiếu thành một đường quanh co trắng xoá. Nhìn sang bên phải là dãy núi Trác nối liền với dãy núi Đại Huệ xa xa. Trước mặt chúng tôi, giữa hai dãy núi, là nhà Bác với cánh đồng quê Bác. Nhìn xuống cánh đồng, có đủ các màu xanh: xanh pha vàng của ruộng mía, xanh rất mượt mà của lúa chiêm đang thì con gái, xanh đậm của những rặng tre, đây đó một vài cây phi lao xanh biếc và rất nhiều màu xanh khác nữa. 

Cả cánh đồng thu gọn trong tầm mắt, làng nối làng, ruộng tiếp ruộng. Cuộc sống ở đây có một cái gì mặn mà, ấm áp.

Theo Hoài Thanh, Thanh Tịnh

• a. Bài văn tả phong cảnh ở đâu?

• b. Xác định mở bài, thân bài, kết bài của bài văn.

• c. Tác giả tả cảnh theo trình tự nào?

Sản phẩm dự kiến:

a. Bài văn tả phong cảnh ở quê Bác.

b.  Xác định mở bài, thân bài, kết bài của bài văn: 

+ Mở bài: Từ đầu đến “đi về quê Bác”. 

+ Thân bài: Tiếp theo đến “màu xanh khác nữa”. 

+ Kết bài: Còn lại. 

c. Tác giả tả từng bộ phận của cảnh.

Hoạt động 2. Luyện tập xác định cấu tạo của bài văn tả phong cảnh

GV hướng dẫn HS đọc đoạn văn sau và thực hiện yêu cầu:

Rừng cọ quê tôi

Chẳng có nơi nào như sông Thao quê tôi, rừng cọ trập trùng.

Thân cọ vút thẳng trời hai ba chục mét cao, gió bão không thể quật ngã. Búp cọ vuốt dài như thanh kiếm sắc vung lên. Cây non vừa trồi, lá đã xoà sát mặt đất. Lá cọ tròn xoè ra nhiều phiến nhọn dài, trông xa như một rừng tay vẫy, trưa hè lấp loá nắng như rừng mặt trời mới mọc. Mùa xuân, chim chóc kéo về từng đàn. Chỉ nghe tiếng hót líu lo mà không thấy bóng chim đầu. 

Căn nhà tôi núp dưới rừng cọ. Ngôi trường tôi học cũng khuất trong rừng cọ. Ngày ngày đến lớp, tôi đi trong rừng cọ. Không đếm được có bao nhiêu tàu lá cọ xoè ô lợp kín trên đầu. Ngày nắng, bóng râm mát rượi. Ngày mưa, cũng chẳng ướt đầu.

Quê tôi có câu hát:

Dù ai đi ngược về xuôi

Cơm nắm lá cọ là người sông Thao.

Người sông Thao đi đâu rồi cũng nhớ về rừng cọ quê mình.

Theo Nguyễn Thái Vận

Sản phẩm dự kiến:

a. Xác định mở bài, thân bài, kết bài của bài văn:

+ Mở bài: Từ đầu đến “rừng cọ trập trùng”. 

+ Thân bài: Tiếp theo đến “chẳng ướt đầu”. 

+ Kết bài: Còn lại 

b. Đoạn thứ nhất: Miêu tả đặc điểm của cây cọ, rừng cọ.

Đoạn thứ hai: Nói về sự gắn bó giữa rừng cọ với tác giả. 

…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Bài văn tả phong cảnh thường có đặc điểm nổi bật nào?

A. Miêu tả chi tiết các yếu tố của cảnh vật

B. Nêu ý kiến và tranh luận

C. Kể một câu chuyện hư cấu

D. Trình bày một phân tích khoa học

Câu 2: Khi đọc một bài văn tả phong cảnh, bạn thường tìm thấy những yếu tố nào?

A. Những cảm xúc và trải nghiệm cá nhân về cảnh vật

B. Các số liệu thống kê và phân tích

C. Các đoạn hội thoại giữa nhân vật

D. Các câu hỏi và đáp án trắc nghiệm

Câu 3:Trong bài văn tả phong cảnh, hình ảnh nào là yếu tố chính để tạo ra sự sống động?

A. Những số liệu kỹ thuật

B. Những mô tả chi tiết về màu sắc, hình dáng, và âm thanh của cảnh vật

C. Các biểu đồ và bảng số liệu

D. Các đoạn văn thể hiện quan điểm cá nhân

Câu 4: Một ví dụ nào dưới đây không phải là đặc điểm của bài văn tả phong cảnh?

A. Mô tả cảnh vật với sự chú ý đến chi tiết

B. Tóm tắt kết quả của câu chuyện

C. Đưa ra các lập luận và chứng minh

D. Kể lại trải nghiệm cá nhân liên quan đến cảnh vật

Câu 5: Trong phần mở bài của một bài văn tả phong cảnh, bạn thường thấy gì?

A. Giới thiệu tổng quan về cảnh vật sẽ được miêu tả

B. Đưa ra ý kiến tranh luận về phong cảnh

C. Nêu số liệu thống kê liên quan đến cảnh vật

D. Đề tài của bài viết

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Ghi lại 1 - 2 hình ảnh em thích trong bài “Chiều dưới chân núi” và lí do em thích hình ảnh đó.

Câu 2: Những điều cần ghi nhớ về bài văn tả phong cảnh là gì?