Giáo án và PPT Tiếng Việt 5 chân trời bài 5: Từ đa nghĩa

BÀI 5: LUYỆN TỪ VÀ CÂU.

TỪ ĐA NGHĨA

1. KHỞI ĐỘNG

- GV cho HS đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi: Bài thơ này có điểm gì thú vị?

Bà em đan chiếc rổ

Có nhiều mắt thật mau.

Mẹ gọi em: “con đâu

“Ra xem na mở mắt.”

Bố đi mượn chiếc kìm

Cắt mắt xích của xe

Ô kìa! Thân cây tre

Kì ghê cũng có mắt.

Chiếc lưới đánh cá ấy

Bao nhiêu mắt đấy thôi

Không ăn được bạn ơi

Ấy chính là mắt dứa.

Cửa sổ tâm hồn nữa

Đó là đôi mắt em.

Giúp em đọc, em xem

Kì diệu thay đôi mắt.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Hình thành khái niệm về từ đa nghĩa

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT1 và trả lời câu hỏi.

Từ đa nghĩa là gì?

Sản phẩm dự kiến:

Từ đa nghĩa là từ có hai nghĩa trở lên, trong đó có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển. Giữa các nghĩa của từ đa nghĩa có mối liên quan với nhau 

2. Phân biệt các nghĩa của từ đa nghĩa

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT2: Đọc các đoạn thơ sau và cho biết từ in đậm trong mỗi đoạn thơ được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển 

Sản phẩm dự kiến:

a. Từ “cửa” trong đoạn thơ thứ nhất được dùng với nghĩa gốc, trong đoạn thơ thứ hai, thứ ba được dùng với nghĩa chuyển.

b. Từ “ngọn” trong đoạn thơ thứ nhất và thứ ba được dùng với nghĩa chuyển, trong đoạn thơ thứ hai được dùng với nghĩa gốc.

3. Đặt câu với từ đa nghĩa

- GV mời đại diện 1 – 2 HS đọc yêu cầu BT3: Đặt câu để phân biệt nghĩa gốc và nghĩa chuyển của mỗi từ sau: Lá, đầu.

Sản phẩm dự kiến:

a. Lá:

+ chiếc lá, nón lá, vạch lá tìm sâu,…

+ lá thư, lá bài, lá cờ,…

b. Đầu:

+ cái đầu, đầu em bé,…

+ đầu tàu, đầu máy bay, đầu tủ,…

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Từ đa nghĩa là gì?

A. Là từ có hai nghĩa, trong đó có một nghĩa gốc và một nghĩa chuyển.

B. Là từ có hai nghĩa trở lên, trong đó có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển.

C. Là từ có nhiều nghĩa.

D. Là từ có hai nghĩa.

Câu 2: Từ nào dưới đây không phải là từ có nghĩa chuyển của từ mắt?

A. Mắt biếc

B. Mắt na

C. Mắt lưới

D. Mắt cây

Câu 3: Từ nào dưới đây là từ có nghĩa chuyển của từ “quả” ?

A. Qủa tim

B. Qủa dừa

C. Hoa quả

D. Qủa táo

Câu 4: Từ nào dưới đây không có nghĩa chuyển

A. Mũi

B. Mặt

C. Đồng hồ

D. Tai

Câu 5: Từ nào dưới đây có thể chuyển nghĩa được?

A. Com- pa

B. Quạt điện

C. Rèm

D. Lá

Sản phẩm dự kiến: