Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 kết nối Bài 10: Thách thức đầu tiên - Đọc để trưởng thành

BÀI 10: VĂN HỌC - LỊCH SỬ TÂM HỒN

BÀI 1: ĐỌC
(15 câu)

1. NHẬN BIẾT (4 câu)

Câu 1: Trình bày khái niệm văn học dân gian và văn học viết. Nêu ví dụ minh họa cho mỗi loại?

Trả lời:

- Văn học dân gian là thể loại văn học được hình thành và phát triển trong cộng đồng, thường được truyền miệng qua các thế hệ. Văn học dân gian bao gồm các thể loại như truyện cổ tích, huyền thoại, truyền thuyết, ca dao, tục ngữ, và các bài hát dân ca. Ví dụ minh họa cho văn học dân gian là truyện cổ tích "Tấm Cám," nơi phản ánh những giá trị đạo đức và truyền thống văn hóa của người Việt.

- Văn học viết là thể loại văn học được sáng tác và ghi chép lại bằng chữ viết, thường được sản xuất bởi các tác giả cá nhân hoặc nhóm tác giả. Văn học viết có thể bao gồm tiểu thuyết, thơ, kịch, và nhiều thể loại khác. Ví dụ minh họa cho văn học viết là tác phẩm "Chí Phèo" của Nam Cao, một tác phẩm nổi tiếng phản ánh hiện thực xã hội Việt Nam trong giai đoạn đầu thế kỷ 20.

Câu 2: Nêu mục đích của một buổi phỏng vấn trong nghiên cứu xã hội?

Trả lời:

- Mục đích của một buổi phỏng vấn trong nghiên cứu xã hội bao gồm:

- Thu thập thông tin chi tiết: Phỏng vấn giúp thu thập các dữ liệu chất lượng, từ quan điểm, trải nghiệm và cảm nhận của người tham gia.

- Khám phá các vấn đề phức tạp: Phỏng vấn cho phép nghiên cứu viên tìm hiểu sâu về các vấn đề xã hội, giúp làm rõ các khía cạnh mà các phương pháp khác không thể tiếp cận.

- Xác định các xu hướng và mẫu hành vi: Qua việc lắng nghe ý kiến từ nhiều người, nghiên cứu viên có thể nhận diện các xu hướng hoặc mẫu hành vi trong một cộng đồng cụ thể.

- Tạo điều kiện cho sự tương tác: Phỏng vấn tạo cơ hội cho sự trao đổi ý kiến giữa người phỏng vấn và người được phỏng vấn, từ đó tạo ra một bối cảnh thuận lợi cho việc chia sẻ thông tin.

Câu 3: Liệt kê một số tác giả nổi bật của văn học Việt Nam từ thời kỳ truyền thống đến hiện đại?

Trả lời:

Câu 4: Nêu khái niệm văn hóa đọc và vai trò của nó trong xã hội hiện đại?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Phân tích tác động của công nghệ số đến thói quen đọc sách của độc giả hiện nay?

Trả lời:

- Tiếp cận dễ dàng hơn: Công nghệ số cho phép độc giả dễ dàng tiếp cận với hàng triệu cuốn sách và tài liệu qua các nền tảng trực tuyến như e-book, audiobook, và các ứng dụng đọc sách. Điều này giúp người đọc có nhiều lựa chọn hơn và có thể đọc mọi lúc, mọi nơi.

- Thay đổi hình thức đọc: Với sự phát triển của các thiết bị điện tử như smartphone, tablet, và e-reader, hình thức đọc đã chuyển từ sách giấy sang sách điện tử. Điều này tạo ra sự tiện lợi nhưng cũng có thể làm giảm sự tập trung của độc giả do sự phân tâm từ các thông báo và ứng dụng khác.

- Đối tượng độc giả mở rộng: Công nghệ số đã thu hút một lượng lớn độc giả trẻ tuổi, những người thường xuyên sử dụng internet và các thiết bị số. Điều này dẫn đến sự thay đổi trong nội dung và phong cách viết, với nhiều tác phẩm được sáng tác theo hướng hiện đại và phù hợp với sở thích của thế hệ mới.

- Khuyến khích sự tương tác: Các nền tảng mạng xã hội và diễn đàn trực tuyến cho phép độc giả chia sẻ ý kiến, đánh giá sách và thảo luận về nội dung, tạo ra một cộng đồng đọc sách năng động. Tuy nhiên, điều này cũng có thể dẫn đến hiện tượng "đọc lướt," nơi mà độc giả không dành đủ thời gian để tìm hiểu sâu về nội dung.

Câu 2: Trình bày sự chuyển biến của văn học Việt Nam từ truyền thống sang hiện đại, nêu rõ các đặc điểm nổi bật?

Trả lời:

- Chủ đề và nội dung: Văn học truyền thống thường tập trung vào các giá trị đạo đức, truyền thuyết và lịch sử, trong khi văn học hiện đại mở rộng chủ đề, phản ánh đời sống xã hội, tâm tư con người và các vấn đề hiện thực.

- Thể loại và hình thức: Văn học truyền thống chủ yếu là thơ ca, truyện cổ tích, và các loại hình dân gian. Văn học hiện đại đa dạng hơn với sự xuất hiện của tiểu thuyết, kịch, và các thể loại mới, phong phú về hình thức và phong cách.

- Ngôn ngữ và phong cách: Ngôn ngữ văn học truyền thống thường mang tính trang trọng, cổ điển, trong khi văn học hiện đại sử dụng ngôn ngữ đời thường, gần gũi hơn với cuộc sống. Các tác giả hiện đại thường tìm kiếm sự đổi mới trong phong cách viết, thể hiện cá tính và quan điểm riêng.

- Tác giả và độc giả: Văn học truyền thống thường là sản phẩm của các tác giả vô danh hoặc các vị trí trong xã hội như thi sĩ, trí thức. Trong khi đó, văn học hiện đại phát triển mạnh mẽ với sự xuất hiện của nhiều tác giả nổi tiếng, có cá tính riêng, và độc giả cũng trở nên đa dạng hơn, từ thành phần xã hội đến độ tuổi.

Câu 3: Giải thích tại sao việc phỏng vấn lại là một phương pháp quan trọng trong nghiên?

Trả lời:

Câu 4: So sánh đặc điểm của văn học dân gian và văn học viết. Tại sao văn học dân gian lại có sức sống lâu bền trong đời sống văn hóa?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Đánh giá vai trò của văn học viết trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn học dân gian trong bối cảnh hiện nay?

Trả lời:

- Ghi chép và lưu giữ: Văn học viết giúp ghi chép lại các tác phẩm văn học dân gian, từ đó bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống cho các thế hệ mai sau. Nhiều tác phẩm dân gian đã được chuyển thể thành sách, giúp độc giả tiếp cận dễ dàng hơn.

- Biên soạn và nghiên cứu: Các nhà nghiên cứu và tác giả hiện đại thường sử dụng văn học viết để biên soạn, phân tích và nghiên cứu văn học dân gian. Qua đó, họ không chỉ bảo tồn mà còn làm sáng tỏ giá trị văn hóa, lịch sử của các tác phẩm này.

- Sáng tạo mới: Văn học viết có thể khơi dậy cảm hứng cho các tác giả hiện đại sáng tác các tác phẩm mới dựa trên chất liệu văn học dân gian. Điều này không chỉ làm phong phú thêm kho tàng văn học mà còn giúp văn học dân gian sống mãi trong tâm trí người đọc.

- Giáo dục và tuyên truyền: Văn học viết có thể được sử dụng trong giáo dục để truyền tải các giá trị văn hóa, đạo đức từ văn học dân gian đến thế hệ trẻ, từ đó nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của văn hóa dân gian trong đời sống hiện đại.

Câu 2: Tạo một kế hoạch phỏng vấn cho một nghiên cứu về thói quen đọc sách của học sinh ?

Trả lời:

- Mục tiêu nghiên cứu: Hiểu rõ thói quen đọc sách của học sinh, bao gồm tần suất, thể loại yêu thích, và ảnh hưởng của công nghệ đến việc đọc sách.

- Thời gian: 1 tháng

Đối tượng phỏng vấn: Học sinh từ lớp 6 đến lớp 12.

- Phương pháp: Phỏng vấn trực tiếp (có câu hỏi chính nhưng cho phép mở rộng thêm).

-Kế hoạch chi tiết:

+ Chuẩn bị:

Xác định danh sách câu hỏi (khoảng 10 câu hỏi chính).

Chuẩn bị tài liệu giới thiệu về nghiên cứu và mục đích phỏng vấn.

Lên danh sách học sinh sẽ phỏng vấn (tối thiểu 30 học sinh).

+ Thực hiện phỏng vấn:

Thời gian phỏng vấn mỗi học sinh: 15-20 phút.

Địa điểm: Lớp học, thư viện hoặc không gian yên tĩnh.

Ghi âm hoặc ghi chép lại các câu trả lời (được sự đồng ý của học sinh).

+ Phân tích dữ liệu:

Tổng hợp các câu trả lời, phân loại theo chủ đề.

Phân tích các xu hướng và mẫu hành vi.

+ Báo cáo kết quả:

Viết báo cáo về kết quả nghiên cứu, đưa ra các khuyến nghị cho việc phát triển thói quen đọc sách trong học sinh.

Câu 3: Chọn một tác phẩm hiện đại và phân tích ảnh hưởng của bối cảnh lịch sử, xã hội đến nội dung tác phẩm đó?

Trả lời:

Câu 4: Nêu khái niệm văn hóa đọc và vai trò của nó trong xã hội hiện đại?

Trả lời:

VẬN DỤNG CAO (3 câu)

Câu 1: Phân tích tác động của công nghệ số đến thói quen đọc sách của độc giả hiện nay?

Trả lời:

- Tiếp cận dễ dàng: Công nghệ số cho phép người đọc truy cập vào hàng triệu cuốn sách và tài liệu qua internet. Các nền tảng như e-book, audiobook và ứng dụng đọc sách giúp độc giả dễ dàng tìm kiếm và đọc sách mọi lúc, mọi nơi.

- Định hình lại hình thức đọc: Sự phát triển của các thiết bị điện tử như smartphone và tablet đã làm thay đổi hình thức đọc từ sách giấy sang sách điện tử. Điều này tạo ra sự thuận tiện nhưng cũng khiến một số độc giả có xu hướng "đọc lướt," không tập trung vào nội dung.

- Tăng cường tương tác: Các mạng xã hội và diễn đàn trực tuyến cho phép độc giả chia sẻ ý kiến, đánh giá sách và thảo luận về nội dung. Điều này tạo ra một cộng đồng đọc sách năng động và khuyến khích sự giao tiếp giữa những người yêu sách.

- Đối tượng độc giả đa dạng: Công nghệ số đã thu hút một lượng lớn độc giả trẻ tuổi, những người thường xuyên sử dụng internet. Điều này dẫn đến sự chuyển biến trong nội dung và phong cách viết, với nhiều tác phẩm được sáng tác theo hướng hiện đại và phù hợp với sở thích của thế hệ mới.

- Khó khăn trong việc duy trì thói quen đọc: Mặc dù công nghệ số mang lại nhiều lợi ích, nhưng nó cũng gây ra sự phân tâm từ các thông báo và ứng dụng khác, khiến độc giả khó duy trì thói quen đọc sách truyền thống.

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------