Giáo án chuyên đề Địa lí 12 cánh diều CĐ 1: Thiên tai và biện pháp phòng chống (P2)

Nguyên nhân

Hậu quả

Biện pháp phòng chống

Nguyên nhân

Bão thường được hình thành trên các vùng biển ẩm (có nhiệt độ trên 26 °C), nơi có quá trình đối lưu, bốc hơi và hội tụ mạnh của không khí. Ở nước ta, bão thường được hình thành và di chuyển vào từ Biên Đông hoặc Thái Bình Dương.

Hậu quả

- Về người và sức khoẻ cộng đồng: Bão có thể gây thiệt hại về người (bị thương, chết), làm giảm khả năng lao động, tăng nguy cơ dịch bệnh, ảnh hưởng xấu tới sức khoẻ cộng đồng.

- Về kinh tế: Bão thường làm hư hỏng, mất mát nhà cửa, tài sản, phương tiện giao thông, công trình xây dựng; thiệt hại về cây trồng, vật nuôi; gián đoạn sản xuất công nghiệp và các ngành dịch vụ....

- Về môi trường: Bão thường gây ô nhiễm môi trường và là nguyên nhân làm xuất hiện các loại thiên tai khác như: lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất....

Biện pháp phòng chống

a. Nhóm biện pháp lâu dài 

- Trồng rừng và bảo vệ rừng phòng hộ ven biển nhằm làm suy yếu cường độ hoạt động của bão khi đổ bộ vào đất liền.

- Nghiên cứu, tăng cường đầu tư nhằm nâng cao hiệu quả (tính chính xác, kịp thời) của công tác dự báo bão.

- Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, công trình xây dựng, hiện đại hoá phương tiện cứu hộ, cứu nạn nhằm tăng hiệu quả phòng chống bão.

- Giáo dục, tuyên truyền, tập huấn nhằm nâng cao nhận thức của người dân về bão và biện pháp phòng chống bão,...

b, Nhóm biện pháp cụ thể

- Trước khi có bão:

+ Chặt, cưa bỏ cây khô, cảnh to ở vườn nhà, trường học để đề phòng bị gãy đổ khi có bão.

+ Dự trữ lương thực, thực phẩm, nước sạch, chất đốt và các vật dụng cần thiết cho gia đình.

+ Thực hiện các biện pháp phòng chống bão: chẳng chống nhà cửa, bảo quản, cất giữ các giấy tờ quan trọng, sách vở, tài sản, công cụ sản xuất,.

+ Thường xuyên theo dõi thông tin dự báo, cảnh báo và các chỉ đạo về ứng phó với bão trên các phương tiện thông tin đại chúng, các chỉ đạo của địa phương và nhà trường.

+ Sơ tán và trú ẩn ở những nơi an toàn, được xây kiên cố như: nhà ở, các công trình công cộng, trụ sở cơ quan nhà nước, trường học, trạm y tế,...

- Trong khi có bão: 

+ Không ra khỏi nơi tránh bão.

+ Tránh xa các khu vực nguy hiểm như: cửa kính, cột điện, đường dây điện, cây cao,...

+ Thực hiện theo hướng dẫn của nhà trường, địa phương, gia đình về các việc nên làm, không nên làm khi đang có bão....

- Sau khi có bão:

+ Tiếp tục theo dõi thông tin về bão, đề phòng mưa lớn, lũ lụt và các thiên tai khác có thể xảy ra.

+ Tham gia cứu giúp người bị nạn theo hướng dẫn của người thân, địa phương, nhà trường.

+ Kiểm tra nhà ở, tài sản, đồ dùng, công cụ sản xuất, nguồn điện, nguồn nước, lương thực, thực phẩm dự trữ của gia đình,... nhằm phát hiện các thiệt hại cần khắc phục, sửa chữa.

+ Dọn dẹp, vệ sinh môi trường ở gia đình, cộng đồng và nhà trường để phòng dịch bệnh....

Nguyên nhân

Hậu quả

Biện pháp phòng chống

Nguyên nhân

Lũ lụt thường hình thành do mưa lớn tập trung ở một khu vực trong một thời gian nhất định; do vỡ đập, vỡ đê; nước biển dâng do bão. Trong đó mưa lớn là nguyên nhân gây lũ lụt chủ yếu ở nước ta.

Hậu quả

- Về người: Lũ lụt có thể gây đuối nước, bị thương, mất tích, tăng nguy cơ dịch bệnh,...

- Về kinh tế: Lũ lụt gây hư hỏng tài sản, nhà ở, công trình xây dựng; gây thiệt hại về cây trồng, vật nuôi; ảnh hưởng xấu đến các ngành sản xuất và dịch vụ;...

- Về môi trường: Lũ lụt gây ô nhiễm môi trường, đặc biệt là nguồn nước sinh hoạt và sản xuất; góp phần làm gia tăng nhiễm mặn, nhiễm phèn ở vùng ven biển.

Biện pháp phòng chống

a. Nhóm biện pháp lâu dài 

- Bảo vệ rừng, mở rộng diện tích rừng, đặc biệt là rừng phòng hộ nhằm điều hoà nguồn nước, hạn chế lũ lụt.

- Hiện đại hoá cơ sở vật chất kĩ thuật nhằm nâng cao hiệu quả công tác dự báo, cảnh báo sớm lũ lụt, cứu hộ, cứu nạn khi lũ lụt xảy ra.

- Giáo dục, tuyên truyền, tập huấn nhằm nâng cao nhận thức của người dân về lũ lụt và biện pháp phòng chống lũ lụt,...

b. Nhóm biện pháp cụ thể

+ Trước khi có lũ lụt: 

- Theo dõi thông tin dự báo, cảnh báo và các chỉ đạo của địa phương, nhà trường về ứng phó với lũ lụt trên các phương tiện thông tin đại chúng.

- Trao đổi với gia đình, người thân để lập kế hoạch và biện pháp phòng tránh khi lũ lụt xảy ra; thực hiện theo hướng dẫn của địa phương và nhà trường.

- Chuẩn bị các thiết bị liên lạc, phương tiện cứu sinh (nếu có); lưu thông tin và địa chỉ có thể liên hệ khẩn cấp khi cần hỗ trợ (số điện thoại của người thân, nhà trường, chính quyền địa phương,...).

- Dự trữ và bảo quản lương thực, thực phẩm, nước sạch, thuốc và đồ dùng y tế cho gia đình; bảo quản giấy tờ quan trọng, tài sản, đồ dùng học tập, công cụ sản xuất để tránh hư hỏng do ngập nước và cuốn trôi do lũ.

- Sơ tán và trú ẩn ở những nơi an toàn, được xây kiên cố như: nhà cao tầng, các công trình công cộng, trụ sở cơ quan nhà nước, trường học, trạm y tế,...

+ Trong khi có lũ lụt: 

- Không rời khỏi nơi phòng tránh lũ lụt, tránh xa các dòng thoát lũ, miệng cống thoát - nước; cột điện, đường điện, cây nghiêng đổ; gọi người hỗ trợ khi có người bị nạn;...

- Chủ động dừng các hoạt động trên sông, rạch khi có lũ và trên đường giao thông bị ngập nước; không bơi lội, chơi đùa dưới dòng nước lũ.

- Không sử dụng trực tiếp nguồn nước lũ cho sinh hoạt; không sử dụng lương - thực, thực phẩm đã bị hư hỏng do ngập nước.

+ Sau khi có lũ lụt: 

- Tham gia cứu giúp người bị nạn, giúp đỡ trẻ em, người già, những người có hoàn cảnh khó khăn.

- Tham gia khắc phục hậu quả sau lũ; dọn vệ sinh môi trường ở gia đình, cộng đồng và nhà trường.

- Trồng tre hoặc các loại cây thích hợp quanh nhà để phòng, tránh thiệt hại do lũ lụt,...