Giáo án điện tử Lịch sử 12 cánh diều Bài 8: Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975) (P2)

CHÀO MỪNG CÁC BẠN ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

Dân quân thời chiến chống Mỹ ở xã An Thượng, huyện Hoài Đức, Hà Nội (Hà Tây cũ), năm 1967

BÀI 8: CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ, CỨU NƯỚC (1954 – 1975)

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

Bối cảnh lịch sử

02

Các giai đoạn phát triển chính

03

Nguyên nhân thắng lợi

04

Ý nghĩa lịch sử

CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CHÍNH

Khai thác mục Bảng 2, Tư liệu, Hình 5, mục Góc khám phá, thông tin mục 2c SGK tr.45, 46 và hoàn thành Phiếu học tập số 3.

c. Giai đoạn 1965 – 1968

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

Quân giải phóng Mặt trận Sài Gòn – Gia Định tuyên thệ, nhận nhiệm vụ trước giờ xuất kích (1968)

c. Giai đoạn 1965 – 1968

“Vào 2 giờ 45 sáng ngày ngày 30/1/1968, một đơn vị đặc công Việt Cộng đã dùng mìn nổ sập một mảng lớn tường bao quanh Đại sứ quán Mỹ tại Sài Gòn và tấn công vào sân sau toà đại sứ. Trong sáu giờ tiếp theo, một trong những biểu lượng quan trọng nhất về sự hiện diện của người Mỹ tại Việt Nam đã trở thành sân khấu của một trong những màn trình diễn kịch tính nhất trong cuộc chiến tranh...Trận đánh vào Đại sứ quán Mỹ chỉ là một phần nhỏ của cuộc tổng tấn công Tết Mậu Thân 1968, một cuộc tấn công đồng loạt có hiệp đồng của Quân Giải phóng vào các khu vực đô thị quan trọng của miền Nam Việt Nam”.

(Gio-giơ Hơ-ring, Cuộc chiến dài ngày của nước Mỹ và Việt Nam (1950 - 1975), NXB Công an nhân dân, Hà Nội, 2004, tr.312)

Tư liệu

c. Giai đoạn 1965 – 1968

“Ở đây có những quãng chỉ 2 km mà địch đã trút xuống 5 000 quả bom! Ở đây có những đội Thanh niên xung phong cùng với mặt đường phải chịu từng ấy bom đạn...”.

(Trích: Thư của Thiếu uý Hoàng Kim Giao gửi gia đình từ Hà Tĩnh ngày 10/11/1968, in trong: Đặng Vương Hưng,

Những lá thư thời chiến Việt Nam (Tuyển tập), NXB Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2023, tr.102)

Tư liệu

MIỀN BẮC

Vừa chiến đấu chống chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của Mỹ, vừa sản xuất và thực hiện nghĩa vụ hậu phương.

Từ 1965 – 1968, quân và dân miền Bắc đã:

• Bắn rơi và phá hủy 3 243 máy bay, bắn chìm 143 tàu chiến của địch.
• T11/1968, Mỹ tuyên bố ngừng ném bom miền Bắc.

Từ 1965: Mỹ mở rộng chiến tranh ra miền Bắc lần thứ nhất.

5/8/1964: Mỹ cho không quân đánh phá một số địa điểm ở miền Bắc (sau “sự kiện vịnh Bắc Bộ”).

Công nhân giao thông Nam Định thông đường sau khi Mỹ ném bóm phá hoại năm 1968

Cầu Hàm Rồng (Thanh Hóa) là một trong những mục tiêu bắn phá của Mỹ

Phù điêu Giôn Mắc-kên bên hồ Trúc Bạch (Hà Nội) có nội dung: Ngày 26/10/1967, tại hồ Trúc Bạch, quân và dân Thủ đô Hà Nội đã bắt sống phi công John Sidney McCain - Thiếu tá không quân thuộc lực lượng Hải quân Hoa Kỳ đã lái chiếc máy bay A4 bị bắn rơi tại Nhà máy Điện Yên Phụ. Đây là một trong mười chiếc máy bay bị bắn rơi cùng ngày.

Góc khám phá

Phù điêu Giôn Mắc-kên bên hồ Trúc Bạch (Hà Nội)

MIỀN NAM

Từ giữa năm 1965, Mỹ thực hiện chiến lược Chiến tranh cục bộ:

• Loại hình chiến tranh được tiến hành chủ yếu bằng quân đội Mỹ, kết hợp với quân đồng minh của Mỹ và quân đội Sài Gòn.
• Hành quân “tìm diệt” và “bình định” ở miền Nam; tiến hành chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất.

Quân dân miền Nam tiếp tục đấu tranh, giành những kết quả và thắng lợi trên nhiều lĩnh vực.

Chống chiến lược Chiến tranh cục bộ của Mỹ.

Quân sự

Giành thắng lợi mở đầu ở Núi Thành (1965), Vạn Tường (1965).

Chiến thắng trong hai mùa khô: 1965 - 1966 và 1966 - 1967.

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1968 làm phá sản chiến lược Chiến tranh cục bộ, buộc Mỹ tuyên bố chấm dứt không điều kiện chiến tranh phá hoại miền Bắc.

Quân giải phóng bao vây Khe Sanh, bắn cháy máy bay vận tải tiếp tế C.130 của địch (Mậu Thân 1968)

Thanh niên xung phong ngâm mình dưới nước để làm trụ đỡ các tấm ván, tạo thành chiếc cầu để chuyển thương binh qua suối Nhum, thuộc chiến khu D, tỉnh Tây Ninh.

Tiểu đoàn Quyết Thắng quân Giải Phóng và chiến lợi phẩm thu được trong trận chiến thắng Nhuận Đức, Củ Chi, ngày 9/5/1965

Xác chiếc máy bay Mỹ F104 bị bộ đội và du kích xã Cẩm Sơn, Cai Lậy, tỉnh Mỹ Tho bắn rơi ngày 5/3/1966

Đơn vị súng ĐK 75 quân Giải phóng

lập thành tích bắn tan xác 13 xe bọc thép của Mỹ, mùa khô 1965 - 1966

Xe thiết giáp Mỹ trong chiến dịch Cedar Falls

Lính Mỹ thương vong trong trận đánh

mùa khô 1966 – 1967

Chính trị

Ở thành thị, phong trào đấu tranh của công nhân, trí thức, học sinh, sinh viên,… đòi Mỹ rút quân về nước, đòi tự do, dân chủ diễn ra mạnh mẽ.

Vị thế và uy tín của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam được nâng cao trên trường quốc tế.

Thanh niên, sinh viên, học sinh Sài Gòn biểu tình đòi Mĩ - chính quyền Sài Gòn bãi bỏ lệnh động viên

Ngoại giao

Đấu tranh ngoại giao được nâng lên thành mặt trận (1967).

Đàm phán chính thức giữa đại diện Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà và đại diện Chính phủ Mỹ diễn ra tại Pa-ri (1968).

Quang cảnh ngày khai mạc Hội nghị Quốc tế về Việt Nam tại thủ đô Pa-ri

Cách mạng Việt Nam giai đoạn 1965 – 1968 có điểm gì khác biệt so với các giai đoạn trước đó?

Đặc điểm khác biệt của giai đoạn 1965 – 1968

Cả nước trực tiếp chiến đấu chống Mỹ.

Cách mạng phát triển lên một tầm cao mới, đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực.

Mối quan hệ khăng khít giữa cách mạng hai miền Nam – Bắc dâng cao.

Chiến lược “chiến tranh cục bộ” có điểm gì mới so với chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”?

Điểm khác biệt

Mở rộng chiến tranh phá hoại ra miền Bắc.

Triển khai chiến lược “Chiến tranh cục bộ” Mỹ thực chất đã “leo thang” chiến tranh ở Việt Nam.

Mỹ đưa quân đội viễn chinh và quân đội của 5 nước đồng minh của Mỹ vào tham chiến.

KẾT LUẬN

• Miền Bắc: vừa chiến đấu chống chiến tranh phá hoại lần thứ nhất của Mỹ, vừa sản xuất và thực hiện nghĩa vụ hậu phương đối với miền Nam.
• Miền Nam: chiến đấu chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ.

Khai thác mục Hình 6 – 7, Tư liệu, Bảng 3, thông tin mục 2d SGK tr.46 – 48 và hoàn thành Phiếu học tập số 4.

d. Giai đoạn 1969 – 1973

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 4

GIAI ĐOẠN 1969 – 1973

d. Giai đoạn 1969 – 1973

Lực lượng thông tin bảo đảm liên lạc thông suốt mọi tình huống, góp phần làm nên Chiến thắng Đường 9-Nam Lào, mùa xuân năm 1971.

“Nhiều đồng chí Việt Nam đã hi sinh trên chiến trường Sầm Nưa, cánh đồng Chum... Nhiều cán bộ Việt Nam đã sang Lào hoạt động từ khi cách mạng mới bắt đầu cho đến khi tóc bạc, coi nhân dân Lào như nhân dân mình, coi sự nghiệp cách mạng Lào như sự nghiệp cách mạng Việt Nam".

(Cay-xỏn Phôm-vi-hẳn, Về cuộc cách mạng dân tộc,

dân chủ ở Lào, NXB Sự thật, Hà Nội, 1985, tr.22)

Tư liệu

Miền Bắc

Mở rộng chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ hai.

Chiến tranh cục bộ

Việt Nam hóa chiến tranh

Miền Nam

Là loại hình chiến tranh xâm lược kiểu mới.

Tiến hành chủ yếu bằng quân đội Sài Gòn.

“VIỆT NAM HÓA CHIẾN TRANH”

“VIỆT NAM HÓA CHIẾN TRANH”

Giảm thương vong cho quân đội Mỹ trên chiến trường.

Tăng cường lực lượng, mở rộng chiến tranh ra toàn Đông Dương.

MIỀN BẮC

T4/1972 – T12/1972: Mỹ tiếp tục gây chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ hai.

18 – 29/12/1972: Mỹ tập kích chiến lược đường không bằng B52 vào 1 số thành phố miền Bắc → buộc Việt Nam kí hiệp định có lợi cho Mỹ.

Qua 12 ngày, quân dân Miền Bắc bắn rơi 81 máy bay (34 máy bay B-52).

“Điện Biên Phủ trên không”

Chống chiến tranh phá hoại lần thứ hai của Mỹ và thực hiện nghĩa vụ hậu phương.

Hình 7. Máy bay B-52 bị bắn rơi trên đường Hoàng Hoa Thám (Hà Nội), 27/12/1972

Chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam (1973).

Buộc Mỹ tuyên bố ngừng hẳn các hoạt động chống phá miền Bắc.

Kí Hiệp định Pa-ri (1973) về chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam.

Trận “Điện Biên Phủ trên không”

MIỀN BẮC

Năm 1969 – 1971: khối lượng vật chất đưa vào các chiến trường gấp hơn 1,6 lần so với 3 năm trước.

Năm 1972: 22 vạn thanh niên bổ sung cho lực lượng vũ trang, đưa vào chiến trường nhiều đơn vị bộ đội.

Tiếp tục chi viện sức người, sức của cho miền Nam, chiến trường Lào, Cam-pu-chia:

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Quân chủng Phòng không - Không quân chuẩn bị phương án đánh B-52 (1972)

Bố trí trận địa tên lửa phòng không, pháo cao xạ, tiêu diệt máy bay địch

Đường phố Hà Nội trong những ngày giặc Mỹ đánh phá ác liệt cuối T12/1972

Trung đoàn Tên lửa 261 bắn rơi tại chỗ B-52 đầu tiên trên cánh đồng Chuôm, xã Phủ Lỗ, huyện Sóc Sơn, Hà Nội trong đêm 18/12/1972

Người dân Thủ đô chăm chú theo dõi tin chiến thắng qua báo chí hàng ngày và các bảng thông tin, trong những ngày Mỹ đánh phá ác liệt cuối tháng 12/1972

Xác máy bay B-52 bị bắn rơi lúc 23 giờ ngày 27/12/1972, tại phố Hoàng Hoa Thám, Hà Nội

Phi công Mỹ bị bắt sống ở xác máy bay

EM CÓ BIẾT?

Trong thời kì chống Mỹ, cứu nước, việc tiếp tế và chi viện thường xuyên cho miền Nam được thực hiện thông qua nhiều con đường: đường Hồ Chí Minh trên bộ (đường Trường Sơn), đường Hồ Chí Minh trên biển, đường xăng dầu để vận chuyển nhiên liệu, đường hàng không và đường chuyển ngân để chuyển tiền từ Bắc vào Nam.

Đường Trường Sơn

Đường Hồ Chí Minh trên biển

MIỀN NAM

Chống chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh”.

1969

Mỹ thực hiện chiến lược Việt Nam hoá chiến tranh.

03/04/1969: Mỹ chuẩn bị thực hiện Việt Nam hóa chiến tranh

MIỀN NAM

Chống chiến lược “Việt Nam hoá chiến tranh”.

1970 – 1971

Mỹ hỗ trợ quân đội Sài Gòn mở cuộc hành quân sang Cam-pu-chia, gây chiến tranh ở Lào (1971).

Mỹ thực hiện chính sách ngoại giao, hạn chế sự giúp đỡ của Trung Quốc, Liên Xô, gây chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ hai.

Quân dân miền Nam chống chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh, giành được thắng lợi trên 3 mặt trận.

Quân sự

1970

Đánh bại cuộc hành quân xâm lược Cam-pu-chia.

1971

Đánh bại cuộc hành quân Lam Sơn 719 ở Đường 9 - Nam Lào.

1972

Chiến dịch Cánh đồng

Chum - Xiêng Khoảng thắng lợi.

Mỹ tuyên bố “Mỹ hoá” trở lại chiến tranh.

Lữ đoàn dù 3 – Quân đội Sài Gòn bị xóa sổ trên đồi không tên.

Quân Giải phóng tiến vào trung tâm cụm cứ điểm Bản Đông năm 1972.

Bộ đội phối hợp với dân quân chống lầy cho xe tăng trên đường vào chiến dịch Ðường 9 - Nam Lào

Trong chiến dịch này, bộ đội ta

chuẩn bị hỏa lực mạnh chưa từng có, pháo binh, xe tăng rất mạnh

Quân ta tiến vào cứ điểm Đầu Mầu (Quảng Trị) trưa ngày 31-3-1972)

Rạng sáng ngày 2/5/1972, cờ giải phóng trong tay chiến sĩ Trung đoàn 9, Sư đoàn 304 tung bay trên cổng Thành cổ Quảng Trị

---------------------------------------

------------------ Còn tiếp ------------------------