Giáo án điện tử Lịch sử 12 cánh diều Bài 7: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 - 1954) (P2)

CHÀO ĐÓN CÁC BẠN ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

BÀI 7: CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1945 – 1954)

NỘI DUNG BÀI HỌC

-I-

Bối cảnh lịch sử

-II-

Diễn biến chính

-III-

Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử

DIỄN BIẾN CHÍNH

-II-

2. Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 – 1950)

Khai thác Tư liệu 1, thông tin mục 2b SGK tr.39. 40 và hoàn thành Phiếu học tập số 2

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1946 – 1950)

1. Bối cảnh lịch sử phát động toàn quốc kháng chiến chống Pháp.

2. Diễn biến chính những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 – 1950)

Khai thác Tư liệu 3

Tư liệu 3: Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta một lần nữa!

Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ.

(Hồ Chí Minh, Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến (19/12/1946), trích trong: Hồ Chí Minh, Toàn tập, Tập 4, NXB Chính trị quốc gia

Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.534)

Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến

19/12/1946 Ngày toàn quốc kháng chiến

a. Bối cảnh lịch sử

11/1946: Pháp tấn công quân sự tại Hải Phòng, Lạng Sơn, Đà Nẵng, Hà Nội....

Tàu chiến Pháp tấn công Hải Phòng ngày 20/11/1946.

Nếu không chấp nhận, sáng 20/12/1946, Pháp sẽ hành động.

18/12/1946

Pháp gửi tối hậu thư cho Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

• Đòi giải tán lực lượng chiến đấu.
• Để Pháp giữ trật tự ở Hà Nội.

Chủ tịch Hồ Chí Minh ra “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến”.

18, 19/12/1946

Tư liệu 2: “...Hỡi đồng bào!

Chúng ta phải đứng lên!

Bất kì đàn ông, đàn bà, bất kì người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước..”.

(Trích Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến trong Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 4, NXB Chính trị quốc gia, 2011, tr. 534)

Là lời hiệu triệu tất cả nhân dân phát huy cao nhất lòng yêu nước, dù khó khăn đến đâu cũng phải đứng dậy, cùng nhau kháng chiến chống Pháp xâm lược.

Phát lệnh toàn quốc kháng chiến ở Hà Nội, tháng 12/1946

Vào lúc 20 giờ ngày 19/12/1946, những loạt đại bác của ta từ pháo đài Láng bắn vào các mục tiêu của Pháp trong thành phố, chính thức mở đầu cuộc kháng chiến chống Pháp

Ban chỉ huy Trung đoàn Thủ đô bàn kế hoạch tác chiến trong những ngày Toàn quốc kháng chiến

Quân dân Hà Nội chiến đấu trên đường phố, đáp lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đêm 19/12/1946

19/12/1946 Ngày toàn quốc kháng chiến

b. Diễn biến chính những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 – 1950)

1

Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16

Chiến dịch Việt Bắc thu – đông

năm 1947

Chiến dịch

Biên giới thu – đông năm 1950

Khai thác Tư liệu 4

b.1

Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16

Tư liệu 3: Ngày 23-12-1946, chiến sĩ “Quyết tử quân” Nguyễn Văn Thiềng đã dùng bom ba càng đánh hỏng một xe tăng của quân Pháp ở ngã tư Bà Triệu - Trần Quốc Toản (Hà Nội). Đến trận đánh buổi chiều, Nguyễn Văn Thiềng lại một lần nữa ôm bom ba càng lao vào xe tăng địch và hi sinh, khoảnh khắc đó đã được nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Bá Khoản ghi lại. Bức ảnh trở thành biểu tượng của tinh thần “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh” trong kháng chiến chống Pháp.

Chiến sĩ “Quyết tử quân”

Nguyễn Văn Thiềng ôm bom ba càng đón xe tăng Pháp (23/12/1946)

Diễn biến chính

Thời gian: 19/12/1946 đến 17/2/1947

• Địa phương: Hà Nội, Nam Định, Vinh, Huế, Đà Nẵng,…

Hà Nội

Nam Định

Vinh

b.1

Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16

Huế

Đà Nẵng

Làm phá sản kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” của Pháp.

Chiến sỹ Trung đoàn Thủ đô thề Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh để giữ vững Thủ đô

Một tổ súng trung liên của Tự vệ thành Hà Nội trong những ngày đầu kháng chiến chống thực dân Pháp

Pháo đài Láng, phường Láng Thượng, Đống Đa, Hà Nội – Nơi nổ tiếng súng đầu tiên tối 19/12/1946

Đặt mìn tại chợ Đồng Xuân trước khi rút ra khỏi nội thành (T2/1947)

Vệ Quốc đoàn lập chốt chiến đấu tại chợ Đồng Xuân

Quân và dân Thủ đô lập chướng ngại vật trên đường phố, sẵn sàng chiến đấu cản bước tiến của địch

Cuộc tấn công của Việt Minh - trận đánh ở Hà Nội 1946

Kết quả

b.1

Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16

Giam chân quân Pháp trong gần 2 tháng.

Tạo điều kiện để Đảng, Chính phủ rút khỏi Hà Nội an toàn.

Quân và dân Hà Nội đào giao thông hào ngay trong Bắc Bộ phủ, sẵn sàng chiến đấu chống thực dân Pháp

Diễn biến chính

b.2

Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947

Thời gian: 10/1947 - 12/1947

• quân Pháp tấn công lên Việt Bắc.

Tiêu diệt cơ quan đầu não kháng chiến của Việt Nam.

Lược đồ chiến dịch Việt Bắc  thu - đông 1947

Diễn biến chính

b.2

Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947

Thời gian: 10/1947 - 12/1947

• Quân dân ta chủ động phản công và giành thắng lợi ở Chợ Đồn, Chợ Rã, Đoan Hùng, Khe Lau,..

Tượng đài Chiến thắng sông Lô (Đoan Hùng, Phú Thọ)

Pháp phải rút khỏi Việt Bắc.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng Đại biểu Hội nghị chính trị viên toàn quốc lần thứ hai trước Chiến dịch

Bác Hồ cùng các chiến sĩ cách mạng tại căn cứ địa Việt Bắc

Bộ chỉ huy Chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947 báo cáo với Chủ tịch Hồ Chí Minh kế hoạch tác chiến, bố trí lực lượng trong chiến dịch

Bảo vệ Bác Hồ trên đường đi kháng chiến tại Điềm Mặc, Định Hóa, Thái Nguyên mùa hè năm 1947

Cán bộ Bộ chỉ huy chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông thị sát tình hình

Bộ đội luyện tập bắn súng ở chiến khu Việt Bắc năm 1947

Trung đoàn 147 hành quân chuẩn bị đánh địch trong Chiến dịch

Bộ đội pháo binh Sông Lô trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947

Nhân dân Phú Thọ cắm chông chống quân Pháp nhảy dù trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947

Cán bộ Mặt trận sông Lô nghiên cứu kế hoạch đánh địch tiến công lên Việt Bắc - Thu Đông 1947

Xác chiếc tàu L.C.T của quân đội Pháp bị pháo binh ta bắn đắm trên sông Lô Việt trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông năm 1947

Tàu chiến của Pháp bị quân ta đánh đắm trên sông Lô trong chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947

Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947

Ý nghĩa

Làm phá sản hoàn toàn kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” của Pháp.

Bảo vệ vững chắc căn cứ địa Việt Bắc.

Thổ, Nùng, Mán, Kinh đoàn kết đuổi giặc Pháp – Trần Văn Cẩn

b.2

Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947

Diễn biến chính

Thời gian: 6/1950

Đảng và Chính phủ mở chiến dịch Biên giới.

Chủ tịch Hồ Chí Minh trên đài quan sát chỉ đạo trận đánh cứ điểm Đông Khê ngày 16/9/1950

Tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch.

Khai thông biên giới Việt - Trung

Mở rộng, củng cố căn cứ địa Việt Bắc.

b.3

Chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950

Tháng 6/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Thường vụ Trung ương Đảng chủ trương mở chiến dịch lớn đánh địch trên tuyến biên giới Việt - Trung

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Chủ tịch Hồ Chí Minh bàn kế hoạch tác chiến với các sĩ quan quân đội trong chiến dịch vào hạ tuần tháng 8/1950

Số lượng lớn pháp binh và công binh của Bộ Tư lệnh được tập trung cho Chiến dịch biên giới

Lá cờ Hồ Chủ Tịch bao tặng trung đoàn 174 (Lùng Phẩy). Các chiến sĩ hứa quyết tiêu diệt đến Đông Khê mở màn cho chiến dịch biên giới

Bộ đội ta làm chủ hoàn toàn Thị trấn Đông Khê

Đảng ủy chiến dịch Biên giới năm 1950

Bùi Quang Tạo, Trần Đăng Ninh, Võ Nguyên Giáp, Lê Liêm, Hoàng Văn Thái

Kết quả

b.3

Chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950

Quân Pháp phải rút khỏi Cao Bằng, Đông Khê, Thất Khê,..

Giành được thế chủ động trên chiến trường chính Bắc Bộ.

Trải qua 29 ngày chiến đấu quyết liệt, quân và dân ta đã giành được thắng lợi to lớn trong Chiến dịch Biên giới, bộ đội ta tiến vào giải phóng Thất Kê năm 1950

Hai quan năm Charton (ngồi hàng đầu, mờ) và Le Page (ngồi giữa) bị bắt làm tù binh ngày 7-10-1950 tại chân núi Cốc Xá điểm cao 447 trong chiến dịch Biên Giới

Những tù binh Pháp bị bắt trong chiến dịch Biên giới

Vũ khí, khí tài của địch bị bộ đội ta thu được tại mặt trận Đông Khê trong chiến dịch Biên giới 1950

Lính Pháp ở mặt trận Đông Khê ra hàng trong chiến dịch Biên giới 1950

Chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950

NHÀ SỬ HỌC THÔNG THÁI

• HS chia làm 2 đội chơi.
• Lần lượt trả lời các câu hỏi.
• Sau thời gian 10 phút, đội nào có đáp án đúng, cung cấp nhiều thông tin hơn, đó là đội chiến thắng.

Chiến dịch Việt Bắc thu – đông 1947: chủ động phản công giành thắng lợi.

Chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950: chiến dịch chủ động tiến công địch đầu tiên của Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp.

Câu 1: Nêu nghệ thuật chỉ đạo quân sự của Đảng Cộng sản Đông Dương trong chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947 và chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950.

------------------------------

---------------- Còn tiếp -------------------