Giáo án điện tử Sinh học 12 chân trời Bài 23: Quần xã sinh vật (P2)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

CHỦ ĐỀ 8: QUẦN XÃ SINH VẬT VÀ HỆ SINH THÁI

BÀI 23.

QUẦN XÃ SINH VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Khái niệm quần xã sinh vật

II

Các đặc trưng cơ bản của quần xã sinh vật

III

Quan hệ giữa các loài trong quần xã sinh vật

IV

Ổ sinh thái

V

Tác động của con người lên quần xã sinh vật

IV

Ổ SINH THÁI

THẢO

LUẬN

NHÓM

SINH

HỌC 12

Thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:

Khái niệm và vai trò của cạnh tranh trong việc hình thành ổ sinh thái.

Ổ sinh thái: tập hợp giới hạn sinh thái của tất cả các nhân tố sinh thái trong môi trường sống của loài đó.

Ổ sinh thái

Không phải nơi ở hay môi trường sống của loài, không thể quan sát được.

Các loài có ổ sinh thái càng giống nhau mức độ cạnh tranh càng gay gắt.

Những loài có ổ sinh thái giống hệt nhau thì không thể cùng tồn tại lâu dài trong quần xã → ít nhất một loài thay đổi.

Hiện tượng “Phân chia nguồn sống”.

Hình 23.8. Sơ đồ mô phỏng ổ sinh thái

Sự phân hóa ổ sinh thái → giảm sự cạnh tranh giữa các loài và các loài tận dụng được nguồn sống trong môi trường.

Loài A

Loài B

Loài C

Hình 23.9. Sơ đồ mô phỏng sự giảm cạnh tranh khác loài do phân hóa ổ sinh thái

Hình 23.10. Sự tận dụng không gian và nguồn sống trong rừng mưa nhiệt đới

Thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi SGK tr.156: Trình bày ý nghĩa của sự phân hóa ổ sinh thái đối với các loài thực vật trong rừng nhiệt đới.

Sự phân hóa ổ sinh thái đối với các loài thực vật trong rừng nhiệt đới (các loài có ổ sinh thái không giống nhau, đặc biệt về chế độ ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm) dẫn đến các loài có sự phân bố theo nhiều tầng tán, không gian và nguồn sống được sử dụng triệt để.

V

TÁC ĐỘNG CỦA CON NGƯỜI

LÊN QUẦN XÃ SINH VẬT

Thảo luận nhóm

Nghiên cứu mục V, thảo luận cặp đôi và hoàn thành phiếu học tập số 2.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

TÌM HIỂU TÁC ĐỘNG CỦA CON NGƯỜI LÊN QUẦN XÃ SINH VẬT

1. Sự du nhập các loài ngoại lai

Loài ngoại lai: loài sinh vật xuất hiện và phát triển ở khu vực vốn không phải là môi trường sống tự nhiên của chúng.

Ốc bươu vàng

Trinh nữ móc

Cao lương

1. Sự du nhập các loài ngoại lai

Tác hại: lấn chiếm nơi sinh sống hoặc gây hại đối với các loài sinh vật bản địa, làm mất cân bằng sinh thái.

Hình 23.11. Một số loài ngoại lai xâm hại ở Việt Nam

Ví dụ

Di nhập để làm thức ăn chăn nuôi.

Sinh trưởng nhanh, đẻ nhiều

Sử dụng nhiều loài thực vật làm thức ăn

Cạnh tranh với loài bản địa.

Gây hại cho nông nghiệp, đặc biệt là sản xuất lúa.

ốc bươu vàng

Ví dụ

Nguồn gốc: châu Mỹ

Sinh trưởng mạnh mẽ ở các hệ sinh thái trên cạn, nơi có nhiều ánh sáng.

Trở thành loài ưu thế.

Cạnh tranh loại trừ nhiều loài bản địa.

TRINH NỮ MÓC

2. Tác động suy giảm đa dạng sinh học của quần xã

Nếu quần xã sinh vật chịu tác động quá lớn từ môi trường ngoài hoặc sự thay đổi mạnh trong quần xã thì trạng thái cân bằng của quần xã bị phá vỡ.

3. Một số biện pháp bảo vệ quần xã

Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm trong cộng đồng.

Hạn chế ô nhiễm môi trường.

Bảo tồn các hệ sinh thái.

Khu dự trữ sinh quyển thế giới – vườn quốc gia Cát Bà

Vườn quốc gia Cúc Phương

Cánh rừng ngập mặn trên đảo Hoa Lan, xã Ninh Phú, thị xã Ninh Hòa (Khánh Hòa)

Vườn quốc gia Núi Chúa, Ninh Thuận

Vườn quốc gia Kon Ka Kinh

Vườn quốc gia Yok Đôn

3. Một số biện pháp bảo vệ quần xã

Về chính sách, pháp luật: ngăn chặn nạn khai thác tài nguyên sinh vật bất hợp pháp và buôn bán các loài thực vật, động vật hoang dã.

Về kinh tế: áp dụng cơ chế chi trả dịch vụ hệ sinh thái đối với các hệ sinh thái tự nhiên.

Bảo tồn các nguồn gene quý hiếm, chú trọng quản lí nhập khẩu, cấp phép và nhân giống sinh vật biến đổi gene.

Hạt Kiểm lâm huyện Phù Yên (Sơn La) phối hợp với chính quyền xã Gia Phù tổ chức thả Culi về với tự nhiên

Chim le le được cứu hộ nuôi nhốt tại Trung tâm Cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật, Vườn Quốc gia U Minh Thượng (Kiên Giang)

Bảo tồn gấu tại Trung tâm bảo tồn gấu FOUR PAWS Việt

Cò nhạn (cò ốc) quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam cư trú tại Vườn chim Bạc Liêu

LUYỆN TẬP

A. kí sinh.

Câu 1. Trong quần xã sinh vật, trâu rừng sử dụng cỏ làm thức ăn. Mối quan hệ giữa trâu rừng và những cây cỏ này là

B. cạnh tranh.

C. ức chế.

D. sinh vật ăn sinh vật.

D. sinh vật ăn sinh vật.

A. Kí sinh.

Câu 2. Mối quan hệ nào sau đây thuộc nhóm quan hệ đối kháng?

B. Cộng sinh.

C. Hợp tác.

D. Hội sinh.

A. Kí sinh.

A. Hợp tác.

Câu 3. Giun đũa sống trong ruột lợn là mối quan hệ sinh thái nào sau đây?

B. Hội sinh.

C. Kí sinh.

D. Cạnh tranh.

C. Kí sinh.

A. Quần xã có các đặc trưng cơ bản về số lượng và thành phần các loài sinh vật.

Câu 4. Phát biểu nào sau đây đúng về quần xã sinh vật?

--------------- Còn tiếp ---------------