Giáo án PPT dạy thêm Ngữ văn 12 Kết nối bài 7: Nghệ thuật băm thịt gà (Trích Việc làng – Ngô Tất Tố)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI MÔN NGỮ VĂN!

KHỞI ĐỘNG

Theo em, ngoài lĩnh vực nghệ thuật chuyên nghiệp, người ta thường dùng từ “nghệ thuật” và “nghệ sĩ” để chỉ hoạt động hoặc con người như thế nào?   

Chỉ những người có kĩ năng khéo léo, điêu luyện, đạt đến một trình độ thuần thục ở một lĩnh vực, nghề nghiệp nào đó.

BÀI 7: SỰ THẬT TRONG TÁC PHẨM KÍ

ÔN TẬP VĂN BẢN: NGHỆ THUẬT BĂM THỊT GÀ

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Tác giả, tác phẩm

❊

2. Đọc hiểu văn bản

❊

Phần 1.

Tác giả, tác phẩm

Làm việc cá nhân và thực hiện yêu cầu sau:

Trình bày hiểu biết của em về tác giả Ngô Tất Tố và xuất xứ văn bản “Nghệ thuật băm thịt gà”.

Nhà văn Ngô Tất Tố (ngoài cùng, bên trái) cùng các bạn văn trong kháng chiến chống Pháp. Ảnh do Bảo tàng Văn học Việt Nam cung cấp 

a. Tác giả

• Tên: Ngô Tất Tố (1894 – 1954), là nhà Nho, dịch giả, nhà nghiên cứu triết học, văn học cổ.
• Là nhà báo, nhà văn có lối viết, sức viết dồi dào.
• Phong cách nghệ thuật: là nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn và người nông dân.

2. Tác phẩm

• Xuất xứ: Phóng sự “Việc làng” ra đời vào khoảng đầu thế kỉ XX, gồm 17 chương.
• Nội dung chính: phơi bày những hủ tục nhiều khê, quái gở ở nông thôn và hậu quả nghiêm trọng của nó.

Văn bản Nghệ thuật băm thịt gà thuộc chương VI của phóng sự “Việc làng”.

Phần 2.

Đọc hiểu văn bản

HOẠT ĐỘNG NHÓM – Đọc văn bản “Con gà thờ” và trả lời câu hỏi:

Liệt kê lại các sự kiện chính được kể và nhận xét.

Hoàn thành bảng dưới đây về những hiện thực được phản ánh trong văn bản.

HOẠT ĐỘNG NHÓM – Đọc văn bản “Con gà thờ” và trả lời câu hỏi:

Nhận xét về ngôi kể và giọng điệu của văn bản.

Nhắc lại chủ đề, tư tưởng và thông điệp của văn bản.

Tổng kết lại nội dung và nghệ thuật của văn bản.

• a. Các sự kiện chính được kể

Câu 1: chuyện của tác giả và người bạn Lăng Vân lúc đêm khuya và gần sáng.

Cảnh mọi người kéo đến nhà Lăng Vân dự lệ làng khi trời đã sáng rõ.

Cảnh anh mõ làng chia cỗ và băm thịt gà sau khi hàng xóm đến đông đủ.

Nhận xét

• Thuật lại theo trình tự thời gian.
• Quan sát, ghi chép tại chỗ một cách chi tiết, chân thực toàn bộ câu chuyện.
• Tác dụng: Tạo sự hấp dẫn, kịch tính; đảm bảo tính chân thực, khách quan, độ tin cậy.
• b. Hiện thực được phản ánh

• c. Ngôi kể và giọng điệu

Ngôi kể

Người kể ngôi thứ nhất, tận mắt chứng kiến.

Đáp ứng yêu cầu cốt lõi của thể loại phóng sự, đó là tính chân thực.

Người kể trực tiếp thể hiện giọng điệu, đưa ra lời nhận xét và miêu tả chi tiết tỉ mỉ  Thể hiện thái độ phê phán đối với một việc làng đầy phiền toái.

Giọng điệu

Giọng điệu hài hước, châm biếm, phê phán sâu cay

Miêu tả tỉ mỉ cảnh mọi người ùn ùn kéo đến dự lệ làng

Lời trữ tình ngoại đề: Con gà làm được hai chục mâm cỗ, thật là một kì công; Tôi chịu lắm, và tôi muốn dâng cho ông Mới ấy cái chức nghệ sĩ…

Miêu tả chi tiết, cận cảnh cảnh anh mõ chia phao câu, sỏ gà...

Lối quan sát, ghi chép tỉ mỉ, chân thực  Khái quát, châm biếm một hiện tượng điển hình của xã hội nông thôn Việt Nam xưa.

Cách miêu tả và xây dựng nhân vật anh mõ làng thuần thục, điêu luyện trong việc băm thịt gà bằng cái nhìn khách quan  Có ý nghĩa phê phán sâu sắc. 

Yếu tố tạo nên giọng điệu

Cách sử dụng ngôn ngữ miêu tả cùng lời trữ tình ngoại đề đầy thán phục  Không phải là lời ngợi ca tài năng và nghệ thuật mà là lời châm biếm về hủ tục chia phần khủng khiếp ở làng quê Việt Nam xưa.

Yếu tố tạo nên giọng điệu

• d. Chủ đề, cảm hứng chủ đạo, thông điệp

Chủ đề

Hủ tục chia chác cỗ trong việc làng trước kia ở làng quê Việt Nam.

Cảm hứng chủ đạo

Cảm hứng phê phán, châm biếm đối với những hủ tục ở làng quê. 

Không nên để những hủ tục ảnh hưởng đến đời sống của con người.

Thông điệp

Cần có những thái độ và hành vi đúng đắn để mộ mặt nông thôn mới ngày càng phát triển, không còn những “nghệ thuật” và “nghệ sĩ” phi lý, phản cảm.

Nghệ thuật

Nội dung

• 4. Tổng kết
• Tái hiện một hiện tượng  diễn ra trong đời sống nông thôn Việt Nam lúc bấy giờ.
• Tác động đến nhận thức của con người  trong xã hội đương thời.
• Ghi chép chân thực, chi tiết, tỉ mỉ.
• Thể hiện dấu ấn phong cách cá nhân trong bút pháp miêu tả, sử dụng ngôn ngữ, lời trữ tình ngoại đề giàu hình ảnh, cảm xúc.

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 1: Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

ĐƯỜNG LÊN ĐỈNH

OLYMPIA

Với mỗi câu hỏi, trong vòng 10s đội nào bấm chuông trước được giành quyền trả lời trước. Trả lời sai sẽ nhường quyền trả lời cho các đội còn lại.

Đâu là nhận xét đúng về đặc điểm của thể loại phóng sự?

A. Là một thể loại nhỏ trong loại hình kí.

B. Là một phần thống nhất với loại hình báo chí.

C. Là một thể loại được hình thành và phát triển từ rất sớm.

D. Là một thể loại văn học, không có đặc điểm của báo chí.

ĐÁP ÁN

A

Đâu là quan niệm của Ngô Tất Tố về mục đích của việc làm phóng sự?

A. Mang tính nghệ thuật, chất lãng mạn, trữ tình.

B. Tái hiện lại lịch sử hào hùng đã qua.

C. Phóng sự đích thực phải đi vào phanh phui những căn bệnh “trầm kha” của xã hội.

D. Đối tượng chính là nông thôn và người nông dân.

ĐÁP ÁN

C

Nỗi khổ nào của người nông dân được phản ánh trong phóng sự Nghệ thuật băm thịt gà?

A. Sự mê tín, dị đoan.

B. Sự hào nhoáng nơi thôn quê.

C. Sự bất công xã hội.

D. Sự đói khổ, bần cùng của người nông dân.

ĐÁP ÁN

D

Chất “truyện” trong phóng sự của Ngô Tất Tố được thể hiện như thế nào?

A. Các thiên phóng sự đều mang dáng dấp của một truyện ngắn.

B. Kết cấu theo trình tự thời gian.

C. Các phóng sự có nhân vật với lời nói, suy nghĩ, hành động…do tác giả kể lại bằng đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất “tôi”.

D. Các thiên phóng sự đều mang dáng dấp của một truyện ngắn, có nhân vật với lời nói, suy nghĩ, hành động…do tác giả kể lại bằng đại từ nhân xưng ngôi thứ nhất “tôi”; nhân vật có diện mạo và đôi khi có diễn biến tâm lý khá tinh tế.

ĐÁP ÁN

D

Đâu là nhận xét đúng về giọng điệu của phóng sự Nghệ thuật băm thịt gà?

A. Tiết tấu nhanh, mạnh.

B. Đầy tính mỉa mai, châm chọc, cười cợt.

C. Nhẹ nhàng, tự nhiên, cuốn hút.

D. Gay cấn, nghẹt thở.

ĐÁP ÁN

C

5

LUYỆN TẬP

Nhiệm vụ 2: Luyện tập theo văn bản

Câu 2: Nhận xét về ngôn ngữ trong phóng sự của Ngô Tất Tố.

Sử dụng ngôn ngữ đời thường:

• Sử dụng ngôn ngữ mộc mạc của dân quê để dẫn dắt câu chuyện và để nhân vật tự bộc lộ tâm sự.
• Ngôn ngữ của ông không gọt giũa, bóng bẩy, khoa trương mà gần gũi với người nông dân chất phác, giản dị.

Ngôn ngữ vào truyện không cầu kỳ, khách sáo mà trực diện.

Câu 3: Nhận xét về ngôn ngữ trong phóng sự của Ngô Tất Tố.

Khẩu ngữ tự nhiên, phù hợp với từng loại nhân vật.

Sử dụng kết hợp ngôn ngữ đời thường gần với khẩu ngữ của người dân lao động với những từ ngữ, câu văn biểu cảm, giàu sức gợi.

 Sáng tạo độc đáo làm nên những nét riêng về sự hấp dẫn và giá trị riêng của phóng sự Ngô Tất Tố.

----------------------------------

----------------------- Còn tiếp -------------------------