Giáo án và PPT Ngữ văn 10 cánh diều Bài 5: Thuyết trình và thảo luận về một vấn đề xã hội

NÓI VÀ NGHE: THUYẾT TRÌNH VÀ THẢO LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ XÃ HỘI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS:  Xem lại phần bài viết hôm trước, chuẩn bị cho phần thuyết trình và thảo luận tại lớp.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu các yêu cầu đối với thảo luận về một vấn đề xã hội

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: 

• Thế nào là thuyết trình và thảo luận về một vấn đề xã hội?
• Để trình bày và thảo luận một vấn đề như vậy chúng ta cần tiến hành các bước như thế nào?
• Khi thuyết trình và thảo luận về những vấn đề trong một bài nghị luận về một vấn đề xã hội cần chú ý những điểm gì để hoạt động này có kết quả tốt nhất?
• Để thuyết trình về vấn đề xã hội, em cần chú ý những gì?

Sản phẩm dự kiến:

1. Yêu cầu đối khi thuyết trình và thảo luận về một vấn đề xã hội

- Lựa chọn vấn đề thuyết trình (những tư tưởng, đạo lí có ý nghĩa thời sự, ảnh hưởng tới đời sống xã hội, được nhiều người quan tâm,...) như đã gợi ý trong phần Viết

- Tìm hiểu kĩ nội dung vấn đề cần thuyết trình, tránh trường hợp không phù hợp với thời gian.

- Xác định rõ người nghe bài thuyết trình là ai đế có cách trình bày phù hợp.

- Xác định thời lượng trình bày bài thuyết trình.

- Chuẩn bị dàn ý cho bài thuyết trình, tránh viết thành văn để đọc.

- Chuẩn bị các phương tiện như tranh, ảnh, video,... và máy chiếu, màn hình (nếu có).

- Người nghe chuẩn bị vấn đề và câu hỏi đề tham gia thảo luận. Người nghe cũng có thể đề xuất các vấn đề mà bản thân thấy cần được đưa ra thảo luận. Tuy nhiên, chú ý về thời gian cho phép của buổi thuyết trình.

Hoạt động 2: Chuẩn bị bài nói

GV cho HS đọc vấn đề thảo luận trong SGK theo nhóm (6-8 thành viên). 

- GV hướng dẫn HS xem lại bài Viết đã làm từ tiết trước để chuẩn bị nội dung thuyết trình.

- Trong mỗi nhóm, HS tiến hành các bước Chuẩn bị, Tìm ý và lập dàn ý theo cặp dựa vào gợi ý của SGK.

Sản phẩm dự kiến:

Bài tập: Hãy thuyết trình quan niệm của em về lòng yêu nước.

* Chuẩn bị

- Xác định nội dung thuyết trình

- Sắp xếp lại tranh, ảnh, chuẩn bị video, máy tính, máy chiếu phục vụ cho buổi thuyết trình (nếu có).

- Trao đổi với bạn trong nhóm về nội dung và hướng trình bày, thuyết trình.

* Tìm ý

- Bổ sung, chỉnh sửa dàn ý cho bài thuyết trình.

- Lựa chọn, bổ sung, thêm bớt nội dung cho phù hợp với đối tượng, yêu cầu, thời gian và điều kiện thuyết trình.

* Lập dàn ý:

- Mở đầu: Giới thiệu được vấn đề xã hội cần bàn luận chưa?

- Thân bài:

+ Nêu  quan niệm về lòng yêu nước và lí giải vì sao như thế là yêu nước không?

+ Dẫn ra và phân tích các biểu hiện về lòng yêu nước trong lịch sử dân tộc từ xưa đến nay trên nhiều lĩnh vực chưa?

+ Nêu được các biểu hiện của yêu nước ngày nay không?

- Kết thúc:  Khẳng định lại lại ý nghĩa, giá trị của lòng yêu nước và phát biểu cảm nghĩ của cá nhân về vấn đề yêu nước.

………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1. Trong bài thuyết trình về một vấn đề xã hội, để tránh nói chung chung hoặc lan man, người nói cần phải làm gì?

A. Đặt tên cho bài nói.

B. Xác định ý và sắp xếp ý.

C. Cả đáp án A và B.

D. Đáp án  và B đều sai.

Câu 2. Yếu tố nào dưới đây không phải là phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ?

A. Cử chỉ.

B. Chữ viết.

C. Ánh mắt.

D. Biểu cảm khuôn mặt.

Câu 3. Đâu là thứ tự đúng cho quy trình thuyết trình về một vấn đề xã hội?

A. Tìm ý và sắp xếp ý -> Xác định từ ngữ then chốt -> Lựa chọn đề tài

B. Lựa chọn đề tài -> Tìm ý và sắp xếp ý -> Xác định từ ngữ then chốt.

C. Xác định từ ngữ then chốt -> Lựa chọn đề tài -> Tìm ý và sắp xếp ý.

D. Lựa chọn đề tài -> Xác định từ ngữ then chốt -> Tìm ý và sắp xếp ý.

Câu 4. Phần nào sau đây không thuộc nhiệm vụ của người nghe khi lắng nghe người khác thuyết trình về một vấn đề xã hội?

A. Chú ý lắng nghe bài nói.

B. Nghe trên tinh thần chuẩn bị đưa ra các quan điểm của mình để đối thoại với người nói.

C. Trao đổi với người nói về những điểm mà mình chưa đồng tình.

D. Tóm tắt lại nội dung chính của bài nói, đưa ra một số ý tưởng mở rộng.

Câu 5. Vấn đề nào dưới đây có thể dùng làm đối tượng cho bài thuyết trình về một vấn đề xã hội?

Chọn đáp án không đúng.

A. Quan niệm về lòng yêu nước.

B. Trời thường mưa vào mùa hạ.

C. Hiện tượng bạo lực học đường.

D. Văn hóa đọc sách của giới trẻ ngày nay.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1. Hãy chọn một vấn đề xã hội mà em quan tâm (ví dụ: bảo vệ môi trường, bạo lực học đường, bình đẳng giới, v.v.). Trình bày những nguyên nhân dẫn đến vấn đề này và các giải pháp mà em nghĩ có thể thực hiện để giải quyết nó.