Giáo án và PPT Ngữ văn 11 chân trời Bài 1: Viết văn bản thuyết minh có lồng ghép một hay nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận

VIẾT: VIẾT VĂN BẢN THUYẾT MINH CÓ LỒNG GHÉP MỘT HAY NHIỀU YẾU TỐ NHƯ MIÊU TẢ, TỰ SỰ, BIỂU CẢM, NGHỊ LUẬN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

HS đã học văn thuyết minh ở lớp dưới. GV nhắc lại một số vấn đề lí thuyết về văn thuyết minh, kích hoạt kiến thức nền. Sau đó, giới thiệu điểm khác biệt của kiểu bài thuyết minh ở lớp 11 là biết lồng ghép trong nội dung thuyết minh một hay nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận. Bài thuyết minh dạng này sử dụng nhiều yếu tố, phương tiện kết hợp và không chỉ hướng tới đối tượng, sự việc một cách khách quan mà phải đan xen trình bày suy nghĩ, cảm xúc, đánh giá, bàn bạc,... chủ quan của người viết

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Nội dung phần chuẩn bị nói

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

- Đề tài của bài giới thiệu về vấn đề gì? Nêu mục đích của bài giới thiệu?

- Với tác phẩm văn học, cần giới thiệu về những điều gì? Với tác phẩm nghệ thuật, cần giới thiệu về những điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

Đề tài của bài giới thiệu về văn bản thuyết minh có lồng ghép một hay nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận thường xoay quanh việc trình bày một tác phẩm nghệ thuật hoặc văn học cụ thể. Mục đích của bài giới thiệu là giới thiệu tác phẩm đó cho người đọc, tạo ra sự quan tâm và hiểu biết về nó.

Với tác phẩm văn học:

Cần giới thiệu về tác giả, năm xuất bản, thể loại, và tóm tắt nội dung chính của tác phẩm.

Ngoài ra, cần tập trung vào các yếu tố nghệ thuật như phong cách viết, nhân vật, cốt truyện, và thông điệp của tác phẩm.

Với tác phẩm nghệ thuật:

Cần giới thiệu về tác giả, năm sáng tác, thể loại (như hội họa, âm nhạc, điêu khắc, diễn xuất, v.v.).

Tập trung vào miêu tả về hình ảnh, cảm xúc, ý nghĩa, và phong cách sáng tác của tác phẩm nghệ thuật đó.

Bài giới thiệu này có thể lồng ghép các yếu tố như miêu tả về tác phẩm, tự sự của người giới thiệu, biểu cảm về cảm nhận, và nghị luận về giá trị của tác p

Hoạt động 2: Đề tài, mục đích nói, đối tượng người nghe, không gian và thời gian nói

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

- Khi trình bày bài nói cần tạo không khí và mối quan hệ như thế nào?

- Để giúp người nghe theo dõi phần trình bày em cần làm những gì?

- Khi trình bày cần sử dụng xưng hô và các phương tiện phi ngôn ngữ ra sao?

- Người trình bày cần chú ý điều gì khi giới thiệu?

Sản phẩm dự kiến:

Tạo không khí:

Thân thiện và chân thành: Bắt đầu bằng một lời chào thân thiện, tạo sự gần gũi với người nghe.

Lắng nghe và tương tác: Hãy lắng nghe phản hồi của người nghe, tương tác với họ qua câu hỏi hoặc thảo luận.

Tạo sự thoải mái: Đừng quá cứng nhắc, hãy tạo không gian thoải mái để mọi người cảm thấy dễ dàng tham gia.

Giúp người nghe theo dõi:

Cấu trúc rõ ràng: Chia bài nói thành các phần, đánh số hoặc sử dụng từ kết nối để người nghe dễ theo dõi.

Tóm tắt nội dung: Trước khi đi vào chi tiết, hãy tóm tắt nội dung chính để người nghe biết mình đang nói về điều gì.

Sử dụng xưng hô và phương tiện phi ngôn ngữ:

Xưng hô: Sử dụng xưng hô phù hợp (ví dụ: “các em,” “quý vị,” “mọi người”) để tạo sự tôn trọng và gần gũi.

Phương tiện phi ngôn ngữ: Sử dụng cử chỉ, biểu cảm khuôn mặt, hình ảnh, slide, hoặc đồ họa để minh họa ý và làm cho bài trình bày thú vị hơn.

Chú ý khi giới thiệu:

Tóm tắt ngắn gọn: Khi giới thiệu tác phẩm, tóm tắt nội dung chính một cách ngắn gọn và hấp dẫn.

Tạo sự tò mò: Đặt câu hỏi, đưa ra thông tin thú vị để kích thích sự tò mò của người nghe.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: “Văn bản thuyết minh có lồng ghép nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm và nghị luận là gì?”

A) Văn bản thuyết minh là loại văn bản chỉ miêu tả sự việc một cách khách quan.

B) Văn bản thuyết minh là loại văn bản kể chuyện cá nhân của tác giả.

C) Văn bản thuyết minh là loại văn bản kết hợp nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm và nghị luận.

D) Văn bản thuyết minh là loại văn bản chỉ biểu đạt cảm xúc của tác giả.

Câu 2: “Tại sao việc lồng ghép các yếu tố này trong văn bản thuyết minh quan trọng?”

A) Để làm cho văn bản trở nên phức tạp và hấp dẫn hơn.

B) Để tạo sự đa dạng trong cách viết.

C) Để thể hiện sự linh hoạt và tài năng của tác giả.

D) Để làm cho văn bản truyền đạt thông tin một cách đa chiều và sâu sắc hơn.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: “Trong văn bản, em đã đưa ra ý kiến hoặc luận điểm về tác phẩm nghệ thuật hoặc văn học không? Nếu có, hãy nêu rõ luận điểm của em.”?

Câu 2: “Tại sao em cho rằng tác phẩm đó có giá trị hoặc ý nghĩa đối với em và độc giả?”