Giáo án và PPT Ngữ văn 11 chân trời Bài 2: Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội

VIẾT: VIẾT VĂN BẢN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TRONG XÃ HỘI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Hiện nay trong xã hội đang có những vấn đề nào đáng quan tâm? Chia sẻ một vấn đề mà em đang quan tâm và tìm hiểu?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về kiểu bài nghị luận xã hội

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

• Nghị luận xã hội là kiểu bài như thế nào?
• Trình bày yêu cầu với kiểu bài nghị luận về một vấn đề trong xã hội.

Sản phẩm dự kiến:

1. Khái niệm

- Nghị luận xã hội là kiểu bài dùng lí lẽ, bằng chứng để bàn luận và làm sáng tỏ về một vấn đề xã hội (một ý kiến, một tư tưởng đạo lí hay một hiện tượng xã hội), giúp người đọc nhận thức đúng vấn đề và có thái độ, giải pháp phù hợp đối với vấn đề đó.

2. Yêu cầu với kiểu bài nghị luận về một vấn đề xã hội

- Có luận điểm rõ ràng, chặt chẽ, thể hiện quan điểm của người viết về vấn đề.

- Hệ thống lí lẽ, bằng chứng thuyết phục, chính xác, tin cậy, hợp lí.

- Nêu và phân tích, trao đổi về các ý kiến trái chiều.

Bố cục bài viết gồm 3 phần: Mở bài – Thân bài – Kết bài.

Hoạt động 2: Phân tích bài viết tham khảo

GV yêu cầu HS chia lớp thành 4 nhóm, dựa vào văn bản Tầm quan trọng của việc học phương pháp học và thực hiện những yêu cầu sau:

• Bài viết bàn về vấn đề gì? Nhận xét về hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng trong văn bản.
• Tóm tắt nội dung phần mở bài, thân bài, kết bài.
• Bài viết đã sử dụng cách thức nào để phần mở bài và kết bài gây ấn tượng?
• Cách lập luận của tác giả khi trao đổi với ý kiến trái chiều có gì đáng lưu ý?

Sản phẩm dự kiến:

1. Vấn đề bàn luận và nhận xét hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng

- Vấn đề bàn luận của bài viết: vai trò quan trọng của việc học phương pháp học.

- Hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng: được trình bày theo trình tự và khá đầy đủ về vấn đề, chứng minh được vấn đề cần nghị luận.

2. Tóm tắt nội dung phần mở bài, thân bài, kết bài.

- Mở bài: Dù suốt đời học tập nhưng không phải ai cũng thành công trên con đường học vấn. Phương pháp học là chìa khóa thành công trên hành trình lĩnh hội tri thức.

- Thân bài: Học phương pháp học là học các kĩ năng, cách thức để tiếp thu tri thức một cách nhanh và hiệu quả. Học phương pháp học giúp thích nghi và hội nhập với thế giới trong hoàn cảnh hiện đại và giúp cho việc học được hiệu quả.

- Kết bài: Để thành công thì cần có những phương pháp học tập hiệu quả và phù hợp, kĩ năng học chính là hành trang quan trọng để bước vào tương lai.

3. Cách thức bài viết sử dụng để phần mở bài và kết bài gây ấn tượng

Mở bài và kết bài: tác giả đã trích dẫn một câu nhận định của những người nổi tiếng nổi tiếng để củng cố cho tính đúng đắn và cấp thiết của vấn đề mà bài viết đề cập tới cũng như tạo ra sức truyền tải mạnh mẽ hơn tới người đọc.

4. Cách lập luận của tác giả khi trao đổi với ý kiến trái chiều

- Cách lập luận của tác giả khi trao đổi với ý kiến trái chiều:

+ Tạo nên sự đối thoại trong bài viết, tăng sức hấp dẫn, lôi cuốn,.

+ Thể hiện cái nhìn đa dạng, nhiều chiều, khách quan khi xem xét và bàn luận vấn đề ở những góc độ khác nhau. Ngoài ra, tác giả cũng đưa ra ý kiến cá nhân khi bàn luận về ý kiến trái chiều (không đồng tình) để củng cố thêm cho luận điểm của bài viết.

Hoạt động 3: Xác định yêu cầu đề bài, tình huống thực hiện bài viết, đề tài, mục đích viết, đối tượng viết, đối tượng người đọc.

- Yêu cầu đề bài: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội.

- Đề tài: GV hướng dẫn HS xác định đề tài bằng cách điền nhiều nhất có thể những vấn đề mà các em quan tâm vào mẫu theo PHỤ LỤC 14, sau đó chọn lựa một đề tài HS quan tâm nhất.

- Tình huống thực hiện đề tài: câu lạc bộ Văn học của trường bạn tổ chức cuộc thi viết Những góc nhìn.

- Mục đích viết: thuyết phục người đọc về quan điểm, ý kiến của bản thân và đáp ứng được các tiêu chí của cuộc thi.

- Đối tượng người đọc: ban giám khảo của cuộc thi (thầy cô, chủ nhiệm câu lạc bộ, khách mời…).

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Nghị luận xã hội là kiểu bài như thế nào? 

A. Bài viết miêu tả một vấn đề trong xã hội.

B. Bài viết sử dụng lí lẽ và bằng chứng để bàn luận về một vấn đề xã hội.

C. Bài viết kể lại một sự kiện xã hội.

D. Bài viết trình bày cảm nhận cá nhân về một hiện tượng xã hội.

Câu 2: Yêu cầu nào sau đây không phải là yêu cầu đối với bài văn nghị luận xã hội?

A. Luận điểm rõ ràng, chặt chẽ.

B. Hệ thống lí lẽ và bằng chứng thuyết phục, chính xác.

C. Chỉ cần trình bày một chiều quan điểm của tác giả.

D. Phân tích, trao đổi về các ý kiến trái chiều.

Câu 3: Bố cục của bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội bao gồm mấy phần?

A. 2 phần

B. 3 phần

C. 4 phần

D. 5 phần

Câu 4: Trong bước chuẩn bị viết bài nghị luận xã hội, việc đầu tiên cần làm là gì?

A. Tìm ý, lập dàn ý.

B. Xác định đề tài, mục đích viết, đối tượng người đọc.

C. Viết phần mở bài.

D. Sử dụng danh ngôn để tăng sức thuyết phục.

Câu 5: Bước cuối cùng trong quy trình viết bài nghị luận về một vấn đề xã hội là gì?

A. Lập dàn ý.

B. Viết bài.

C. Xem lại và chỉnh sửa.

D. Sử dụng các yếu tố thuyết minh, tự sự.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Viết bài văn nghị luận về vấn đề bạo lực mạng hiện nay.

Câu 2: Viết bài văn nghị luận về hiện tượng nghiện game.