Giáo án Hoá học 12 kết nối Bài 8: Amine

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Khái niệm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát hình sau:

- GV yêu cầu HS từ công thức cấu tạo của phân tử NH₃ đã học ở lớp 11, hãy: Thay thế lần lượt các nguyên tử H trong phân tử ammonia bằng gốc methyl. 

- GV nêu câu hỏi bổ sung: Khi thay thế 1 nguyên tử H trong phân tử ammonia bằng 1 gốc phenyl, ta thu được chất có công thức cấu tạo thu gọn là gì?

- GV dẫn dắt, nêu vấn đề: Biết các sản phẩm thế thu được ở trên đều thuộc loại amine. Theo em, thế nào là amine?

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm 4, vận dụng kiến thức vừa tìm hiểu để trả lời câu hỏi: Từ khái niệm hoặc cách nhận dạng amine em vừa nêu, hãy chỉ ra những chất nào sau đây là amine bằng cách ü vào cột tương ứng.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài, thảo luận nhóm để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Trả lời câu hỏi của GV: 

+

+

+ Khái niệm amine (DKSP).

+ 

CTCT	Amine
	Có	Không
C2H5OH		ü
C2H5NH2	ü
(C2H5)2O		ü
(C2H5)2NH	ü
C2H5NHCH3	ü
HOCH2CH2OH		ü
H2NCH2CH2NH2	ü
CH3COOH		ü
H2NCH2COOH		ü
		ü
	ü

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về khái niệm amine.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

I. Khái niệm, phân loại, đồng phân và danh pháp

1. Khái niệm

- Amine là dẫn xuất của ammonia, trong đó nguyên tử hydrogen trong phân tử ammonia được thay thế bằng gốc hydrocarbon.

Nhiệm vụ 2: Phân loại

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho biết các amine thu được ở nhiệm vụ 1 có bậc như sau: 

- GV yêu cầu HS từ hình đã cho, kết hợp nghiên cứu thông tin trong SGK, trả lời câu hỏi: Trong mỗi amine, so sánh số bậc amine với số gốc hydrocarbon liên kết với N. 

- GV tổ chức cho HS nghiên cứu thông tin mục I.2 SGK trang 36, tìm thông tin cần thiết để hoàn thành bảng sau:

- GV tổ chức cho HS vận dụng kiến thức đã học vào hoàn thành mục Câu hỏi và bài tập 1.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-   HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Trả lời câu hỏi của GV: 

+ Số bậc của amine tương ứng với số gốc hydrocarbon liên kết trực tiếp với nguyên tử nitrogen. 

+ Phân loại amine theo gốc hydrocarbon (DKSP).

+ Khái niệm amine (DKSP).

* Trả lời Câu hỏi và bài tập: Methylamine là alkylamine bậc một; dimethylamine là alkylamine bậc hai; ethyldimethylamine là alkylamine bậc ba; aniline là arylamine bậc một. 

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về phân loại amine.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

2. Phân loại

- Amine thường được phân loại theo bậc của amine và bản chất gốc hydrocarbon.

+ Theo bậc amine: 

• Cách xác định: Bậc của amine được xác định bằng số gốc hydrocarbon liên kết trực tiếp với nguyên tử nitrogen.

• Phân loại: Amine bậc một (CH₃NH₂,…), amine bậc hai (CH₃NHCH₃,…), amine bậc ba ((CH₃)₃N,…).

+ Theo đặc điểm cấu tạo gốc hydrocarbon:

Gốc hydrocarbon	Alkyl	Aryl
Phân loại amine	Alkylamine	Arylamine
Ví dụ	CH3NH2

Nhiệm vụ 3: Đồng phân

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS nhớ lại kiến thức đã học về đồng phân alcohol, liên hệ sang amine và cho biết: Amine có thể có những loại đồng phân nào?

- GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức vừa tìm hiểu để hoàn thành mục Câu hỏi và bài tập: Viết công thức cấu tạo của các amine có công thức phân tử là C₃H₉N và xác định bậc của amine đó. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS đọc thông tin trong bài, suy nghĩ để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Trả lời câu hỏi của GV (DKSP).

* Trả lời Câu hỏi và bài tập:

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về đồng phân amine.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

3. Đồng phân

- Amine có từ 2C trong phân tử sẽ có hiện tượng đồng phân.

- Đồng phân: bậc amine, mạch carbon, vị trí nhóm amine.

Nhiệm vụ 4: Danh pháp

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS cách gọi tên amine.

- GV tổ chức cho HS vận dụng kiến thức đã học vào hoàn thành mục Câu hỏi và bài tập: Gọi tên theo danh pháp gốc chức và danh pháp thay thế các amine sau: CH₃CH₂CH₂NH₂; CH₃CH₂NHCH₃; (CH₃)₃N. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-  HS đọc thông tin trong bài, suy nghĩ để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Trả lời Câu hỏi và bài tập: 

+ CH₃CH₂CH₂NH₂: Propylamine/ Propan-1-amine.

+ CH₃CH₂NHCH₃: Ethylmethylamine/ N-methylethanamine.

+ (CH₃)₃N: Trimethylamine/ N,N-dimethylmethanamine.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về danh pháp.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

4. Danh pháp

- Danh pháp gốc chức: Tên amine = Tên gốc hydrocarbon + amine.

- Danh pháp thay thế: Tên amine = Tên nhóm thế + Tên hydrocarbon mạch chính (bỏ e) + Vị trí nhóm amine + amine.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS quan sát mô hình phân tử của ammonia và methylamine.

- GV yêu cầu HS dựa vào hình vẽ và thông tin trong SGK, trả lời câu hỏi: Em có nhận xét gì về cấu tạo của methylamine với ammonia?

- GV tổ chức cho HS lắp mô hình phân tử methylamine và aniline để HS có cái nhìn trực quan hơn về cấu trúc phân tử. 

- GV yêu cầu HS quan sát mô hình đã lắp, trả lời câu hỏi: Em có nhận xét gì về hình dạng phân tử của methylamine và aniline?

- GV cung cấp thêm thông tin cho HS về sự khác nhau giữa hình dạng phân tử của alkylamine và aniline: Khác với các alkylamine có dạng tháp đáy tam giác (nguyên tử N lai hóa sp³), aniline có cấu trúc gần phẳng do sự liên hợp (p-) của cặp electron tự do trên nguyên tử N với vòng benzene.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

-   HS quan sát hình và mô hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời:

* Trả lời câu hỏi của GV:

+ Cấu tạo của methylamine tương tự ammonia: đều có dạng tháp đáy tam giác và còn cặp electron chưa liên kết trên nguyên tử nitrogen.

+ Methylamine có dạng tháp đáy tam giác trong khi aniline có cấu trúc gần phẳng.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá câu trả lời của HS, đưa ra kết luận về đặc điểm cấu tạo của amine.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

II. Đặc điểm cấu tạo 

- Nguyên tử nitrogen còn cặp electron chưa liên kết.

- Cấu tạo của amine tương tự ammonia ⇒ amine có một số tính chất hóa học tương tự ammonia.

- Aniline dễ tham gia phản ứng thế nguyên tử hydrogen trong nhân thơm do ảnh hưởng của nhóm -NH₂.