Giáo án ôn tập Ngữ văn 9 bài: Văn bản nghị luận Việt Nam và nước ngoài

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Nhắc lại kiến thức khái quát về tác giả Chu Quang Tiềm.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS tìm hiểu thông tin về tác giả Chu Quang Tiềm: Em hãy nêu những hiểu biết của mình về tác giả Chu Quang Tiềm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức khái quát về tác phẩm “Bàn về đọc sách”

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Nhóm 1: Nêu xuất xứ của văn bản.

+ Nhóm 2: Nêu bố cục của văn bản.

+ Nhóm 3: Tóm tắt văn bản.

+ Nhóm 4: Nêu đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 3: Nhắc lại kiến thức trọng tâm về tác phẩm “Bàn về đọc sách”

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Nhóm 1: Tại sao chúng ta phải có sách và phải đọc sách? Nêu tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách.

+ Nhóm 2: Đọc sách có dễ không? Tại sao chúng ta phải lựa chọn sách khi đọc? Chu Quang Tiềm đã nêu ra những khó khăn, nguy hại nào thường gặp khi chọn sách để đọc? Phân tích các hình ảnh so sánh được sử dụng trong đoạn? Các hình ảnh so sánh ấy có tác dụng gì?

+ Nhóm 3: Theo ý kiến của tác giả chúng ta cần lựa chọn sách như thế nào? Chu Quang Tiềm đã bàn về phương pháp đọc sách như thế nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Tác giả:

Chu Quang Tiềm (1897 – 1986) là nhà mỹ học và lí luận văn học nổi tiếng của Trung Quốc.

II. Tác phẩm:

a. Xuất xứ:

Tác phẩm được in trong cuốn “Danh nhân Trung Quốc bàn về niềm vui nỗi buồn của việc đọc sách” do Trần Đình Sử dịch.

b. Bố cục: Gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “…phát hiện thế giới mới.”: Khẳng định tầm quan trọng, ý nghĩa của việc đọc sách.

- Phần 2: Tiếp theo đến “…tự tiêu hao lực lượng”: Các khó khăn, nguy hại dễ gặp cuả việc đọc sách trong tình hình hiện nay.

- Phần 3: Còn lại: Bàn về phương pháp đọc sách.

c. Tóm tắt

Sách là kho tàng quý báu cất giữ những di sản tinh thần của nhân loại, là cột mốc trên con đường tiến hoá của nhân loại. Sách đã ghi chép cô đúc và lưu truyền mọi tri thức, mọi thành tựu mà loài người tìm tòi, tích luỹ được qua từng thời đại. Lịch sử càng tiến lên, sách vở tích lũy càng nhiều, việc đọc sách cũng ngày càng không dễ. Vì vậy, cần có cách lựa chọn và cách đọc sách sao cho đúng đắn.

d. Nghệ thuật:

- Bố cục chặt chẽ, hợp lí.

- Dẫn dắt tự nhiên, xác đáng bằng giọng chuyện trò, tâm tình của một học giả có uy tín đã làm tăng tính thuyết phục của văn bản.

- Lựa chọn ngôn ngữ giàu hình ảnh với những cách ví von cụ thể và thú vị.

e. Nội dung: Ý nghĩa văn bản, tầm quan trọng ý nghĩa của việc đọc sách và cách lựa chọn sách, cách đọc sách sao cho hiệu quả. 

III. Kiến thức trọng tâm:

1.Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách.

- Sách có ý nghĩa vô cùng quan trọng trên con đường phát triển của nhân loại bởi nó chính là kho tàng kiến thức quý báu, là di sản tinh thần mà loài người đúc kết được trong hàng nghìn năm.

+ Sách đã ghi chép cô đúc và lưu truyền mọi tri thức, mọi thành tựu mà mọi người tìm tòi, tích lũy được qua từng thời đại.

→ Sách trở thành kho tàng quí báu của di sản tinh thần mà loài người thu lượm, suy ngẫm suốt mấy nghìn năm nay.

- Ý nghĩa của việc đọc sách đối với mỗi người.

+ Tích lũy nâng cao vốn tri thức.

+ Có thể làm cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn.

+ Là điều kiện để tiếp thu thành tựu mới của nhân loại.

→ Đọc sách là một con đường quan trọng để tích lũy và nâng cao vốn trí thức.

2. Những khó khăn, nguy hại dễ gặp của việc đọc sách trong tình hình hiện nay.

- Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu.

- Sách nhiều khiến người đọc lạc hướng, lãng phí thời gian, sức lực.

- So sánh tương phản:

+ Sách ít, khó kiếm → Đọc kỹ.

+ Sách nhiều,  dễ kiếm → Đọc qua loa.

- Hình ảnh so sánh: chiếm lĩnh học vấn giống như đánh trận cần phải đánh vào thành trì kiên cố.

3. Phương pháp đọc sách.

- Cần lựa chọn sách khi đọc.

+ Đọc sách không cốt lấy nhiều, điều quan trọng là phải chọn cho tinh, đọc cho kỹ.

+ Sách đọc nên chia làm mấy loại, sách đọc có kiến thức phổ thông và trau dồi học vấn chuyên môn. → Đọc sâu.

+ Đọc cần chú ý đến sách phổ thông thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, có sự bổ sung cho nhau. → Đọc rộng.

- Phương pháp đọc sách đọc sách đúng đắn:

+ Không nên đọc lướt mà đọc kĩ, vừa đọc vừa suy ngẫm.

+ Không nên đọc theo hứng thú cá nhân mà đọc có kế hoạch, có hệ thống.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Nhắc lại kiến thức khái quát về tác giả Hi-pô-lít Ten.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS tìm hiểu thông tin về tác giả Hi-pô-lít Ten: Em hãy nêu những hiểu biết của mình về tác giả Hi-pô-lít Ten.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Nhắc lại kiến thức khái quát về tác phẩm “Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông - ten”

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Nhóm 1: Nêu xuất xứ của văn bản.

+ Nhóm 2: Nêu bố cục của văn bản.

+ Nhóm 3: Tóm tắt văn bản.

+ Nhóm 4: Nêu đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 3: Nhắc lại kiến thức trọng tâm về tác phẩm “Bàn về đọc sách”

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Nhóm 1: Hình tượng con Cừu dưới con mắt của Buy-phông:

 Dưới con mắt của nhà khoa học Buy- Phông, loài cừu có những biểu hiện gì?

 Cách nhìn nhận của nhà khoa học về loài cừu có chính xác không? Vì sao?

 Với cách nhìn nhận chính xác và khoa học, em hiểu gì về mục đích của Buy-phông khi viết về loài Cừu?

+ Nhóm 2: Hình tượng con Cừu trong thơ của La Phông-ten:

 Trong thơ của La Phông-ten, Cừu non được miêu tả có phải là loài cừu nói chung không? La Phông-ten đã nhìn nhận về Cừu với những đặc tính gì ?

 Qua các chi tiết trên ,em hiểu gì về cách cảm nhận của La Phông-ten ?

 Như vậy em thấy cái nhìn của nhà khoa học và nhà thơ có gì khác nhau. Tại sao lại có sự khác nhau đó ?

+ Nhóm 3: Hình tượng con chó Sói dưới con mắt của Buy-phông:

 Dưới ngòi bút của nhà khoa học Buy-phông, hình tượng chó Sói được hiện lên qua những chi tiết nào? Từ những chi tiết trên Buy-phông đã làm nổi bật đặc điểm nào của loài sói ?

 Theo em nhà khoa học Buy-phông nhìn nhận có đúng không? Vì sao? Vậy mục đích của Buy-phông khi miêu tả về 2 con vật này là gì ?

+ Nhóm 4: Hình tượng con chó Sói dưới con mắt của Buy-phông:

 La Phông-ten nhìn Sói trong hoàn cảnh nào?

 Bản tính của chó Sói được La Phông-ten khắc hoạ như thế nào?

 Qua hình ảnh con chó Sói, nhà văn đã gửi đến chúng ta những suy ngẫn gì về cuộc sống?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Báo cáo kết quả

- GV mời một số HS trình bày kết quả trước lớp, yêu cầu cả lớp lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức.

I. Tác giả:

- Hi-pô-lít Ten sinh năm 1828, mất năm 1893.

- Ông là một triết gia, sử gia, nhà nghiên cứu văn học Pháp, viện sĩ viện Hàn lâm Pháp.

II. Tác phẩm:

a. Xuất xứ:

Văn bản Chó sói và cừu trong thơ ngụ ngôn của La Phông-ten trích trong chương II, Phần thứ hai của công trình trên.

b. Bố cục: Gồm 2 phần:

- Phần 1. Từ đầu đến “Tốt bụng như thế”: Hình tượng cừu trong thơ La Phông - ten.

- Phần 2: Còn lại: Hình tượng chó sói trong thơ La Phông - ten.

c. Tóm tắt

Với Buy-phông - một nhà khoa học, hình ảnh chó sói và cừu hiện lên chính xác, chân thực với những đặc tính cơ bản của chúng. Còn dưới ngòi bút của nhà thơ La Phông-ten, hình ảnh chó sói và cừu đã được nhân hóa rõ nét. Bằng cách so sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn La Phông-ten với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông, tác giả đã nêu bật đặc trưng của sáng tác nghệ thuật in đậm dấu ấn, cách nhìn, cách nghĩ riêng của nhà văn.

d. Nghệ thuật:

So sánh hình tượng con cừu và con chó sói trong thơ ngụ ngôn của La Phông - Ten  với những dòng viết về hai con vật ấy của nhà khoa học Buy-phông.

e. Nội dung:

- Đặc trưng của sáng tác nghệ thuật là in đậm dấu ấn cách nhìn, cách nghĩ riêng của tác giả.

III. Kiến thức trọng tâm:

1. Hình tượng con Cừu

a. Dưới con mắt của Buy-phông

- Thường tụ tập thành bầy

- Co cụm lại với nhau

- Không biết chốn tránh nỗi nguy hiểm

- Chỉ biết làm theo con đầu đàn

→ Cung cấp những thông tin khoa học về đối tượng.

b. Trong thơ của La Phông-ten

- Cừu ở đây là con cừu cụ thể (một chú cừu non bé bỏng) đặt trong một hoàn cảnh đặc biệt đó là đối mặt với chó sói bên bờ suối.

 - Cừu trong thơ của La Phông-ten có những đặc tính giống với Buy-phông nhận định nhưng con Cừu còn là con vật tội nghiệp, buồn rầu, dịu dàng, hiền lành, nhẫn nhục, thông minh, tốt bụng, thương con.

→ La Phông-Ten đã động lòng thương cảm với bao nỗi buồn rầu và tốt bụng như thế...

- Loài vật cũng có tình cảm → thương yêu loài vật.

 La Phông-ten muốn rút ra bài học ngụ ngôn đối với con người (đây là sáng tạo của người nghệ sĩ).

2. Hình tượng con chó Sói

a. Cách nhìn của Buy-phông:

- Ghét mọi sự kết bè kết bạn, bộ mặt lấm lét, hoang dã, hung dữ và hành động đầy bản năng man rợ.

- Cung cấp cho người đọc những thông tin khoa học về đối tượng một cách chính xác chứ không khai thác đời sống tâm hồn của đối tượng.

b. Cách nhìn của La Phông-ten:

- Con Sói đói meo, gầy giơ xương đi kiếm mồi , gặp một chú Cừu non, muốn ăn thịt Cừu.

- Tác giả muốn gửi gắm thông điệp: đó là cái lí của kẻ mạnh, kẻ ác, chúng luôn tìm  cớ để che đậy cho hành động tội ác của mình.

- La Phông-ten thấy được nhiều mặt của nó: từ bản năng đến cuộc sống đó là những con thú tàn bạo song đói khát.

 Cái nhìn của La Phông-ten là cái nhìn đầy thương cảm, nhân đạo của một con người giàu lòng thương yêu.

PHIẾU BÀI TẬP 1

Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

(1) Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn. Bởi vì học vấn không chỉ là việc cá nhân, mà là việc của toàn nhân loại. Mỗi loại học vấn đến giai đoạn hôm nay đều là thành quả của toàn nhân loại nhờ biết phân công, cố gắng tích luỹ ngày đêm mà có. Các thành quả đó sở dĩ không bị vùi lấp đi, đều là do sách vở ghi chép, lưu truyền lại. Sách là kho tàng quý báu cất giữ di sản tinh thần nhân loại, cũng có thể nói đó là những cột mốc trên con đường tiến hoá học thuật của nhân loại. Chúng ta mong tiến lên từ văn hoá, học thuật của giai đoạn này, thì nhất định phải lấy thành quả nhân loại đã đạt được trong quá khứ làm điểm xuất phát. Nếu xoá bỏ hết các thành quả nhân loại đã đạt được trong quá khứ thì chưa biết chừng chúng ta đã lùi điểm xuất phát về đến mấy trăm năm, thậm chí là mấy nghìn năm trước. Lúc đó, dù có tiến lên cũng chỉ là đi giật lùi, làm kẻ lạc hậu.

(2) Đọc sách là muốn trả món nợ đối với thành quả nhân loại trong quá khứ, là ôn lại kinh nghiệm, tư tưởng của nhân loại tích luỹ mấy nghìn năm trong mấy chục năm ngắn ngủi, là một mình hưởng thụ các kiến thức, lời dạy mà biết bao người trong quá khứ đã khổ công tìm kiếm mới thu nhận được. Có được sự chuẩn bị như thế thì một con người mới có thể làm được cuộc trường chinh vạn dặm trên con đường học vấn, nhằm phát hiện thế giới mới.

(Chu Quang Tiềm – Bàn về đọc sách)

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính trong đoạn trích trên?

Câu 2: Nội dung chính của đoạn trích?

Câu 3: Trong đoạn (1), tác giả chủ yếu sử dụng thao tác lập luận nào?

Câu 4: Theo anh/chị tại sao tác giả cho rằng: Đọc sách là muốn trả món nợ đối với thành quả nhân loại trong quá khứ, là ôn lại kinh nghiệm, tư tưởng của nhân loại tích lũy mấy nghìn năm trong mấy chục năm ngắn ngủi, là một mình hưởng thụ các kiến thức, lời dạy mà biết bao người trong quá khứ đã khổ công tìm kiếm mới thu nhận được.

Câu 5: Qua lời bàn của Chu Quang Tiềm, anh/ chị thấy sách có tầm quan trọng như thế nào? Việc đọc sách có ý nghĩa gì?

Câu 6: Theo anh/ chị, vì sao muốn tích luỹ kiến thức, đọc sách có hiệu quả thì trước tiên cần phải biết chọn lựa sách mà đọc?

Câu 7: Anh/chị hãy nêu quan điểm của mình về ý nghĩa của việc đọc sách đối với lớp trẻ ngày nay.

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Câu 1. Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích là nghị luận.

Câu 2. Nội dung chính của đoạn trích: Bàn về việc đọc sách và nhấn mạnh đọc sách là một con đường quan trọng của học vấn, và con đường học vấn không thể thiếu sách.

Câu 3: Trong đoạn (1) tác giả chủ yếu sử dụng thao tác lập luận: phân tích.

Câu 4. Sách là kết tinh văn minh nhân loại, là nơi hội tụ mọi tinh hoa của loài người về mọi lĩnh vực nhân văn và khoa học, đánh dấu những bước đường đi lên của mọi dân tộc, mọi quốc gia trên hành trình qua nhiều thiên niên kỉ. Sách hội tụ bao kiến thức để mở rộng tầm nhìn, nâng cao trí tuệ, bồi đắp tâm hồn cho mọi thế hệ.

Câu 5: Qua lời bàn của Chu Quang Tiềm, ta thấy sách có tầm quan trọng rất lớn, đó là con đường của học vấn vì sách là kho tàng  tích luỹ kiến thức của  nhân loại. Muốn tiến bộ thì phải đọc sách,  phải lấy thành quả nhân loại đã đạt được trong quá khứ làm điểm xuất phát. Việc đọc sách có ý nghĩa: tiếp thu kiến thức, cập nhật những vấn đề mới để không bị lạc hậu. Từ đó ta mới có thể vững vàng trên con đường học vấn.

Câu 6: Muốn tích luỹ kiến thức, đọc sách có hiệu quả thì trước tiên cần phải biết chọn lựa sách mà đọc vì: sách có nhiều loại sách, nhiều lĩnh vực: khoa học, xã hội, giải trí, giáo khoa… Mỗi chúng ta cần biết mình ở độ tuổi nào, có thế mạnh về lĩnh vực gì. Xác định được điều đó ta mới có thể tích luỹ được kiến thức hiệu quả. Cần hạn chế việc đọc sách tràn lan lãng phí thời gian và công sức.

Câu 7.

Sách là nguồn cung cấp tri thức khổng lồ mà ta sẽ khó có thể khai thác hết. Có rất nhiều các loại sách: sách khoa học, sách văn học, sách kinh doanh,… Mỗi loại sách đó sẽ cho ta những kiến thức và hiểu biết khác nhau và phù hợp với từng đối tượng khác nhau. Doanh nhân sẽ tìm sách kinh doanh để đọc. Bác sỹ sẽ đọc sách về ngành y. Còn học sinh chúng ta nên đọc những loại sách khoa học, văn học và lịch sử để bổ sung kiến thức về các môn học. Trên thị trường hiện nay có rất nhiều các loại sách có những nội dung không văn minh. Vậy nên, việc chọn sách để đọc là vô cùng quan trọng, bởi những kiến thức trong sách sẽ ảnh hưởng đến nhận thức và suy nghĩ của chúng ta. Việc đọc sách không chỉ giúp chúng ta mở rộng hiểu biết về chuyên môn mà sách còn giúp chúng ta hoàn thiện bản thân và nuôi dưỡng tâm hồn mỗi người. Sách dạy ta đạo làm người, cách đối nhân xử thế với cha mẹ và những người xung quanh. Sách dạy ta phải sống lương thiện và sống có ích. Ngoài ra sách còn dạy ta biết yêu thương bản thân mình và yêu thương nhân loại. Sách giúp ta biết khóc khi gặp những cảnh ngộ đáng thương bằng cách đi theo từng diễn biến tâm trạng của những nhân vật trong chuyện. Sách khiến ta biết cười để thấy tâm hồn mình rộng mở và chào đón những điều tốt đẹp sẽ đến với ta.

PHIẾU BÀI TẬP 2

Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi: “Lịch sử càng…tự tiêu hao lực lượng”

Câu 1. Theo tác giả, sách “có thể làm trở ngại cho nghiên cứu học vấn”. Điều đó biểu hiện như thế nào?

Câu 2. “Chiếm lĩnh học vấn giống như đánh trận, cần phải đánh vào thành trì kiên cố, đánh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu”.

- Chỉ ra phép tu từ được dùng trong câu trên.

- Em hiều câu văn trên như thế nào?

Câu 3. Đọc sách như thế nào cho hiệu quả? Hãy chia sẻ suy nghĩ của em bằng đoạn văn nghị luận khoảng 200 chữ?

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Câu 1: Theo tác giả, sách “có thể làm trở ngại cho nghiên cứu học vấn”. Điều đó biểu hiện :

- Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu.

- Sách nhiều dễ khiến người đọc lạc hướng.

Câu 2. “Chiếm lĩnh học vấn giống như đánh trận, cần phải đánh vào thành trì kiên cố, đánh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu”.

- Phép tu từ được dùng trong câu trên là phép so sánh.

- Câu văn có ý nghĩa khẳng định sự gian khổ của việc chiếm lĩnh học vấn hay cũng là việc đọc sách; đồng thời khuyên con người về cách đọc sách đúng đắn: cần đọc có trọng tâm, trọng điểm.

Câu 3. Cần đảm bảo các ý sau:

- Đọc sách phải phù hợp với lứa tuổi, đúng nhu cầu học tập và trình độ nhận thức của bản thân.

- Đọc sách cần coi trọng chất lượng hơn số lượng. Do đó phải đọc kĩ, vùa đọc vừa nghiền ngẫm, nên tóm tắt ghi chép lại những ý quan trọng để tránh bị lãng quên.

- Vừa đọc vừa liên hệ với thực tế trải nghiệm của bản thân để suy ngẫm về những quan điểm trong sách, có thể đồng tình hoặc phản biện. Có thể viết nhận xét, đánh giá về sách.

- Đọc sách cần sự kiên trì.

- Đọc nghĩa là học, học phải đi đôi với hành, nghĩa là áp dụng được những điều học được từ cuốn sách và thực tế.

- Phải nâng niu trân trọng, giữ gìn sách

- Liên hệ bản thân: Em đã biết cách đọc sách hiệu quả chưa?

PHIẾU BÀI TẬP 3

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

“Đọc sách không cốt lấy nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ. Nếu đọc được 10 quyển sách không quan trọng, không bằng đem thời gian, sức lực đọc 10 quyển ấy mà đọc một quyển thật sự có giá trị. Nếu đọc được mười quyển sách mà chỉ lướt qua, không bằng chỉ láy một quyển mà đọc mười lần.”     

Câu 1. Nêu chủ đề của văn bản “Bàn về đọc sách”. Đoạn trích trên đề cập đến khía cạnh nào của chủ đề?

Câu 2. Đoạn văn được viết theo kiểu lập luận nào?

Câu 3. Vì sao tác giả cho rằng: “Đọc sách không cốt lấy nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ”.

Câu 4.  Đọc sách là một con đường quan trọng để tích luỹ, nâng cao học vấn. Em hãy trình bày suy nghĩ (Khoảng 200 chữ) về vấn đề đọc sách trong hoàn cảnh thế giới công nghệ thông tin đang phát triển mạnh mẽ như hiện nay.

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Câu 1.

- Bàn về sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách.

- Đoạn văn đề cập đến phương pháp đọc sách( cách đọc sách).

Câu 2.  Đoạn văn được viết theo kiểu lập luận diễn dịch.

Câu 3. Câu “Đọc sách không cốt lấy nhiều, quan trọng nhất là phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ.”, tác giả cho rằng như thế vì: Nếu không chọn cho tinh, dễ bị chạy theo số lượng, đọc mà không hiểu được bao nhiêu, đồng thời lãng phí thời gian và sức lực.

Đọc ít mà đọc kĩ thì sẽ tập hợp thành “nếp suy nghĩ sâu xa, trầm ngâm, tích lũy kiến thức…”. Từ đó học vấn mới được nâng cao.

Câu 4.

* Yêu cầu hình thức:

- Đoạn văn khoảng 200 chữ.

- Trình bày rõ ràng, sạch sẽ, mạch lạc, không sai chính tả, diễn đạt.

* Yêu cầu nội dung: Các ý cơ bản:

- Tầm quan trọng của đọc sách: Dù xã hội có phát triển đến đâu thì đọc sách vẫn giữ vai trò quan trọng. Đọc sách là con đường quan trọng tiếp nhận, chiếm lĩnh tri thức của nhân loại sách bồi dưỡng tâm hồn hướng con người đến những điều tốt đẹp…

- Trong hoàn cảnh công nghệ thông tin đang phát triển mạnh mẽ như hiện nay:

+ Không ít người tỏ ra thờ ơ với việc đọc sách các thư viện vắng người, cửa hàng sách ế ẩm nhiều quyển sách có giá trị nhưng chỉ phát hành với số lượng ít ỏi.

+ Thay vì đọc sách, người ta tìm kiếm thông tin cần thiết trên mạng hoặc qua các thiết bị nghe nhìn hiện đại: Ti vi, đài, điện thoại thông minh có kết nối internet… so với việc đọc sách báo, các phương tiện nghe nhìn ấy có những lợi thế hơn và phù hợp, thuận tiện hơn với nhịp sống hiện đại.

- Hệ quả của việc ít đọc sách:

+ Mất đi cơ hội được tiếp cận và chiếm lĩnh kho tàng tri thức đồ sộ, phong phú của nhân loại kiến thức bị hạn chế. Mạng Internet có khối lượng thông tin lớn, nội dung phong phú, nhanh và cập nhật nhưng khi đọc xong, thông tin đọng lại trong người đọc không được bao nhiêu. Người đọc không thể “gặm nhấm”, “nhâm nhi” từng câu văn cũng như linh hồn mà tác giả gửi gắm vào đó giống như đọc sách truyền thống.

+ Mất đi cơ hội để bồi dưỡng, nâng cao đời sống tâm hồn…

Hiện nay, khoa học – công nghệ phát triển, sách mềm, sách điện tử đã ra đời song không nhiều, nội dung chưa phong phú. Vì vậy, việc đọc sách mềm và sách điện tử không thể thay thế cho việc đọc sách giấy.

- Giải pháp:

+ Xã hội cần đẩy mạnh các hoạt động thông tin, tuyên truyền, giới thiệu sách.

+ Thư viện trường học cần bổ sung đầu sách với nội dung đa dạng, phong phú, hấp dẫn, phù hợp với nhu cầu, sở thích của học sinh.

+ Cá nhân cần tạo thói quen đọc sách hàng ngày chọn sách hay, phù hợp với mục đích, nhu cầu đọc kĩ, suy ng m để tạo thành kiến thức, nếp nghĩ cho bản thân.

+ Người đọc cần phải biết kết hợp hài hòa giữa văn hóa đọc truyền thống và văn hóa đọc hiện đại để đạt được hiệu quả cao nhất.

PHIẾU BÀI TẬP 4

Đọc văn bản sau và thực hiên các yêu cầu :

Bất cứ lĩnh vực học vấn nào ngày nay đều đã có sách vở chất đầy thư viện, trong đó những tác phẩm cơ bản, đích thực, nhất thiết phải đọc chẳng qua cũng mấy nghìn quyển, thậm chí chỉ mấy quyển. Nhiều người mới học tham nhiều mà không vụ thực chất, đã lãng phí thời gian và sức lực trên những cuốn sách vô thưởng vô phạt, nên không tránh khỏi bỏ lỡ mất dịp đọc những cuốn sách quan trọng, cơ bản. Chiếm lĩnh học vấn giống như đánh trận, cần phải đánh vào thành trì kiên cố, đánh bại quân địch tinh nhuệ, chiếm cứ mặt trận xung yếu. Mục tiêu quá nhiều, che lấp mất vị trí kiên cố, chỉ đá bên đông, đấm bên tây, hóa ra thành lối đánh “tự tiêu hao lực lượng”.

Câu 1. Trong đoạn trích trên tác giả phê phán cách đọc sách nào?

Câu 2. Em hiểu như thế nào về từ “học vấn” được sử dụng trong đoạn trích.

Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của phép tu từ được sử dụng trong câu.

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Câu 1. Tác giả phê phán cách đọc sách “tham nhiều mà không vụ thực chất”.

Câu 2. Nghĩa của từ “học vấn” trong đoạn trích: những hiểu biết thu nhận được qua quá trình học tập.

Câu 3.

- Phép tu từ được sử dụng: So sánh : “Chiếm lĩnh học vấn giống như đánh trận”

- Tác dụng:

+ Đưa ra lời khuyên dễ hiểu về đọc sách: đọc sách là công việc khó khăn, cần phải chuyên sâu, có trọng tâm, đọc những quyền cơ bản, có ích, có giá trị, tránh đọc tràn lan, thiếu chọn lọc.

+ Khẳng định tầm quan trọng của việc đọc sách, cổ vũ mọi người tích cực đọc sách.

PHIẾU BÀI TẬP 5

Đề bài: Để xây dựng hình tượng con cừu trong bài Chó sói và Cừu non, nhà thơ La Phông-ten lựa chọn khía cạnh chân thực nào của loài vật này, đồng thời có những sáng tạo gì?

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Để xây dựng hình tượng con cừu trong bài Chó sói và Cừu non, nhà thơ La Phông-ten lựa chọn khía cạnh chân thực  đó là tính cách của con cừu khi gặp phải thiên địch của nó - loài chó sói. Tác giả đã đặt con cừu trong hoàn cảnh gặp con chó sói hống hách, ngang ngược bên bờ suối.

Hoàn cảnh đó làm nổi bật lên tính chất hiền lành, nhút nhát - cũng là một đặc điểm tiêu biểu cho tính nết của loài cừu. Cũng từ đó tác giả đã sáng tạo nhân cách hoá con cừu, miêu tả cả chó sói và cừu như những con người cụ thể.

PHIẾU BÀI TẬP 6

Đề bài: Từ sự so sánh về hình tượng chó sói và cừu trong thơ La Phông-ten và nhà khoa học Buy-phông, em hiểu như thế nào về nhận định: Buy-phông dựng một vở bi kịch về sự độc ác, còn La Phông-ten dựng một vở hài kịch về sự ngu ngốc?

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Buy-phông dựng một vở bi kịch về sự độc ác: Buy-phông dùng quan điểm, góc nhìn của nhà khoa học để nói về loài sói dưới góc độ là thú dữ hoang dã. Buy-phông nhìn thấy kẻ ác thú khát máu trong con sói đã gieo hoạ cho những con vật yếu hèn để mọi người ghê tởm và sợ hãi loài vật này. 

La Phông-ten dựng một vở hài kịch về sự ngu ngốc: La Phông-ten sử dụng góc nhìn của nghệ thuật xây dựng hình tượng, miêu tả đời sống tâm hồn, sự vật bằng tưởng tượng. La Phông-ten nhìn thấy ở con vật này những biểu hiện bề ngoài của dã thú, nhưng bên trong thì ngu ngốc tầm thường để người đọc ghê tởm nhưng không sợ hãi chúng.