Đáp án Lịch sử 9 cánh diều Bài 21: Cách mạng khoa học kĩ thuật và xu thế toàn cầu hóa

BÀI 21. CÁCH MẠNG KHOA HỌC KĨ THUẬT VÀ XU THẾ TOÀN CẦU HÓA

MỞ ĐẦU

Tháng 7-1996, các nhà khoa học Xcốt-len đã gây chấn động thế giới khi tạo ra một động vật có vú bằng phương pháp sinh sản vô tính, đó là cừu Đô-li. Chú cừu này được sao chép nguyên mẫu gốc từ gen của cừu cái 6 tuổi. Đây là một thành tựu tiêu biểu của cách mạng khoa học – kĩ thuật thời hiện đại.

Vậy cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật đạt được những thành tựu tiêu biểu nào? Những nét cơ bản về xu hướng toàn cầu hoá là gì? Cách mạng khoa học – kĩ thuật và xu thế toàn cầu hoá có tác động gì đến thế giới và Việt Nam?

Hướng dẫn chi tiết:

- Khoa học cơ bản: Có những phát minh to lớn trong các lĩnh vực như Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học, được ứng dụng vào kỹ thuật và sản xuất, từ đó phục vụ đời sống và phát triển kinh tế.

- Công cụ sản xuất mới: Phát minh máy tính điện tử, máy tự động và hệ thống máy tự động, cùng với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, đã tạo ra những công cụ sản xuất tiên tiến, như máy tính, robot, giúp tăng năng suất lao động và cải thiện hiệu quả sản xuất.

- Internet, kỹ thuật và công nghệ số: Phát minh Internet và các công nghệ liên quan đã mở ra thế giới kết nối và thông tin không giới hạn. Sự bùng nổ của công nghệ số cũng đã đem lại nhiều tiện ích như trí tuệ nhân tạo, Internet kết nối vạn vật, dữ liệu lớn, công nghệ in 3D, và đã góp phần thay đổi cách thức giao tiếp, làm việc và giải trí của con người.

- Nguồn năng lượng mới: Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đã tìm ra những nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng nguyên tử, năng lượng mặt trời, năng lượng gió, giúp đ diversify nguồn năng lượng và giảm phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch.

- Vật liệu mới: Có sự phát triển và ứng dụng của các vật liệu nhẹ, bền, đàn hồi cao như polyme, nhựa tổng hợp, bán dẫn, thay thế cho vật liệu tự nhiên và tạo điều kiện cho các ngành công nghiệp phát triển.

- Công nghệ sinh học: Công nghệ gen, công nghệ tế bào, công nghệ vi sinh và công nghệ enzy đã phát triển mạnh mẽ, góp phần vào sự phát triển của cách mạng xanh và cách mạng trắng trong nông nghiệp.

- Giao thông vận tải: Có sự chế tạo ra các phương tiện giao thông mới như tàu siêu tốc, máy bay siêu âm khổng lồ, giúp nâng cao tốc độ, an toàn và hiệu suất giao thông.

- Chinh phục vũ trụ: Việc phóng vệ tinh nhân tạo đầu tiên, bay vào vũ trụ và đặt chân lên Mặt Trăng đã mở ra cánh cửa mới trong việc khám phá không gian và xây dựng các trạm vũ trụ.

Tuy cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đã mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam như giải phóng sức lao động, tăng năng suất lao động, cải thiện đời sống nhân dân và thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tế, nhưng nó cũng những hệ quả tiêu cực cần được quan tâm. Một số ảnh hưởng tiêu cực của cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật bao gồm:

- Ô nhiễm môi trường: Sự phát triển công nghiệp và sự sử dụng rộng rãi các công nghệ đã góp phần vào tình trạng ô nhiễm môi trường, từ ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước đến tình trạng suy thoái môi trường tự nhiên.

- Phụ thuộc vào công nghệ: Con người ngày càng phụ thuộc nhiều vào máy móc và công nghệ, đóng vai trò chủ động trong việc kiểm soát và quản lý công nghệ, gây ra mất cân bằng trong quan hệ con người - máy móc.

I. CÁCH MẠNG KHOA HỌC KĨ THUẬT

Câu hỏi: Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật đạt được thành tựu chủ yếu nào? Cuộc cách mạng này ảnh hưởng đến Việt Nam như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Thành tựu tích cực:

Góp phần giải phóng sức lao động: Công nghệ và tự động hóa đã giúp tăng năng suất lao động, giải phóng con người khỏi công việc vật lực và tăng cường khả năng sáng tạo.

Cải thiện đời sống: Công nghệ và kỹ thuật đã cung cấp những sản phẩm và dịch vụ tiện ích, từ điện thoại di động, máy tính cá nhân, đến dịch vụ trực tuyến, thuận tiện cho các hoạt động hàng ngày.

Phát triển kinh tế: Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật đã thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa, tạo điều kiện phát triển cho các ngành công nghiệp và dịch vụ, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

Hội nhập quốc tế: Sự tiến bộ trong kỹ thuật và công nghệ đã tạo cơ hội cho Việt Nam tham gia vào nền kinh tế toàn cầu, mở rộng quan hệ thương mại và hợp tác với các quốc gia và tổ chức quốc tế.

Thành tựu tiêu cực:

Ô nhiễm môi trường: Quá trình công nghiệp hóa và sử dụng công nghệ đã góp phần vào ô nhiễm không khí, nước và đất đai, gây ra những vấn đề môi trường nghiêm trọng.

Mất việc làm: Sự phát triển của tự động hóa và trí tuệ nhân tạo có thể dẫn đến mất việc làm trong một số ngành công nghiệp truyền thống.

Chia cắt xã hội: Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật có thể gây ra khoảng cách xã hội do sự chênh lệch về khả năng tiếp cận và sử dụng công nghệ giữa các tầng lớp xã hội.

Mất quyền riêng tư: Sự phát triển của công nghệ số và Internet đã đặt ra các vấn đề về quyền riêng tư và bảo mật thông tin cá nhân.

II. XU THẾ TOÀN CẦU HÓA

Câu hỏi: Trình bày những nét chính về toàn cầu hóa. Toàn cầu hóa tác động như thế nào đến thế giới và Việt Nam?

Hướng dẫn chi tiết:

Toàn cầu hóa đã có tác động mạnh mẽ đến thế giới và Việt Nam. Dưới đây là một số điểm quan trọng liên quan đến tác động của toàn cầu hóa:

Tác động đến thế giới:

Giao lưu kinh tế: Toàn cầu hóa đã tạo điều kiện cho việc mở rộng thị trường và tăng cường giao lưu thương mại giữa các quốc gia, tạo ra cơ hội kinh doanh và đầu tư mới.

Giao lưu chính trị: Toàn cầu hóa đã tăng cường sự tương tác và phụ thuộc chính trị giữa các quốc gia, tạo ra một môi trường quốc tế phức tạp và tăng khả năng hợp tác và cạnh tranh.

Giao lưu văn hoá và xã hội: Toàn cầu hóa đã đẩy mạnh sự truyền thông và trao đổi văn hóa, tạo điều kiện cho sự lan truyền nhanh chóng của ý tưởng, giá trị và phong cách sống trên phạm vi toàn cầu.

Tác động an ninh: Toàn cầu hóa đã tạo ra một môi trường an ninh mới với những thách thức và vấn đề an ninh toàn cầu, bao gồm khủng bố, tội phạm đa quốc gia và vấn đề biên giới.

Tác động đến Việt Nam:

Cơ hội hội nhập quốc tế: Toàn cầu hóa đã mở ra cơ hội tham gia vào nền kinh tế toàn cầu, thu hút đầu tư trực tiếp từ nước ngoài và mở rộng thị trường xuất khẩu cho các sản phẩm Việt Nam.

Đổi mới kinh tế: Việt Nam đã tận dụng cơ hội toàn cầu hóa để thực hiện quá trình đổi mới kinh tế, tăng cường hiệu suất và cạnh tranh trong sản xuất và dịch vụ.

Giao lưu văn hoá: Việt Nam đã tiếp nhận và tương tác với các giá trị, phong cách sống và ý thức toàn cầu, góp phần vào sự phát triển và thay đổi của văn hoá trong nước.

Thách thức phát triển: Toàn cầu hóa cũng đặt ra một số thách thức, bao gồm cạnh tranh mạnh mẽ từ các đối tác quốc tế, áp lực đối với môi trường và vấn đề xã hội, cũng như khả năng mất cân bằng trong phân phối lợi ích.

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Viết một đoạn văn 7 – 10 dòng giới thiệu về thành tựu trên lĩnh vực công nghệ số của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật hiện đại.

Hướng dẫn chi tiết:

Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại đã đem lại những thành tựu đáng kể trên lĩnh vực công nghệ số, mở ra những triển vọng mới cho con người. Thành tựu này bao gồm nhiều khía cạnh, từ truyền thông, kết nối mạng đến trí tuệ nhân tạo và thực tế ảo. Một trong những thành tựu đáng chú ý là sự phát triển vượt bậc của mạng lưới internet. Internet đã trở thành một nền tảng toàn cầu cho việc truyền tải thông tin, giao tiếp và giao dịch. Nó đã mở ra những cánh cửa mới cho truy cập kiến thức, kết nối mọi người và tạo điều kiện cho sự phát triển của thương mại điện tử và dịch vụ trực tuyến. Ngoài ra, công nghệ di động đã thay đổi cách chúng ta giao tiếp và tiếp cận thông tin. Điện thoại thông minh đã trở thành thiết bị không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, cho phép chúng ta truy cập vào internet, mạng xã hội, ứng dụng và dịch vụ trực tuyến mọi lúc, mọi nơi. Trí tuệ nhân tạo (AI) là một lĩnh vực công nghệ số ngày càng phát triển mạnh mẽ. AI đã mang lại những ứng dụng ấn tượng như hệ thống trí tuệ nhân tạo, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, nhận dạng hình ảnh và lái xe tự động. Công nghệ này đã tạo ra những bước đột phá trong các lĩnh vực như y tế, tự động hóa công nghiệp và dịch vụ khách hàng. Thực tế ảo và thực tế tăng cường là hai lĩnh vực công nghệ số khác đang phát triển đáng kể. Nhờ vào các thiết bị VR (Virtual Reality) và AR (Augmented Reality), chúng ta có thể trải nghiệm những thế giới ảo, tương tác với nội dung số và mở ra những trải nghiệm mới trong giáo dục, thể thao, nghệ thuật và giải trí. Tổng thể, cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật hiện đại đã đem lại những thành tựu đáng kể trên lĩnh vực công nghệ số. Những thành tựu này đã thúc đẩy sự phát triển và mở rộng các khả năng của con người trong thế giới kỹ thuật số ngày nay.

Câu 2: Tìm hiểu cơ hội và thách thức của toàn cầu hoá đối với quá trình thực hiện công cuộc đổi mới của Việt Nam.

Hướng dẫn chi tiết:

- Cơ hội của toàn cầu hóa đối với công cuộc đổi mới của Việt Nam:

+ Thu hút vốn đầu tư nước ngoài

+ Tiếp cận thị trường rộng lớn

+ Học hỏi kinh nghiệm và khoa học công nghệ

+ Nâng cao trình độ nguồn nhân lực

- Thách thức của toàn cầu hóa đối với công cuộc đổi mới của Việt Nam:

+ Tham gia vào thị trường toàn cầu khiến Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các nước khác, đòi hỏi phải nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và sản phẩm.

+ Chênh lệch về trình độ phát triển giữa Việt Nam và các nước phát triển có thể dẫn đến nguy cơ bị lệ thuộc vào các nước mạnh, ảnh hưởng đến chủ quyền kinh tế và văn hóa.

+ Toàn cầu hóa có thể dẫn đến một số tác động xã hội tiêu cực như bất bình đẳng thu nhập, thất nghiệp, và các vấn đề về văn hóa.