Giáo án gộp Lịch sử 9 cánh diều kì II

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác Hình 13.2 SGK tr.61, tư liệu do GV cung cấp và trả lời câu hỏi: Giải thích vì sao cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ ngày 19/12/1946?

Tàu chiến Pháp khiêu khích

ở Cảng Hải Phòng, ngày 5/3/1946

Tư liệu 1: “Sự thật đã chứng rằng: thực dân Pháp ngang nhiên khiêu hấn. Chúng định dùng võ lực bắt ta phải nhượng bộ. Nhưng không khi nào ta chịu. Tạm ước 14/9 là một bước nhân nhượng cuối cùng. Nhân nhượng nữa là phạm đến chủ quyền của nước, là hại quyền lợi cao trọng của dân tộc.

(Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, tập 8,NXB Chính trị quốc gia, 

Hà Nội, 2000, trang 148)

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết SGK tr.62 để tìm hiểu về ý đồ và hành động của thực dân Pháp sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập năm 1945. 

- GV đặt câu hỏi: Theo em, thực chất của việc thực dân Pháp gửi tối hậu thư đòi quyền giữ trị an ở Hà Nội là gì?

Gợi ý: Thực chất là ép Việt Nam đầu hàng.

- GV tiếp tục dẫn dắt: Đó là giới hạn cuối cùng của sự nhượng bộ. Vì vậy, Việt Nam không còn con đường nào khác là phải phát động kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp. 

- GV yêu cầu HS tiếp tục làm việc cá nhân, khai thác Tư liệu, thông tin mục I SGK tr.62 và trả lời câu hỏi: Đứng trước tình hình đó, Đảng và Chính phủ ta đã có hành động gì?  

- GV cung cấp thêm một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Hoạt động 1).

- GV mở rộng kiến thức và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Chúng ta muốn hòa bình… nhất định không chịu làm nô lệ” thể hiện điều gì?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 - 2  HS giải thích vì sao cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ ngày 19/12/1946,

- GV mời đại 1 - 2 HS nêu hành động của Đảng, Chính phủ trước hành động gây hấn, chống phá cách mạng Việt Nam của thực dân Pháp. 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng: “Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Chúng ta muốn hòa bình… nhất định không chịu làm nô lệ” thể hiện tính chủ động và quyết tâm chống Pháp bảo vệ độc lập, chủ quyền của dân tộc Việt Nam.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Mặc dù đã kí các hiệp ước, hiệp định nhưng thực dân Pháp đã bội ước, liên tiếp có sự gây hấn, khiêu khích, vi phạm các văn bản kí kết và những hành động tái xâm lược Việt Nam lần thứ hai. Trước tình hình đó, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã nỗ lực tìm kiếm hòa bình nhưng không được hồi đáp. Nhân dân Việt Nam không còn con đường nào khác là phải đứng lên đấu tranh bảo vệ nền độc lập dân tộc. Đó là con đường kháng chiến mang tính chính nghĩa, tự vệ. 

- GV chuyển sang nội dung mới. 

I. Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp bùng nổ

- Hành động gây hấn, chống phá cách mạng Việt Nam của thực dân Pháp:

+ Sau khi kí Hiệp định Sơ bộ (6/3/1946) và Tạm ước Việt – Pháp (14/9/1946), Pháp tìm cách phá hoại hiệp định, mở rộng chiến tranh xâm lược Việt Nam.

+ Từ T11/1946: Pháp khiêu khích, tấn công quân sự ở Hải Phòng, Lạng Sơn, Hà Nội,…

+ Ngày 18/12/1946: thực dân Pháp gửi tối hậu thư buộc Chính phủ Việt Nam giải tán lực lượng tự vệ chiến đấu, giao cho quân Pháp giữ trật tự ở Hà Nội.

- Hành động của Đảng và Chính phủ ta:

+ Ngày 18/12/1946: Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp ở Vạn Phúc (Hà Nội), phát động cả nước

+ Tối 19/12/1946: Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến.

Tư liệu 2: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp bùng nổ

     2.1. Trong hai ngày 18 và 19/12/1946, Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã họp tại làng Vạn Phúc (Hà Đông) nhận định: âm mưu của thực dân Pháp mở rộng chiến tranh xâm lược Việt Nam đã chuyển sang một bước mới. Thời kì hòa hoãn đã qua. Chúng ta đã nhân nhượng để giữ hòa bình, nhưng ta càng nhân nhượng thì thực dân Pháp càng lấn tới. Nhân dân ta quyết không thể trở lại cuộc đời nô lệ một lần nữa. Cuộc kháng chiến sẽ lâu dài và gian khổ, song nhất định thắng lợi. Hội nghị quyết định phát động cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược trên quy mô cả nước, vạch ra những vấn đề cơ bản về đường lối kháng chiến. Chấp hành Nghị quyết của Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng, chiều 19/12/1946, mật lệnh Tổng tiến công vào lúc 20 giờ ngày 19/12 được chuyển tới các chiến khu, đơn vị. Tiếp đó, đúng 8 giờ tối ngày 19/12/1946, Bộ trưởng Quốc phòng - Tổng Chỉ huy ra mật lệnh chiến đấu qua làn sóng điện của Đài Tiếng nói Việt Nam:

“Tổ quốc lâm nguy!

Giờ chiến đấu đã đến!

     Theo Chỉ thị của Hồ Chủ tịch và Chính phủ, nhân danh Bộ trưởng Quốc phòng - Tổng Chỉ huy, tôi hạ lệnh cho toàn thể bộ đội Vệ quốc quân và dân quân tự vệ Trung - Nam - Bắc phải nhất tề đứng dậy, phải xông tới mặt trận giết giặc cứu nước”. 

     Cuộc kháng chiến toàn quốc bắt đầu.

(Theo Viện Lịch sử quân sự Việt Nam - Bộ Quốc phòng, Lịch sử cuộc kháng chiến

chống thực dân Pháp (1945 - 1954), tập 1, NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1994)

Video: 19/12/1946: Ngày toàn quốc kháng chiến.

https://www.youtube.com/watch?v=RyLurrERAhs

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm đôi, khai thác Tư liệu, mục VI.1,2 SGK tr.69, 70, tư liệu do GV cung cấp và hoàn thành Phiếu học tập số 3.

Tư liệu 11. Nguyên nhân thắng lợi.

    11.1. “Các đảng viên Cộng sản (Pháp) ngay từ lúc này đã tích cực bênh vực Việt Minh. Cuộc chiến tranh xâm lược của Pháp, đối với họ là một “cuộc chiến tranh bẩn thỉu”. Còn đối với những người khác, đây là một “cuộc chiến tranh nhục nhã ”, “cuộc chiến tranh không dám xưng lên ”...”.

(Hen-ri Na-va, Đông Dương hấp hối. 

NXB Công an nhân dân, Hà Nội. 2004. tr. 15)

Lá cờ quyết chiến quyết thắng tung bay

 trên nóc hầm Đờ Ca-xtơ-ri – hình ảnh biểu tượng 

cho chiến thắng Điện Biên Phủ

Toàn dân ra trận (tranh Pa-nô-ra-ma, 

Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ)

Video: Bức tranh Pa-nô-ra-ma tái hiện sinh động, hào hùng chiến dịch Điện Biên Phủ.

https://www.youtube.com/watch?v=cduYl7PvriM

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và trả lời câu hỏi: Theo em, nguyên nhân nào giữ vai trò quyết định đối với thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp?

- GV cho HS liên hệ, vận dụng, thảo luận theo nhóm nhỏ và trả lời câu hỏi: Nêu một số bài học kinh nghiệm từ cuộc kháng chiến chống Pháp được vận dụng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.

- GV cho HS xem thêm video Khát vọng độc lập: Kháng chiến chống Pháp thắng lợi - Bài học về sự đoàn kết toàn dân tộc.

https://www.youtube.com/watch?v=kaC1N_glwcY

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu do GV cung cấp và hoàn thành Phiếu học tập số 3.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 HS lần lượt nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của kháng chiến chống thực dân Pháp theo Phiếu học tập số 3.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng: 

Nguyên nhân giữ vai trò quyết định đối với thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp là:

+ Truyền thống đoàn kết, yêu nước của nhân dân Việt Nam.

+ Sự lãnh đạo của Đảng Lao động Việt Nam với đường lối đúng đắn. 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi liên hệ, vận dụng:

Một số bài học kinh nghiệm từ cuộc kháng chiến chống Pháp được vận dụng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay:

+ Bài học về sự kiên định mục tiêu cơ bản đặt lợi ích quốc gia, dân tộc vừa là mục tiêu vừa là nguyên tắc cao nhất trong công tác đối ngoại.

+ Bài học giữ vững độc lập, tự chủ trong đối ngoại. 

+ Bài học về tầm quan trọng của sự kết hợp giữa quân sự, chính trị và ngoại giao để tạo nên sức mạnh tổng hợp.

+ Bài học kết hợp chặt chẽ giữa đấu tranh ngoại giao với đấu tranh dư luận, tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và hoàn chỉnh Phiếu học tập số 3.

- GV kết luận:

+ Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 – 1954) là sự kết hợp của nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan, trong đó sự lãnh đạo của Đảng Lao động Việt Nam với đường lối đúng đắn, truyền thống đoàn kết, yêu nước của nhân dân Việt Nam giữ vai trò quyết định.

+ Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là một cuộc chiến đấu vĩ đại, thấm đượm tính nhân văn, kết thúc thắng lợi bằng Chiến thắng Điện Biên Phủ, được ví “như một mốc chói lọi bằng vàng” trên con đường phát triển, hiện thực hóa khát vọng độc lập, tự do, hạnh phúc của dân tộc ta.

+ Giá trị lịch sử và thời đại mãi là niềm tự hào, là động lực, nguồn cổ vũ to lớn để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta hôm nay vững bước trên con đường đổi mới, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

VI. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 – 1954)

1. Nguyên nhân thắng lợi

2. Ý nghĩa lịch sử

Kết quả Phiếu học tập số 3 về nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 – 1954) đính kèm phía dưới Hoạt động 6.

KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 3

Trường THCS:………………………………………….

Lớp:……………………………………………………..

Họ và tên:……………………………………………….

PHIẾU BÀI TẬP LỊCH SỬ 9 – CÁNH DIỀU

BÀI 13: VIỆT NAM KHÁNG TỪ NĂM 1946 ĐẾN NĂM 1954

Khoanh vào chữ cái đặt trước câu trả lời đúng:

Câu 1: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp của nhân dân Việt Nam bùng nổ cuối năm 1946 vì nguyên nhân nào sau đây?

A. Mưu đồ xâm lược Việt Nam lần thứ hai của thực dân Pháp.

B. Thực dân Pháp đánh úp trụ sở Ủy ban Nhân dân Nam Bộ.

C. Pháp mở rộng đánh chiếm Nam Bộ và Nam Trung Bộ.

D. Pháp gửi tối hậu thư yêu cầu Chính phủ Việt Nam giao cho quân Pháp giữ trật tự ở Hà Nội.

Câu 2: Hành động nào sau đây của thực dân Pháp buộc Đảng và Chính phủ phải phát động toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (19/12/1046)?

A. Thực dân Pháp bội ước, không tuân thủ nội dung Hiệp định Sơ bộ.

B. Quân Pháp xả súng vào đoàn người đang mít tinh mừng “Ngày Độc lập”.

C. Thực dân Pháp bắt tay với quân phiệt Nhật để chia cắt lâu dài Việt Nam.

D. Pháp gửi tối hậu thư yêu cầu Chính phủ Việt Nam giao cho quân Pháp giữ trật tự ở Hà Nội.

Câu 3: Nội dung nào sau đây phản ánh đầy đủ đường lối kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp của Đảng đề ra vào cuối năm 1946?

A. Toàn dân, toàn diện, trường kì và tự lực cánh sinh.

B. Toàn diện trên các lĩnh vực của đời sống xã hội.

C. Toàn dân tham gia vào cuộc kháng chiến chống Pháp.

D. Tự lực cánh sinh và tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế.

Câu 4: Đảng, Chính phủ đã đề ra đường lối kháng chiến toàn dân chống thực dân Pháp nhằm mục đích nào sau đây?

A. Nhanh chóng kết thúc chiến tranh theo hướng có lợi cho ta.

B. Huy động toàn dân tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp.

C. Đập tan âm mưu phá vỡ khối đại đoàn kết dân tộc của thực dân Pháp.

D. Giành thế chủ động về quân sự trên chiến trường Đông Dương.

Câu 5: Đường lối kháng chiến toàn diện chống thực dân Pháp có nghĩa là:

A. Toàn dân tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

B. Kháng chiến trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, ngoại giao.

C. Kháng chiến lâu dài để chuyển hóa so sánh các lực lượng có lợi cho dân tộc.

D. Sự kết hợp giữa cuộc kháng chiến của Việt Nam với sự giúp đỡ của nước ngoài.

Câu 6: Chủ trương dựa vào sức mình là chính, đồng thời tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế phản ánh nội dung nào sau đây?

Câu 7: Thắng lợi quân sự tiêu biểu của quân dân Việt Nam trong năm đầu cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp là:

A. Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía bắc vĩ tuyến 16.

B. Chiến dịch Việt Bắc thu – đông năm 1947.

C. Chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950.

D. Chiến dịch Đông – Xuân năm 1953 – 1954.

Câu 8: Một trong những ý nghĩa quan trọng của chiến dịch Biên giới thu – đông năm 1950 là:

A. Bảo vệ an toàn các cơ quan đầu não kháng chiến của Đảng và Chính phủ.

B. Làm phá sản hoàn toàn kế hoạch quân sự Na-va của Pháp có sự hỗ trợ của Mỹ.

C. Quân đội Việt Nam giành được thế chủ động trên chiến trường chính Bắc Bộ.

D. Làm phá sản bước đầu kế hoạch quân sự Na-va của thực dân Pháp.

Câu 9: Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng ý nghĩa của chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 của quân dân Việt Nam?

A. Đập tan hoàn toàn kế hoạch quân sự Na-va của thực dân Pháp.

B. Giáng đòn quyết định vào ý chí xâm lược của thực dân Pháp.

C. Buộc Pháp phải chấp nhận đàm phán tại Hội nghị Giơ-ne-vơ.

D. Khai thông con đường liên lạc giữa Việt Nam với Trung Quốc.

Câu 10: Việc kí Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954 có ý nghĩa nào sau đây đối với dân tộc?

A. Là mốc đánh dấu sự sụp đổ hoàn toàn của chủ nghĩa thực dân mới ở Việt Nam.

B. Kết thúc thắng lợi hoàn toàn cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở Việt Nam.

C. Là mốc đánh dấu chế độ quân chủ ở Việt Nam đã hoàn toàn sụp đổ.

D. Chứng tỏ cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đã hoàn thành trong cả nước.

Câu 11. Một trong những thành tựu tiêu biểu về chính trị của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp những năm 1951 – 1953 là:

A. Thành lập Việt Nam Độc lập Đồng minh (Mặt trận Việt Minh).

B. Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng được triệu tập.

C. Thành lập Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam (Hội Liên Việt).

D. Thành lập các Ủy ban Kháng chiến hành chính trong cả nước.

Câu 12: Một trong những thành tựu tiêu biểu về kinh tế của cuộc kháng chiến toàn quốc chống hực dân Pháp những năm 1953 – 1954 là:

A. Thực hiện 5 đợt giảm tô và 1 đợt cải cách ruộng đất ở một số xã thuộc vùng tự do.

B. Thực hiện triệt để khẩu hiệu “Thực túc binh cường, ăn no đánh thắng”.

C. Thành lập Nha Tiếp tế làm nhiệm vụ thu mua, dự trữ phân phối nhu yếu phẩm.

D. Hưởng ứng “Quỹ độc lập”, tham gia phong trào “Tuần lễ vàng”.

Câu 13: Một trong những thành tựu tiêu biểu về văn hóa, giáo dục trong cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp những năm 1951 – 1953 là:

A. Lần đầu tiên các trường phổ thông các cấp và đại học được khai giảng.

B. Tổ chức được 76 000 lớp học và giúp 2,5 triệu người thoát nạn mù chữ.

C. Hoàn thành việc xóa nạn mù chữ cho người dân trong cả nước.

D. Tổ chức Đại hội Chiến sĩ thu đua và Cán bộ gương mẫu toàn quốc lần thứ nhất.

Câu 14: Nguyên nhân nào sau đây có tính chất quyết định thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 – 1954) của quân dân Việt Nam?

A. Sự giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa (Trung Quốc, Liên Xô).

B. Sự ủng hộ và giúp đỡ của các quốc gia trong Phong trào Không liên kết.

C. Truyền thống yêu nước, ý chí chiến đấu và tinh thần đoàn kết của quân dân.

D. Tình đoàn kết, liên minh chiến đấu của nhân dân ba nước Đông Dương. 

Câu hỏi

1

2

3

4

5

6

7

Đáp án

A

D

A

B

B

D

A

Câu hỏi

8

9

10

11

12

13

14

Đáp án

C

D

B

B

A

D

C

Nội dung

Thành tựu tiêu biểu

Quân sự

?

Chính trị

?

Ngoại giao

?

Kinh tế

?

Văn hóa, giáo dục

?