Giáo án chuyên đề Tin học ứng dụng 12 chân trời Bài 2.1: Thực hành bảo vệ dữ liệu

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tìm hiểu nội dung mục 1 SGK tr.35+36, thảo luận nhóm đôi trả lời các câu hỏi sau:

+ Thế nào là mất dữ liệu lưu trữ? Thế nào là hỏng dữ liệu?

+ Nêu các nguyên nhân dẫn đến mất hoặc hỏng dữ liệu.

- GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức vừa tìm hiểu, trả lời câu hỏi Củng cố tr.37 SGK:

Câu 1. Khi người dùng không tìm thấy một tệp, có phải tệp đó không còn tồn tại trên thiết bị? Nếu tệp vẫn còn, nguyên nhân khiến em không tìm thấy là gì?

Câu 2. Em hãy liệt kê một số quy tắc làm việc trên máy tính để hạn chế mất, hỏng dữ liệu

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tìm hiểu nội dung mục 1 SGK sau đó trao đổi, thảo luận trả lời các câu hỏi mà GV đưa ra.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Từ kết quả thảo luận của nhóm, GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV chính xác hoá lại các nội dung kiến thức.

- GV kết luận:

Một số tình huống dẫn dến mất, hỏng dữ liệu gồm có: không thực hiện đúng quy cách trong các thao tác ghi, xoá dữ liệu, dịnh dạng dĩa; tương tác với phần mềm, phần cứng, các chương trình độc hại tác động đến dữ liệu, phần mềm và phần cứng; thiết bị mất diện, cháy nổ, hư hỏng.

1. Các tình huống mất hoặc hỏng dữ liệu

- Mất dữ liệu lưu trữ có thể được hiểu là dữ liệu không còn trên máy tính nữa hoặc dữ liệu đã bị đánh cắp, phát tán ra bên ngoài. 

- Hỏng dữ liệu nghĩa là tệp vẫn tồn tại trên máy tính nhưng không thể sử dụng được.

a) Nguyên nhân chủ quan

- Xoá nhầm tệp.

Nếu thao tác xoá xuất phát từ việc chọn Delete của hệ điều hành thì người dùng có thể tìm lại tệp trong Recycle Bin (đối với Windows) hoặc Trash (đối với MacOS). 

- Định dạng đĩa

- Ghi đè dữ liệu

- Virus hoặc chương trình độc hại

- Thao tác không đúng cách

- Tự làm hỏng hoặc mất thiết bị.

b) Nguyên nhân khách quan

- Kẻ xấu đánh cắp

- Mất điện

- Hư hỏng phần cứng, phần mềm

Hướng dẫn trả lời câu hỏi Củng cố tr.37 SGK:

Câu 1. Khi người dùng không tìm thấy một tệp trên thiết bị thì không nhất thiết tệp đó không còn tồn tại. Một số nguyên nhân khiến người dùng không tìm được tệp khi tệp vẫn còn tồn tại trên thiết bị là:

• Người dùng vô ý thay đổi tên tệp, dẫn đến việc người dùng nghĩ tệp không còn trên thiết bị. Cũng có thể do người dùng không nhớ rõ tên tệp hoặc vị trí lưu tệp.

• Tệp bị ẩn do nhiều nguyên nhân, người dùng ẩn tệp hoặc virus làm ẩn tệp.

• Quyền truy cập bị hạn chế. Có thể người dùng đăng nhập vào hệ thống bằng tài khoản không được phép thao tác trên tệp đó.

Câu 2. Một số quy tắc làm việc trên máy tính để hạn chế mất, hỏng dữ liệu:

• Sao lưu dữ liệu định kì.

• Sử dụng phần mềm chống virus.

• Sử dụng nguồn điện ổn định.

• Định kì bảo dưỡng phần cứng máy tính để tránh hư hỏng dẫn đến mất dữ liệu, đặc biệt là ổ đĩa lưu trữ.

• Sử dụng mật khẩu cho tài khoản đăng nhập hệ thống.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tìm hiểu nội dụng mục 2, trả lời câu hỏi:

Nêu một số tác hại của việc mất dữ liệu và cho ví dụ.

- GV yêu cầu HS tìm hiểu thông tin hoàn thành nhiệm vụ Củng cố tr.38 SGK:

Chọn đáp án đúng cho các câu hỏi dưới đây.

Câu 1. Việc mất hoặc hỏng dữ liệu lưu trữ có thể dẫn đến việc vi phạm quy định nào?

A. Quy định về bảo vệ môi trường.

B. Quy định về an toàn lao động.

C. Quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

D. Quy định về giáo dục.

Câu 2. Mất hoặc hỏng dữ liệu ảnh hưởng gì đến hoạt động kinh doanh?

A. Giảm chất lượng sản phẩm.

B. Làm gián đoạn hoạt động kinh doanh.

C. Tạo sự đa dạng cho các sản phẩm.

D. Tăng sự minh bạch trong quyết định đầu tư.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tìm hiểu nội dung mục 2 SGK sau đó trả lời các câu hỏi mà GV đưa ra.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS trả lời câu hỏi.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung. 

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Từ kết quả thảo luận của nhóm, GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV chính xác hoá lại các nội dung kiến thức.

- GV kết luận: 

Mất hoặc hỏng dữ liệu lưu trữ ở cá nhân và cơ quan, tổ chức đều dẫn đến các tác hại nghiêm trọng như mất dữ liệu quan trọng, mất thời gian, công sức, tiền của; mất uy tín và danh tiếng dẫn đến việc xâm phạm, phá hoại thông tin bảo mật; vi phạm quy định pháp luật và làm gián đoạn công việc, học tập.

- GV chuyển sang nội dung THỰC HÀNH.

2. Tác hại của việc mất hoặc hỏng dữ liệu

- Mất dữ liệu quan trọng.

- Mất thời gian, công sức, tiền của.

- Mất uy tín và danh tiếng

- Xâm phạm và phá hoại

- Vi phạm quy định pháp luật

- Gián đoạn công việc và học tập.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi Củng cố tr.38 SGK:

Câu 1. C

Câu 2. B.

.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Phòng chống và quét virus

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV nêu yêu cầu nhiệm vụ 1.

Yêu cầu: Em hãy:

a) Kiểm tra các chức năng bảo vệ của phần mềm Windows Security đã được bật chưa.

b) Bật chức năng phòng chống virus của phần mềm Windows Security.

c) Thực hiện quét virus theo chế độ quét nhanh để kiểm tra virus.

- GV hướng dẫn và HS thực hành, thực hiện Nhiệm vụ 1.

+ Giới thiệu về phần mềm Windows Security.

+ Hướng dẫn cách mở và bật chức năng phòng chống virus của phần mềm Window Security.

+ Hướng dẫn sử dụng chức năng Scan options để lựa chọn các hình thức quét virus khác. 

Ví dụ, tại cửa số Scan options, nháy chọn Custom scan, chọn Scan now, rồi chọn thư mục cần quét virus.

Sau khi quét xong, trang Scan options sẽ hiển thị các thông tin liên quan như thời gian quét, số lượng tệp được quét và các mối đe doạ (threat).

+ Hầu hết các chương trình chống virus đều có các chức năng giống nhau như bảo vệ theo thời gian thực, quét thư mục và tệp do người dùng chọn.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận và thực hiện theo đúng hướng dẫn để hoàn thành yêu cầu của Nhiệm vụ 1.

- Trong quá trình HS thực hành, GV quan sát, hỗ trợ, giải đáp các vướng mắc của HS.

- Khuyến khích HS tự tìm hiểu, khắc phục các lỗi (nếu có).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Nếu HS có vướng mắc trong quá trình thực hành, GV yêu cầu HS thảo luận, tìm giải pháp khắc phục. 

- HS báo cáo.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, kiểm tra kết quả thực hiện Nhiệm vụ 1 của HS.

THỰC HÀNH

Nhiệm vụ 1: Phòng chống và quét virus

Hướng dẫn:

a) Windows Security có thể được mở bằng hai cách:

Cách 1. Mở Start, nháy chọn Windows Security trong danh sách các ứng dụng. Cách 2. Nháy chọn biểu tượng 

Windows Security ở góc phải màn hình trên thanh tác vụ.

+ Mặc định các chức năng bảo vệ đều bật.

Hình 2. Cửa sổ phần mềm Windows Security

- Ở trang Home, biểu tượng Windows Security có:

+ Màu xanh lá: trạng thái bật.

+ Màu vàng: lưu ý các thông số đã thiết lập.

+ Màu đỏ: cảnh báo về sự xuất hiện của các rủi ro bảo mật.

b) Để bật chức năng phòng chống virus của phần mềm Windows Security:

(1) Chọn trang Virus & threat protection. Tại mục Virus & threat protection settings, chọn Manage settings (Hình 3).

(2) Trong trang Virus & threat protection settings, bật “On” chế độ Real-time protection và chế độ Tamper Protection (Hình 4).

c) Để quét máy tính theo chế độ quét nhanh để kiểm tra virus, thực hiện như Hình 5:

Chọn trang Virus & threat protection. Tại mục Current threats, chọn Quick scan.

- Ngoài ra, có thể chọn Scan options để lựa chọn các hình thức quét virus khác. 

- Hệ điều hành Linux Ubuntu không có chương trình phòng chống virus mặc định.

Nhiệm vụ 2: Nén dữ liệu có sử dụng mật khẩu bằng phần mềm 7-Zip

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

..................

Nhiệm vụ 2: Nén dữ liệu có sử dụng mật khẩu bằng phần mềm 7-Zip

Hướng dẫn:

..................