Giáo án Địa lí 12 kết nối Bài 9: Thực hành Viết báo cáo về một chủ đề dân cư ở Việt Nam

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 3 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm như sau:

+ Nhóm 1: Thu thập tài liệu qua internet, sách,… để tìm hiểu thông tin về cơ cấu dân số (theo tuổi, giới tính, dân tộc).

+ Nhóm 2: Thu thập tài liệu qua internet, sách,… để tìm hiểu thông tin về tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm trong độ tuổi lao động; sự chuyển dịch cơ cấu lao động trong các ngành kinh tế.

+ Nhóm 3: Thu thập tài liệu qua internet, sách,… để tìm hiểu thông tin về đô thị thông minh, vùng đô thị. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Nhóm trưởng phân công nhiệm vụ cho các thành viên cùng thực hiện.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- Nhóm trưởng điều hành các thành viên báo cái,

- Các nhóm lắng nghe, bổ sung, hoàn chỉnh.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình làm việc nhóm và cung cấp các yêu cầu về thông tin cần có trong bài báo cáo.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

I. Thu thập thông tin về địa lí dân cư Việt Nam

1. Cơ cấu dân số (theo tuổi, giới tính, dân tộc)

- Theo tuổi:

+ Có xu hướng già hóa.

+ Tỉ lệ người từ 65 tuổi trở lên có xu hướng tăng.  

- Theo giới tính:

+ Tỉ lệ giới tính của dân số: khá cân bằng - 99,4 nam/100 nữ (2021).

+ Tỉ số giới tính khi sinh: chênh lệch lớn - 112 bé trai/100 bé gái (2021). 

- Theo dân tộc:

+ Có nhiều thành phần dân tộc (54 dân tộc): 

• Dân tộc Kinh và các dân tộc thiểu số (Tày, Thái, Mường, Khơ-me,…).
• + Dân tộc Kinh có số dân đông nhất (85%), dân tộc thiểu số chiếm 15%/cả nước (2021).

+ Bộ phận người Việt Nam ở nước ngoài:

• 5,3 triệu người.
• Là bộ phận không tách rời, nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam, luôn hướng về quê hương, đất nước. 

2. Tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm trong độ tuổi lao động; sự chuyển dịch cơ cấu lao động trong các ngành kinh tế 

- Tỉ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm trong độ tuổi lao động:

+ Tỉ lệ thất nghiệp, tỉ lệ thiếu việc làm trong độ tuổi lao động giữa thành thị, nông thôn có sự khác nhau.

+ Tỉ lệ thất nghiệp ở thành thị cao hơn nông thôn.

- Sự chuyển dịch cơ cấu lao động trong các ngành kinh tế: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu lao động.

+ Ngành công nghiệp, xây dựng, dịch vụ: tỉ trọng lao động có xu hướng tăng.

+ Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản: tỉ trọng lao động có xu hướng giảm. 

3. Thông tin về đô thị thông minh và vùng đô thị

- Đô thị thông minh:

+ Khái niệm: là mô hình của một thành phố áp dụng những công nghệ hiện đại tiên tiến nhất giúp kết nối và tạo lên một hệ thống hữu cơ tổng thể để nâng cao chất lượng cuộc sống, phục vụ chính quyền và cải thiện cuộc sống cho người dân.

+ Cấu trúc:

• Quản lý - tổ chức.
• Công nghệ.
• Môi trường tự nhiên.
• Cộng đồng cư dân.
• Kinh tế.
• Hạ tầng công nghệ thông tin truyền thông.

+ Vai trò:

• Giúp tiết kiệm năng lượng và sử dụng năng lượng hiệu quả. 
• Giúp thành phố quản lý điều hành thống nhất và hiệu quả ở tất cả các lĩnh vực.
• Giúp an ninh công cộng đảm bảo hơn.
• Cư dân được hưởng một nền giáo dục tiên tiến, hiện đại, không gian sống hài hòa, đa dạng, được tôn trọng và tạo các điều kiện tốt nhất để phát triển bản thân, phát huy sự sáng tạo.

+ Thách thức:

• Gây ra mối lo ngại lớn về vấn đề bảo mật thông tin, lạm dụng quyền riêng tư. 
• Chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng lớn và đòi hỏi sự vận dụng linh hoạt đối với mỗi đô thị, nếu áp dụng không phù hợp sẽ gây hậu quả tiêu cực.

+ Một số thành phố xây dựng đô thị thông minh ở Việt Nam: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng,…

- Vùng đô thị: 

+ Khái niệm: là trung tâm đông dân số, gồm một đại đô thị và các vùng phụ cận nằm trong phạm vi ảnh hưởng của đô thị này. 

+ Vùng đô thị Việt Nam: được lập ra để khuyến khích và thúc đẩy sự tăng trưởng của các trung tâm đô thị khu vực, vùng đô thị, nhằm tạo thuận lợi cho quá trình hội nhập, bắt kịp xu thế cơ cấu đô thị đa trọng tâm và kết mạng của các nước phát triển trên thế giới và khu vực.

+ Các vùng đô thị lớn:

• Vùng thủ đô Hà Nội: thành phố Hà Nội là hạt nhân và 9 tỉnh là Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nam và Hòa Bình.
• Vùng Thành phố Hồ Chí Minh: Thành phố Hồ Chí Minh là hạt nhân và 7 tỉnh là Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Long An, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu và Tiền Giang.