Giáo án và PPT Ngữ văn 11 cánh diều Bài 3: Tấm lòng người mẹ (Trích Những người khốn khổ – Huy-gô)

ĐỌC: TẤM LÒNG NGƯỜI MẸ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Xem một video ngắn, sau đó trình bày nội dung khái quát và cảm xúc của bản thân.

https://www.youtube.com/watch?v=KGWJCAc4kGg

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Đọc văn bản

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về đoạn trích

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

1. Tác giả

Hãy đọc và nêu những nét nổi bật về cuộc đời – sự nghiệp của Huy - go? Kể tên một số tác phẩm tiêu biểu của ông?

2. Tác phẩm

• Tóm tắt tác phẩm “Những người khốn khổ”?

• Nêu vị trí của đoạn trích?

Sản phẩm dự kiến:

1. Tác giả

- Sinh ra tại Tu - lu - zơ, là ngôi sao mọc sớm, lặn muộn nhất ở chân trời thế kỉ XIX

- Thời thơ ấu chịu nhiều thiệt thòi về tình cảm gia đình: bố mẹ chia tay khi ông còn nhỏ

=> sự giáo dục từ nhỏ của mẹ và những năm tháng bôn ba cùng cha là những trải nghiệm, tư liệu quý báu trong các sáng tác của ông sau này

- Là người thông minh, tài năng, suốt cuộc đời đấu tranh vì sự tiến bộ của loài người

- Sáng tác mang âm hưởng thời đại

- Huy - go sáng tác trên nhiều thể loại: tiểu thuyết, thơ và kịch.

2. Tác phẩm

- Tóm tắt tác phẩm “Những người khốn khổ”: SGK

- Vị trí đoạn trích: nằm ở phần thứ nhất – Phăng-tin bị mất việc, muốn về quê làm lại cuộc đời đành gửi cô con gái Cô-dét cho vợ chồng chủ quán trọ Tê-nác-đi-ê. Nhưng không ngờ chúng đã dùng Cô-dét để lừa tiền và gián tiếp ép buộc và đẩy Phăng-tin vào con đường chết.

Hoạt động 2. Khám phá văn bản

Nhiệm vụ 1. Đề tài và nhan đề

GV đưa ra câu hỏi: 

• Nêu đề tài của tác phẩm “Tấm lòng người mẹ”?

• Giải thích nhan đề “Tấm lòng người mẹ”?

Sản phẩm dự kiến:

- Đề tài: Viết về những con người khốn khổ trong xã hội. Họ là những người nghèo bị xã hội bất công dồn đẩy ở tận đáy cùng, buộc phải lựa chọn giữa những con đường tăm tối. Phăng-tin chính là một điển hình.

- Nhan đề “Tấm lòng người mẹ”: là nhan đề do người biên soạn đặt dựa trên nội dung cốt lõi của đoạn trích.

+ Là nhan đề ngắn gọn, hàm súc bao quát được toàn bộ hành động, suy nghĩ, tính cách của nhân vật Phăng-tin dành cho đứa con gái nhỏ.

+ Hé mở những nghịch cảnh mà Phăng-tin phải chịu đựng và trải qua, hi sinh cho đứa con gái nhỏ.

Nhiệm vụ 2. Tình huống truyện

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

• Nêu tình huống diễn ra truyện? 

• Nêu ý nghĩa của tình huống truyện?

Sản phẩm dự kiến:

- Tình huống: Phăng-tin – cô gái vì nhẹ dạ nên đã bị gã đàn ông tồi lừa gạt đến có con. Để tiếp tục cuộc sống, Phăng-tin đã phải gửi Cô-dét, đứa con gái của mình ở nhà Tê-nác-đi-ê. Nhưng khi thất Phăng-tin gửi tiền nuôi Cô-dét thất thường, vợ chồng Tê-nác-đi-ê luôn viết thư thôi thúc, bắt Phăng-tin phải bán đi tất cả để gửi tiền nuôi con.

- Ý nghĩa của tình huống truyện:

+ Xây dựng nên tình huống truyện độc đáo, éo le đẩy dồn đẩy nhân vật vào bước đường cùng, không còn sự lựa chọn nào khác.

+ Thúc đẩy câu chuyện phát triển: hết lần này đến lần khác vợ chồng Tê-nác-đi-ê đòi hỏi, lần sau nặng nề hơn lần trước, càng ngày càng quá quắt khiến Phăng-tin vốn đã khốn khổ lại cảng khốn khổ hơn.

+ Thể hiện phẩm chất của Phăng-tin: một người khốn khổ, một người mẹ yêu thương con.

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Thể loại của tác phẩm Tấm lòng người mẹ là gì?

A. Thơ

B. Truyện ngắn

C. Tiểu thuyết

D. Kịch

Câu 2: Truyện sử dụng ngôi kể nào?

A. Ngôi kể kết hợp

B. Ngôi thứ 1

C. Ngôi thứ 3

D. Ngôi thứ 2

Câu 3: Phăng – tin đã phải làm những công việc gì để có tiền?

A. Bán tóc, bán răng, làm gái điểm

B. Bán tóc, bán quần áo, bán răng

C. Bán sách, bán tóc, bán răng

D. Bản bánh, bản sách, bán máu

Câu 4: Câu đầu và câu cuối phần 1 nói lên điều gì về Phăng - tin?

A. Là một cô gái xấu xí

B. Là một cô gái xinh đẹp

C. Là một cô gái giàu có

D. Là một cô gái nghèo

Câu 5: Đoạn trích “Tấm lòng người mẹ” được trích trong tác phẩm nào?

A. Nhà thờ Đức bà Pa - ri

B. Những người khốn khổ

C. Chín ba mươi

D. Tia sáng và bóng tối

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Nội dung đoạn trích cho em hiểu được những gì về bối cảnh xã hội – văn hóa Pháp thời bấy giờ?

Câu 2: Từ tình yêu của Phăng-tin dành cho đứa con gái Cô-dét, hãy viết một bài luận (khoảng 2 trang giấy) trình bày suy nghĩ của mình về tình mẫu tử.