Phân tích được đặc điểm chung của các vùng kinh tế trọng điểm ở nước ta.
Trình bày được quá trình hình thành và phát triển, các nguồn lực, thực trạng và định hướng phát triển của các vùng kinh tế trọng điểm: Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, Vùng kinh tế trọng điểm vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Vẽ được biểu đồ, nhận xét và giải thích được nội dung liên quan đến các vùng kinh tế trọng điểm.
Sử dụng số liệu, bản đồ và các nguồn tài liệu khác, nhận xét và giải thích được những vấn đề liên quan đến các vùng kinh tế trọng điểm.

2. Năng lực

Năng lực chung:

Giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
Tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.

Năng lực riêng:

Nhận thức khoa học Địa lí: định hướng không gian, xác định vị trí địa lí và quy mô lãnh thổ của các vùng trọng điểm kinh tế. Đánh giá được tác động của các điều kiện tự nhiên, cơ sở tài nguyên đến sự phát triển các ngành kinh tế và hình thành cơ cấu kinh tế của các vùng kinh tế trọng điểm.
Tìm hiểu địa lí: tìm kiếm thông tin về các vùng kinh tế trọng điểm từ những trang web được GV giới thiệu.
Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: có khả năng trình bày kết quả một bài tập về vấn đề kinh tế ở địa phương.

3. Phẩm chất

Chăm chỉ: tích cực tìm tòi, sáng tạo trong học tập.
Trách nhiệm: tích cực, tự giác và nghiêm túc rèn luyện, hoàn thành nhiệm vụ được giao.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC

1. Đối với giáo viên

Giáo án, SGK, SGV, SBT Địa lí 12 – Kết nối tri thức.
Bản đồ Việt Nam, bản đồ các vùng kinh tế trọng điểm
Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

SGK, SBT Địa lí 12 – Kết nối tri thức.
Thiết bị điện tử có kết nối internet.

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo sự hứng khởi cho HS và hình thành những từ khóa có liên quan đến bài học.

b. Nội dung:

GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Vòng quanh Việt Nam”, HS xác định được vị trí các tỉnh và thành phố của Việt Nam.

c. Sản phẩm: Tên, vị trí các tỉnh và thành phố của Việt Nam.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chuẩn bị một bản đồ Việt Nam khổ lớn trải ra giữa lớp hoặc treo trên bảng, có ranh giới nhưng không có tên tỉnh, thành.

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm và phổ biến luật chơi:

+ 4 đội được quy định một màu cờ khác nhau.

+ Các nhóm cử đại diện lần lượt lắng nghe khẩu hiệu của GV: “Vòng quanh Việt Nam, bay đến tỉnh hoặc thành phố…”.

+ Sau khi các nhóm nghe khẩu hiệu và biết được tên tỉnh và thành phố cần xác định, trong thời gian đếm ngược 10 giây, nhóm nào đặt đúng và nhanh nhất lá cờ của mình vào đúng vị trí tỉnh hay thành phố đó trên bản đồ Việt Nam nhóm đó giành được điểm.

+ Sau 10 lượt, nhóm nào giành được nhiều điểm nhất thì sẽ chiến thắng.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học, hiểu biết thực tế và tham gia tích cực vào trò chơi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

GV mời đại diện 4 đội chơi lần lượt đọc đáp án.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận:

+ Những tỉnh và thành phố lần lượt được giáo viên nêu tên: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Thừa Thiên Huế, Hải Phòng, Đồng Nai, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bà Rịa-Vũng Tàu, Quảng Ngãi.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Nghị quyết số 81/2023/QH13 của Quốc hội về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kì 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã nêu rõ định hướng phát triển không gian kinh tế - xã hội, trong đó có phát triển 4 vùng động lực quốc gia trên cơ sở các vùng kinh tế trọng điểm hiện nay. Vậy thế nào là vùng kinh tế trọng điểm? Các vùng kinh tế trọng điểm của nước ta có đặc điểm gì? Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay – Bài 32: Phát triển các vùng kinh tế trọng điểm.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu đặc điểm vùng kinh tế trọng điểm

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS phân tích được đặc điểm chung của các vùng kinh tế trọng điểm ở nước ta.

b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin mục I SGK tr.155 và trả lời câu hỏi: Hãy phân tích đặc điểm chung của các vùng kinh tế trọng điểm.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về đặc điểm vùng kinh tế trọng điểm.

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin mục I SGK tr.155 và trả lời câu hỏi: Hãy phân tích đặc điểm chung của vùng kinh tế trọng điểm.

- GV gợi ý cho HS các câu hỏi:

+ Thế nào là vùng kinh tế trọng điểm.

+ Phân tích đặc điểm chung của các vùng kinh tế trọng điểm.

- GV cung cấp một số tư liệu mở rộng: Các vùng kinh tế trọng điểm đã đóng góp quan trọng vào tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế, bình quân hằng năm giai đoạn 2011 – 2021, cả 4 vùng kinh tế trọng điểm đã đóng góp hơn 70% vào tốc độ tăng bình quân GDP. Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ có vai trò nổi bật, thể hiện các vùng “trọng điểm của các vùng trọng điểm”.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, luyện tập

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu đặc điểm vùng kinh tế trọng điểm.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận về đặc điểm vùng kinh tế trọng điểm.

- GV chuyển sang nội dung mới.

I. Đặc điểm vùng kinh tế trọng điểm

- Vùng kinh tế trọng điểm là một bộ phận của lãnh thổ quốc gia, hội tụ các điều kiện và yếu tố phát triển thuận lợi, có tiềm lực kinh tế lớn, giữ vai trò động lực, đầu tàu thúc đẩy sự phát triển chung của cả nước.

- Đặc điểm vùng kinh tế trọng điểm:

+ Hội tụ các yếu tố thuận lợi.

+ Được ưu tiên đầu tư.

+ Có đóng góp lớn cho quốc gia, giữ vai trò động lực trong sự phát triển chung của cả nước.

+ Số lượng và phạm vi lãnh thổ của các vùng kinh tế trọng điểm thay đổi.

Hoạt động 2: Tìm hiểu các vùng kinh tế trọng điểm

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được quá trình hình thành và phát triển các nguồn lực, thực trạng và định hướng phát triển của các vùng kinh tế trọng điểm: Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, vùng kinh tế trọng điểm vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

b. Nội dung: GV chia lớp thành 4 nhóm, khai thác Bảng 32.1 – 32.4, Hình 32.1 – 32.4, thông tin mục II SGK tr.155 – tr.164 và hoàn thành Phiếu học tập.

c. Sản phẩm: Phiếu học tập về các vùng kinh tế trọng điểm.

d. Tổ chức thực hiện:

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS củng cố kiến thức đã học về Phát triển các vùng kinh tế trọng điểm.

- GV cho HS làm Phiếu bài tập trắc nghiệm về Phát triển các vùng kinh tế trọng điểm.

- GV cho HS trả lời câu hỏi bài tập phần Luyện tập SGK tr.164.

c. Sản phẩm: Đáp án của HS và chuẩn kiến thức của GV.

d. Tổ chức thực hiện:

Nhiệm vụ 1. Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS làm Phiếu bài tập, trả lời nhanh một số câu hỏi trắc nghiệm tổng kết bài học Phát triển các vùng kinh tế trọng điểm.

- GV phát Phiếu bài tập cho HS cả lớp thực hiện:

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học để hoàn thành Phiếu bài tập.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS lần lượt đọc đáp án đúng.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, đọc đáp án khác (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án:

Câu hỏi	1	2	3	4	5
Đáp án	B	C	B	C	D
Câu hỏi	6	7	8	9	10
Đáp án	A	C	C	D	C
Câu 11: a. Đ; b. Đ; c. S; d. Đ.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2. Trả lời câu hỏi bài tập 1 - phần Luyện tập SGK tr.164

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, thực hiện nhiệm vụ: Lựa chọn từ các bảng 32.1, 32.2, 32.3, 32.4, vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu GRDP năm 2010 và năm 2021 của một trong bốn vùng kinh tế trọng điểm. Nhận xét và giải thích cơ cấu GRDP của vùng kinh tế trọng điểm đó.

Bảng 32.3. Quy mô và cơ cấu GRDP của vùng kinh tế

trọng điểm phía Nam năm 2010 và năm 2021

Năm

Chỉ số

2010

2021

GRDP (nghìn tỉ đồng)

- Tỉ trọng trong GDP cả nước (%)

1 053,1

39,7

2 826,2

33,3

Cơ cấu GRDP (%)

- Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản

- Công nghiệp và xây dựng

- Dịch vụ

- Thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm

100,0

6,9

44,7

38,2

10,2

100,0

6,4

42,6

40,8

10,2

(Nguồn: Tổng cục Thống kê năm 2011, 2022)

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học vẽ biểu đồ.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và nhận xét:

* Vẽ biểu đồ:

BÀI MẪU

* Nhận xét và giải thích: Nhìn chung vùng kinh tế trọng điểm phía Nam có cơ cấu GRDP giai đoạn 2010 - 2021 chuyển dịch theo hướng hiện đại, ngành công nghiệp xây dựng và dịch vụ chiếm tỉ trọng cao, ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỉ trọng thấp, cụ thể:

+ Tỉ trọng ngành công nghiệp và xây dựng cao nhất trong cơ cấu GRDP, xu hướng giảm nhẹ từ 44,7% năm 2010 xuống 42,6% năm 2021. Do vùng tập trung sản xuất công nghiệp, là vùng có giá trị sản xuất công nghiệp cao nhất trong cả 4 vùng kinh tế trọng điểm.

+ Tỉ trọng ngành dịch vụ đứng thứ 2 trong cơ cấu GRDP của vùng, xu hướng tăng, tăng từ 38,2% năm 2010 lên 40,8% năm 2021. Ngành dịch vụ được đẩy mạnh phát triển thể hiện ở đóng góp nhiều nhất vào trị giá xuất khẩu của cả nước với 37,1%.

+ Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản chiếm tỉ trọng thấp nhất và xu hướng giảm, từ 6,9% năm 2010 giảm xuống chỉ còn 6,4% năm 2021.

- GV chuyển sang nội dung mới.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Củng cố kiến thức đã học về Phát triển các vùng kinh tế trọng điểm.

- Liên hệ, vận dụng kiến thức đã học vào cuộc sống.

b. Nội dung: GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập phần Vận dụng SGK tr.169.

c. Sản phẩm: Thông tin, hình ảnh về vai trò các vùng kinh tế trọng điểm đối với nước ta.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, thực hiện nhiệm vụ: Sưu tầm thông tin, tìm hiểu về vai trò của các vùng kinh tế trọng điểm đối với nước ta.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập