Giáo án Lịch sử 9 cánh diều bài 11: Khu vực Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991

A. Ru-dơ-ven.

B. G. Xta-lin.

C. He-ri S.Tru-man.

D. Phi-đen Cát-xtơ-rô.

A. En Xa-va-đo. 

B. Bô-li-vi-a.

C. Sê-nê-gan. 

D. Ni-ca-ra-goa.

A. “Lục địa bùng cháy”. 

B. “Tân thế giới”. 

C. “Lục địa già”.

D. “Thiên đàng xanh”. 

A. Than, thép. 

B. Dầu mỏ, cà phê. 

C. Chì, bô-xít. 

D. Lúa mì, ngô. 

A. Cu-ba

B. Ni-ca-ra-goa.

C. Vê-nê-du-ê-la.

D. Chi-lê.

Mảnh ghép số 1: D

Mảnh ghép số 2: C

Mảnh ghép số 3: A

Mảnh ghép số 4: B

Mảnh ghép số 5: A

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Mỹ La-tinh là khu vực trải dài từ Mê-hi-cô ở Bắc Mỹ xuống Nam Mỹ. Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, đây là nơi cung cấp chính lương thực, cà phê, ngũ cốc, ca cao, thuốc lá,….cho quân đội các nước Đồng minh. Chiến tranh kết thúc, tình hình thế giới có nhiều thay đổi. Trong bài học này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các nước Mỹ La-tinh đã đấu tranh như thế nào

Khu vực Mỹ La-tinh

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS đọc thông tin mục I SGK tr.53 để tìm hiểu về một số nét về các nước Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991.

- GV tổ chức nhanh cho HS chơi trò chơi “Đi tìm từ khóa”, tìm các từ/cụm từ thể hiện một số nét chính về khu vực Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991. 

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, tổng hợp các từ khóa đã tìm được và trả lời câu hỏi: Mô tả một số nét về các nước  Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991. 

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu về tình hình của các nước Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991.

Tư liệu 1: Ở Ni-ca-ra-goa, Mặt trận Xan-đi-nô đã lãnh đạo quần chúng nhân dân lật đổ chế độc tài thân Mỹ, đưa đất nước phát triển theo con đường dân chủ. Tuy nhiên, do sự can thiệp của Mỹ nên phong trào đã thất bại vào năm 1991. 

Tư liệu 2: 

Tình hình tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội GDP của một số nước Mỹ La-tinh

(Theo An-đrê A. Hóp-mân, Sự tăng trưởng kinh tế và hiệu suất ở Mỹ La-tinh, tài liệu thuộc dự án 

Tăng trưởng, việc làm và công bằng:

 Khu vực Mỹ La-tinh trong những năm 1990 (HOL/97/6034) do Chính phủ Hà Lan tài trợ, 2000)

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết SGK tr.53 để thấy được sự ảnh hưởng to lớn của cách mạng Cu-ba: Sự kiện năm 1959, cách mạng Cu-ba giành thắng lợi đã cổ vũ phong trào đấu tranh của các nước Mỹ La-tinh. Đến năm 1960 đã đi vào lịch sử phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc với tên gọi “Năm châu Phi” cùng sự kiện 17 nước châu Phi tuyên bố độc lập, biến châu Phi trở thành “lục địa trỗi dậy” trong cuộc đấu tranh chống đế quốc, thực dân.

Lược đồ quá trình giành độc lập  

của các quốc gia châu Phi

- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Ai hiểu biết hơn”.

- GV phổ biến luật chơi:

+ HS chia làm 4 đội chơi, thực hiện nhiệm vụ: Nêu các vấn đề tồn tại hiện nay ở khu vực Mỹ La-tinh về chính trị, kinh tế, xã hội,…. mà em biết. 

+ Sau thời gian 5 phút, đội nó có câu trả lời đúng, đưa ra được nhiều thông tin chính xác nhất, đội đó là đội chiến thắng.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS mô tả một số nét về các nước Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991.

- GV mời đại diện các đội trả lời câu hỏi trò chơi.

Gợi ý:

+ Khủng hoảng di cư: Me-xi-co là một trong những tuyến đường di cư nguy hiểm nhất trên thế giới. Năm 2022, có 686 người thiệt mạng/mất tích trong hành trình. Chỉ riêng trong năm 2023, có 1,7 triệu người di cư đã đến biên giới Mexico - Mỹ.

Người di cư đợi để xin nhập cư vào Mỹ

 tại khu vực biên giới Mỹ - Me-xi-co,

 bang Texas (Mỹ) ngày 22/9/2023

Video: Mỹ đối mặt khủng hoảng nhập cư.

https://www.youtube.com/watch?v=M40wF6IEq-A

+ Kinh tế: tăng trưởng sẽ thấp hơn so với các khu vực khác trên thế giới, giá cả hàng hóa gia tăng kéo theo lạm phát tăng (giai đoạn giữa năm 2023).

Video: Kinh tế Mỹ Latinh đối mặt nhiều khó khăn trong năm 2023.

https://www.youtube.com/watch?v=b8okMUQ7xpA

+ Số người sống dưới mức nghèo khổ: 175 triệu người (2015), tăng 7 triệu so với năm 2014. 

Mỹ La-tinh có khoảng 175 triệu

 người nghèo trong năm 2015

+ Bất bình đẳng trong hệ thống giáo dục và thị trường lao động khu vực: Chỉ có 34% người trong độ tuổi từ 20 - 24 thuộc nhóm có thu nhập thấp nhất hoàn thành việc học trung học vào năm 2013.

+ …..

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: 

Một số nét chính về các nước Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991:

+ Về chính trị: phong trào đấu tranh chống chế độ độc tài bùng nổ mạnh mẽ, giành thắng lợi; củng cố độc lập chủ quyền, dân chủ hóa sinh hoạt chính trị.

+ Về kinh tế: tiến hành cải cách; thành lập các tổ chức liên minh khu vực hợp tác và phát triển kinh tế.

- GV chuyển sang nội dung mới.  

I. Khái quát về khu vực Mỹ La-tinh từ năm 1945 đến năm 1991.

- Về chính trị:

+ Sau Chiến tranh thế giới thứ hai: 

• Là “sân sau” của Mỹ. 

• Tồn tại nhiều chế độ độc tài.

+ Năm 1959: cách mạng Cu-ba thắng lợi.

+ Những năm 60 – 80 của thế kỉ XX: phong trào đấu tranh bùng nổ, thắng lợi.

→ “Lục địa bùng cháy”.

→ Xây dựng, phát triển đất nước: củng cố độc lập chủ quyền, dân chủ hóa sinh hoạt chính trị.

- Về kinh tế:

+ Tiến hành cải cách.

+ Thành lập các tổ chức liên minh khu vực.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS cả lớp chơi trò chơi “Ai hiểu biết hơn”.

- GV phổ biến luật chơi cho HS:

Huyền thoại cách mạng Cu-ba Phi-đen Cát-xtơ-rô

+ HS chia làm 4 đội chơi, nêu các thông tin về nhân vật lịch sử Phi-đen Cát-xtơ-rô (1926 – 2016).

+ Đáp án của đội trả lời sau không được trùng với đáp án của đội trả lời trước đó.

+ Sau 5 phút, đội nào có nhiều đáp án đúng hơn, đội đó là đội chiến thắng.

Gợi ý: 

- GV cho HS xem video về huyền thoại cách mạng Cu-ba Phi-đen Cát-xtơ-rô.

https://www.youtube.com/watch?v=YiCaotDEx84

- GV tiếp tục chia HS cả lớp thành 6 nhóm.

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm:

Khai thác Hình 11.2, thông tin mục II.1 SGK tr.54, hoàn thành Phiếu học tập số 1.

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu về cách mạng Cu-ba.

Những người lính cách mạng Cu-ba 

trên xe tăng tiến vào thành phố San-ta Cla-ra (1959)

Phi-đen Cát-xtơ-rô (người giơ cao tay phải) 

và các đồng chí tiến vào Ha-va-na, ngày 8/1/1959

Tổng Tư lệnh Phi-đen Cát-xtơ-rô tuyên bố chế độ

 độc tài đã bị lật đổ ở Cu-ba (1/1959)

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 3 nhóm lần lượt trình bày các nội dung về cách mạng Cu-ba theo Phiếu học tập số 1.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, hoàn chỉnh Phiếu học tập số 1.

- GV kết luận: 

+ Ngày 1/1/1959, cách mạng Cu-ba thắng lợi, chấm dứt năm thế kỉ đô hộ của chủ nghĩa thực dân, giành độc lập.

+ Từ năm 1951 đến năm 1961, Chính phủ cách mạng lâm thời Cu-ba tiến hành nhiều chính sách mới, đi lên chủ nghĩa xã hội. Được sự giúp đỡ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa, công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Cu-ba đạt được nhiều thành tựu. 

II. Cu-ba

1. Cách mạng Cu-ba từ năm 1953 đến năm 1961

Kết quả Phiếu học tập số 1 của HS về cách mạng Cu-ba từ năm 1953 đến năm 1961 đính kèm phía dưới Hoạt động 2.1.