Giáo án Lịch sử 9 cánh diều bài 3: Châu Á từ năm 1918 đến năm 1945

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 3: CHÂU Á TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1945 

(1 tiết)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• Nêu được những nét chính về tình hình châu Á từ năm 1918 đến năm 1945.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Tự chủ và tự học: Khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập; tự lực làm những nhiệm vụ học tập được giao trên lớp và ở nhà. 

• Giao tiếp và hợp tác: Hợp tác và giao tiếp với các bạn trong các nhiệm vụ học tập.

• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Phát hiện được vấn đề từ các nhiệm vụ học tập và tìm cách giải quyết chúng. 

Năng lực riêng: 

• Năng lực tìm hiểu lịch sử: Khai thác và sử dụng thông tin của một số tư liệu lịch sử (3.1 – 3.5) để nhận thức về tình hình một số nước châu Á như Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Đông Nam Á trong những năm 1918 – 1945. 

• Năng lực nhận thức và tư duy lịch sử: Nêu được những nét chính về tình hình châu Á từ năm 1918 đến năm 1945.

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Sưu tầm được tư liệu về một phong trào đấu tranh tiêu biểu theo khuynh hướng tư sản hoặc vô sản ở Đông Nam Á (1918 – 1945). 

3. Phẩm chất

• Nhân ái: Thể hiện sự ủng hộ về tinh thần đấu tranh chống lại ách đô hộ của các nước châu Á. 

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC 

1. Đối với giáo viên

• Giáo án, SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Cánh diều (phần Lịch sử). 

• Hình ảnh, tư liệu sưu tầm về bài học Châu Á từ năm 1918 đến năm 1945. 

• Phiếu học tập (giấy A0), nam châm dán Phiếu học tập, bút màu.

• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Cánh diều (phần Lịch sử). 

• Đọc trước nội dung bài học và sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về bài học Châu Á từ năm 1918 đến năm 1945. 

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế cho HS, giúp đỡ HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú với bài học mới. 

b. Nội dung: GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Ai hiểu biết hơn, điền cụm từ thích hợp vào các đoạn thông tin lịch sử. 

c. Sản phẩm: Cụm từ thích hợp cho các đoạn thông tin lịch sử.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tổ chức cho HS Ai hiểu biết hơn. 

- GV nêu nhiệm vụ: Điền cụm từ thích hợp vào các đoạn thông tin lịch sử.   

a. …………………là phong trào đấu tranh rộng lớn của sinh viên, học sinh, trí thức, công nhân, thị dân Trung Quốc. 

b. ………………… dưới sự lãnh đạo của Gan-đi đã động viên nhân dân Ấn Độ đấu tranh đòi lập, tẩy chay hàng hóa của Anh, phát triển kinh tế dân tộc.

c. …………………là phong trào đấu tranh của lực lượng công nhân và nông dân ở Nghệ An và Hà Tĩnh trong năm 1930 - 1931 chống lại đế quốc Pháp tại Việt Nam. 

d. Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, kinh tế Nhật Bản phát triển ổn định, Chính phủ thực hiện nhiều cải cách dân chủ. Năm 1922,……………………được thành lập và hoạt động công khai.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học, hiểu biết của bản thân và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện lần lượt 4 HS điền cụm từ thích hợp vào các đoạn thông tin lịch sử.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án:

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Phong trào Ngũ tứ, phong trào Xô viết Nghệ  - Tĩnh, Đảng Quốc đại là một trong những nét chính về trong phong trào giải phóng dân tộc ở Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Đông Nam Á. Vậy, tình hình châu Á từ năm 1918 đến năm 1945 như thế nào? Chúng ta cùng nhau tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay – Bài 3: Châu Á từ năm 1918 đến năm 1945. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về Nhật Bản 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được những nét chính của tình hình Nhật Bản trong những năm 1918 – 1945. 

b. Nội dung: GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, khai thác Hình 3.2, thông tin mục I SGK tr.13, 14 và hoàn thành Phiếu học tập số 1: Nêu những nét chính về tình hình Nhật Bản từ năm 1918 đến năm 1945. 

c. Sản phẩm: Phiếu học tập số 1 của HS về những nét chính của tình hình Nhật Bản trong những năm 1918 – 1945. 

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS	DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm (vận dụng mô hình lớp học đảo ngược), cho HS làm việc ở nhà (trong 1 tuần), tìm hiểu về tình hình các nước châu Á từ năm 1918 đến năm 1945.  + Nhóm 1: Tìm hiểu về tình hình Nhật Bản từ năm 1918 đến năm 1945. + Nhóm 2: Tìm hiểu về tình hình Trung Quốc từ năm 1918 đến năm 1945. + Nhóm 3: Tìm hiểu về tình hình Ấn Độ từ năm 1918 đến năm 1945. + Nhóm 4: Tìm hiểu về tình hình Đông Nam Á từ năm 1918 đến năm 1945.  - GV nhắc lại nhiệm vụ cụ thể của Nhóm 1:  Khai thác Hình 3.2, thông tin mục I SGK tr.13, 14 và hoàn thành Phiếu học tập số 1. PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 NHẬT BẢN TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1945 1. Em có cảm nhận gì sau khi quan sát Hình 3.2 và đoạn video? Hình 3.2. Một góc thành phố Hi-rô-si-ma  sau khi bị ném bom nguyên tử (6/8/1945) Video: 76 năm ngày Mỹ ném bom nguyên tử xuống Nhật Bản https://www.youtube.com/watch?v=MSn__Cmz0R4&t=69s …………… 2. Nêu những nét chính về tình hình Nhật Bản từ năm 1918 đến năm 1945. ……………… 3. Vì sao sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, kinh tế Nhật Bản phát triển nhanh chóng? ………………… - GV cung cấp cho HS một số tư liệu về tình hình Nhật Bản từ năm 1918 đến năm 1945 (Đính kèm phía dưới Hoạt động 1).  - GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cả lớp trả lời câu hỏi: Nêu điểm giống nhau và điểm đặc trưng của chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản so với chủ nghĩa phát xít Đức – I-ta-li-a. Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS khai thác thông tin, tư liệu trong mục, hoàn thành Phiếu học tập số 1 và trả lời câu hỏi. - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - GV mời đại diện Nhóm 1 trình bày trước lớp những nét chính về tình hình Nhật Bản từ năm 1918 đến năm 1945 theo Phiếu học tập số 1. - GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng:  + Điểm giống nhau: đề cao chủ nghĩa dân tộc cực đoan và tham vọng bành trướng, xâm lược. + Điểm đặc trưng: giới quân phiệt không tạo ra lãnh tụ mới mà chọn Hoàng đế Nhật Bản (Thiên hoàng) trở thành biểu tượng quyền lực nhà nước, để nhận được sự ủng hộ của người dân trong nước.  Hoàng đế Hi-rô-hi-tô duyệt binh Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét, đánh giá và kết luận:  + Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, kinh tế Nhật Bản tăng trưởng trong thời gian ngắn sau đó rơi vào khủng hoảng, đại suy thoái kinh tế (1927), dẫn đến sự phục hồi chủ nghĩa quân phiệt, tiến hành các cuộc chiến tranh xâm lược mở rộng lãnh thổ.  + Cuối năm 1944, Nhật Bản bị tàn phá với các cuộc ném bom của Mỹ.  - GV chuyển sang nội dung mới.	I. Nhật Bản Kết quả Phiếu học tập số 1 về những nét chính về tình hình Nhật Bản từ năm 1918 đến năm 1945 đính kèm phía dưới Hoạt động 1.
Tư liệu 1: Video: Nhật chiếm Việt Nam (1940) (Từ đầu đến 1p03s). https://www.youtube.com/watch?v=U_G0EsslUE0&t=287s Video: Đế Quốc Nhật Bản tấn công Trân Châu Cảng của Mỹ. https://www.youtube.com/watch?v=Pkp8UEjanTs   KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 NHẬT BẢN TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1945 1. Em có cảm nhận gì sau khi quan sát Hình 3.2? - Sức công phá của quả bom nguyên tử “Cậu bé” đã san bằng, thiêu rụi 70% tòa nhà, cướp đi sinh mạng của khoảng 140 000 người Nhật ở thành phố Hi-rô-si-ma. - Ngày 9/8/1945, Mỹ tiếp tục ném quả bom thứ hai – “Gã béo” xuống Na-ga-sa-ki, làm khoảng 74 000 người chết. → Nhật Bản kiệt quệ, để lại hậu quả lâu dài.  → Là nước duy nhất cho đến nay phải hứng chịu tấn công bằng bom nguyên tử của Mỹ.  2. Nêu những nét chính về tình hình Nhật Bản từ năm 1918 đến năm 1945. - Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất: + Kinh tế tăng trưởng trong thời gian ngắn, rồi rơi vào tình trạng khủng hoảng.  + Các cuộc đấu tranh của công nhân, nhân dân tiếp tục diễn ra. → Tháng 7/1922, Đảng Cộng sản Nhật Bản thành lập. - Đại suy thoái kinh tế (1927): + Sản xuất công nghiệp sụt giảm, người lao động bị thất nghiệp, nạn đói bùng phát ở nông thôn. + Phục hồi chủ nghĩa quân phiệt. Đối nội: quân phiệt hóa bộ máy nhà nước. Đối ngoại: tiến hành chiến tranh xâm lược mở rộng lãnh thổ. - Trong Chiến tranh thế giới thứ hai: + Xâm lược Đông Nam Á. + Tấn công căn cứ quân sự của Mỹ tại Trân Châu Cảng. + Mở rộng chiến tranh ra mặt trận châu Á – Thái Bình Dương.  → Cuối năm 1944, Nhật Bản bị tàn phá vì các cuộc ném bom của Mỹ.  3. Vì sao sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, kinh tế Nhật Bản phát triển nhanh chóng? Sự phát triển nhanh chóng của kinh tế Nhật Bản sau Chiến tranh thế giới thứ nhất do những nguồn lợi thu được trong thời gian chiến tranh.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về Trung Quốc

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được những nét chính về tình hình Trung Quốc từ năm 1918 đến năm 1945. 

b. Nội dung: GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, khai thác Hình 3.3, mục Góc mở rộng SGK tr.14 và hoàn thành Sơ đồ tư duy: Nêu những nét chính về phong trào cách mạng Trung Quốc từ năm 1918 đến năm 1945. 

c. Sản phẩm: Sơ đồ tư duy của HS về những nét chính về phong trào cách mạng Trung Quốc từ năm 1918 đến năm 1945. 

d. Tổ chức thực hiện:

----------------------

--------Còn tiếp--------