Giáo án lịch sử 10 kết nối mới nhất bài 1: Hiện thực lịch sử và lịch sử được con người nhận thức

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV liên hệ, gợi mở cho HS: Sự vật tồn tại xung quanh (dụng cụ, công cụ lao động, đơn vị, tổ chức,...) đều có quá trình hình thành, thay đổi, phát triển theo thời gian, từ quá khứ đến hiện tại. Sự thay đổi theo thời gian đó chính là lịch sử.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, đọc thông tin mục 1 SGK tr.7 và thực hiện nhiệm vụ:

+ Lịch sử là gì?

+ Khái niệm “lịch sử” được hiểu theo nghĩa nào?

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, khai thác thông tin, Hình 2 – Hình 4 trong Tư liệu 1 SGK tr.7 và cho biết: 

+ Hình ảnh nào thể hiện hiện thực lịch sử?

+ Hình ảnh nào thể hiện hiện thực lịch sử được con người nhận thức?

- GV tiếp tục yêu cầu HS thảo luận theo nhóm nhỏ (4 – 6 HS/nhóm), khai thác thông tin và Hình 5, 6 trong Tư liệu 2 SGK tr.8 và hoàn thành Phiếu học tập số 1:

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết SGK tr.7 và nhấn mạnh yêu cầu cần tìm hiểu mọi vấn đề trong cuộc sống, khoa học nói chung, trong tìm hiểu lịch sử nói riêng trong tính tổng thể, toàn diện, trong mối quan hệ đa chiều,... để tránh những nhận thức sai lệch, phiến diện,...

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS làm việc theo cặp, sau đó thảo luận nhóm, đọc thông tin, kết hợp quan sát Tư liệu 1, 2 để thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày về khái niệm lịch sử và phân biệt được hiện thực lịch sử, lịch sử được con người nhận thức.

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi Tư liệu 1:

+ Hình 2, 3 là chứng cứ xác thực của hiện thực lịch sử.

+ Hình 4 là một trong những cách người đời sau thể hiện kết quả nhận thức của họ về hiện thực lịch sử đó.

- GV mời đại diện HS trình bày Phiếu học tập số 1: Đính kèm dưới Hoạt động 1.

- GV mời đại diện HS nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV kết luận:

+ Giữa hiện thực lịch sử và lịch sử được con người nhận thức luôn có những khoảng cách, bởi dù có cố gắng đến đâu thì con người cũng không thể nhận thức và tái hiện hoàn toàn đầy đủ và chân thực hiện thực lịch sử đúng như nó đã xảy ra. 

+ Lịch sử được con người nhận thức phụ thuộc vào nhu cầu và năng lực của người tìm hiểu lịch sử; phụ thuộc vào điều kiện và phương pháp để tìm hiểu lịch sử; phụ thuộc vào mức độ phong phú và xác thực của thông tin sử liệu thu thập được; phụ thuộc vào mục đích, thái độ, đạo đức và thế giới quan của người tìm hiểu, nghiên cứu lịch sử.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Tìm hiểu về khái niệm “Lịch sử là gì”

- Khái niệm: Lịch sử là những gì diễn ra trong quá khứ. Lịch sử loài người là toàn bộ những hoạt động của con người từ khi xuất hiện đến ngày nauy.

- Lịch sử được hiểu theo hai nghĩa khác nhau:

+ Hiện thực lịch sử: 

• Tất cả những gì diễn ra trong quá khứ.

• Tồn tại khách quan, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người.

• Tìm hiểu, nhận thức, trình bày, tái hiện lịch sử theo các cách khác nhau, không thể thay đổi hiện thực lịch sử.

+ Lịch sử được con người nhận thức: 

• Những hiểu biết của con người về hiện thực lịch sử.

• Trình bày, tái hiện theo những cách khác nhau: kể chuyện, ghi chép, nghiên cứu, trình diễn,...

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Khái niệm, đối tượng nghiên cứu của Sử học

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, nhớ lại kiến thức hình thành ở Hoạt động 1 và trả lời câu hỏi: Nếu hiểu lịch sử theo hai nghĩa: hiện thực lịch sử và lịch sử được con người nhận thức thì Sử học thuộc nghĩa nào?

­Gợi ý: Sử học được hiểu theo nghĩa là lịch sử được con người nhận thức; đó là ngành khoa học nghiên cứu về toàn bộ quá khứ của loài người, trên tất cả các mặt, các lĩnh vực của đời sống xã hội loài người.

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc thông tin SGK tr.8 và cho biết: Theo em, Sử học là gì?

- GV yêu cầu HS tiếp tục làm việc cá nhân, quan sát Hình 7 SGK tr.9 và trả lời câu hỏi: Trình bày đối tượng nghiên cứu của Sử học.

- GV trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh về đối tượng nghiên cứu của Sử học: Đính kèm dưới Nhiệm vụ 1.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS làm việc theo cá nhân, đọc thông tin, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày về khái niệm và đối tượng nghiên cứu của Sử học.

- GV mời đại diện HS nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV kết luận nội dung về Khái niệm, đối tượng nghiên cứu của Sử học.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

2. Tìm hiểu về Sử học

a. Khái niệm, đối tượng nghiên cứu của Sử học

- Khái niệm: Sử học là khoa học nghiên cứu về quá khứ của loài người.

- Đối tượng nghiên cứu của Sử học: là toàn bộ quá khứ của loài người (có thể là quá khứ của một cá nhân, một nhóm, một cộng đồng người, một quốc gia hoặc toàn thể nhân loại).