Giáo án lịch sử 10 kết nối mới nhất Bài 11: các dân tộc trên đất nước Việt Nam

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

 - GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc thông tin mục 1 SGK tr.86 và trả lời câu hỏi: Trình bày khái niệm dân tộc?  - GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, đọc thông tin mục 1 kết hợp quan sát Tư liệu 1 SGK tr.86, 87 và thực hiện nhiệm vụ:  + Cho biết các dân tộc ở Việt Nam được chia thành mấy nhóm?  + Căn cứ vào tiêu chí nào để phân chia như vậy?  - GV hướng dẫn HS thảo luận:  + Gọi 1 HS đọc to nội dung Tư liệu 1, nhấn mạnh “từ khóa: chiếm trên 50%, có ít hơn so với dân tộc đa số (tức là dưới 50%), điều tra dân số.  + Quan sát biểu đồ để nhận thức trực quan về hai nhóm dân tộc ở Việt Nam:

·      Dân tộc đa số (biểu thị bằng màu xanh chiếm 85,32%).

·      Dân tộc thiểu số (biểu thị bằng màu vàng chiếm 14,68%).

 - GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm (2 nhóm cùng thực hiện 1 nhiệm vụ).  - GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, quan sát Tư liệu 2 SGK tr.87 và thực hiện nhiệm vụ:  + Nhóm 1 + 2: Kể tên một số dân tộc thuộc nhóm dân tộc đa số.  + Nhóm 3 + 4: Kể tên một số dân tộc thuộc nhóm dân tộc thiểu số.  - GV trình chiếu cho HS quan sát hình ảnh, video về cộng đồng các dân tộc Việt Nam: Đính kèm dưới Hoạt động 1.  - GV tiếp tục yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, khai thác Tư liệu 1, 2 và biểu đồ SGK tr.87 để trả lời câu hỏi:  + Chỉ ra mối liên hệ giữa Tư liệu 1 và Tư liệu 2.  + Các tư liệu đều phản ánh điểm chung là gì?  - GV đặt câu hỏi mở rộng, yêu cầu HS kết nối với thực tiễn và trả lời câu hỏi:  + Xác định dân tộc mình thuộc dân tộc đa số hay dân tộc thiểu số?  + Lấy ví dụ về một số dân tộc khác cùng nhóm với dân tộc mình.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

 - HS đọc thông tin, quan sát Tư liệu, biểu đồ để thực hiện nhiệm vụ học tập.  - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

 - GV mời đại diện HS trình bày về thành phần dân tộc theo dân số.  - GV mời đại diện HS trình bày về:

Mối liên hệ giữa Tư liệu 1 và Tư liệu 2:

 + Tư liệu 1 trả lời câu hỏi “dân tộc đa số là dân tộc có số dân như thế nào” và “dân tộc thiểu số là dân tộc có số dân như thế nào”.  + Tư liệu 2 cung cấp số liệu dân số của các dân tộc ở Việt Nam (năm 2019) là căn cứ để phân loại dân tộc nào là dân tộc đa số, dân tộc nào là dân tộc thiểu số.

Mối quan hệ giữa Tư liệu 2 và biểu đồ:

 + Tư liệu 2 cung cấp số liệu dân số của các dân tộc Việt Nam (năm 2019).  + Biểu đồ sử dụng số liệu để phản ánh tỉ lệ giữa hai nhóm dân tộc đa số và dân tộc thiểu số ở Việt Nam (theo số liệu năm 2019).

Mối quan hệ giữa Tư liệu 1 và biểu đồ:

 + Biểu đồ sử dụng khái niệm về dân tộc đa số và dân tộc thiểu số trong Tư liệu 1 để phản ánh mối quan hệ về dân số giữa nhóm các dân tộc đa số và dân tộc thiểu số ở Việt Nam (theo số liệu năm 2019).

à Ba tư liệu để phản ánh về phân chia thành phần dân tộc theo dân số ở Việt Nam.

 - GV mời đại diện HS nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

 - GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.  - GV kết luận: Việc phân chia dân tộc theo số dân hoàn toàn dựa vào tỉ lệ số dân của dân tộc đó so với tổng dân số của cả nước, không căn cứ trên trình độ phát triển. Các dân tộc ít người hơn không đồng nghĩa với kém phát triển hơn về mặt văn hóa.  - GV chuyển sang nội dung mới.

1. Tìm hiểu thành phần dân tộc theo dân số

 - Khái niệm dân tộc:  + Dân tộc – quốc gia: bao gồm toàn thể cư dân của quốc gia.

Ví dụ nói: dân tộc Việt Nam có lòng yêu nước nồng nàn.

 + Dân tộc – tộc người: là những cộng đồng người có chung ngôn ngữ, văn hóa và ý thức tự giác dân tộc.

Ví dụ nói: dân tộc Kinh, dân tộc Mường,...

 - Thành phần dân tộc theo dân số ở Việt Nam: dựa vào số dân của từng dân tộc theo tổng điều tra dân số toàn quốc, được chia thành:  + Dân tộc đa số: Kinh, Tày, Thái, Mường, H’mông, Khơ-me, Nùng,...  + Dân tộc thiểu số: Si La, Pu Péo, Rơ Măm, Brâu, Ơ Đu,...