Giáo án Lịch sử 9 kết nối bài 7: Phong trào cách mạng Việt Nam thời kì 1930 – 1939

Đám đông tụ tập tại ngã tư phố Uôn

 và phố Bơ-roát (ảnh chụp, 1929)

Người mẹ di cư

 (ảnh chụp tháng 3/1936)

Cuộc biểu tình của nông dân Nghệ An ngày 12/9/1930 (tranh vẽ, 

Bảo tàng Xô viết Nghệ - Tĩnh)

Mít tinh tại khu Đấu xảo (nhà triển lãm), Hà Nội ngày 1/5/1938 (hình chụp)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu nguyên nhân bùng nổ

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV nhắc lại kiến thức của bài học trước: Tháng 2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã chấm dứt sự khủng hoảng về đường lối cứu nước và giai cấp lãnh đạo của cách mạng Việt Nam. Cũng từ đây, dưới sự lãnh đạo của Đảng, cách mạng Việt Nam trở thành một bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới. Đây cũng là bước chuẩn bị tất yếu đầu tiên cho những bước phát triển nhảy vọt về sau của cách mạng Việt Nam.

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin mục 1 SGK tr.30 và trả lời câu hỏi: Nêu nguyên nhân bùng nổ phong trào cách mạng 1930 – 1931. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu có).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu nguyên nhân bùng nổ phong trào cách mạng 1930 – 1931.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: 

+ Nguyên nhân bùng nổ của phong trào cách mạng 1930 - 1931 là do tác động của khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933, làm cho mâu thuẫn trong xã hội ngày càng sâu sắc, nổi lên với hai mâu thuẫn cơ bản là: mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp và mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ phong kiến.

+ Đảng Cộng sản Việt Nam vừa ra đời đã kịp thời lãnh đạo cách mạng và đẩy mạnh cuộc đấu tranh trên phạm vi toàn quốc.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới.

1. Phong trào cách mạng trong những năm 1930 – 1931

* Nguyên nhân bùng nổ

- Ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 – 1933).

+ Kinh tế phụ thuộc vào chính quốc.

+ Chịu hậu quả nặng nề về kinh tế (nông nghiệp, công nghiệp), xã hội (đời sống của các tầng lớp, giai cấp).

→ Mâu thuẫn xã hội gay gắt: toàn thể dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp; nông dân với địa chủ phong kiến.

- Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời.

→ Kịp thời lãnh đạo cách mạng, đấu tranh toàn quốc. 

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu về diễn biến chính

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành các nhóm (4 – 6 HS/nhóm).

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm: 

Khai thác Hình 7.2 7.3, mục Em có biết, thông tin mục 1 SGK 30, 31 và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

Hình 7.2. Lược đồ cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh

(1930 – 1931)

Hình 7.3. Xô Viết Nghệ - Tĩnh (tranh sơn dầu

 của họa sĩ Nguyễn Đức Nùng)

- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu về diễn biến chính của phong trào cách mạng trong những năm 1930 – 1931 (Đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 2).

- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS tiếp tục thảo luận, khai thác tư liệu GV cung cấp và trả lời câu hỏi: Những biểu hiện nào chứng tỏ Xô viết Nghệ - Tĩnh là đỉnh cao của phong trào cách mạng 1930 – 1931?

- GV nêu câu hỏi gợi mở cho HS:

+ Ở Nghệ An, Hà Tĩnh diễn ra phong trào của những giai cấp nào?

+ Các giai cấp liên kết với nhau như thế nào trong phong trào?

+ Thành quả của phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh là gì?

- GV cho HS liên hệ, vận dụng và thực hiện nhiệm vụ: Tìm hiểu về một số di tích lịch sử, phong trào ở địa phương mình trong giai đoạn 1930 – 1931. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và hoàn thành Phiếu học tập số 1.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại 4 nhóm lần lượt nêu diễn biến chính của phong trào cách mạng trong những năm 1930 – 1931 theo Phiếu học tập số 1.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng:

+ Nghệ An, Hà Tĩnh là địa bàn diễn ra sôi nổi, liên tục các cuộc bãi công của công nhân, biểu tình của nông dân; công nhân và nông dân đã liên kết, hưởng ứng phong trào của nhau làm cho bộ máy chính quyền của thực dân và phong kiến tay sai ở nhiều huyện tê liệt, ở một số thôn, xã bị tan rã. 

+ Chính quyền được thành lập dưới hình thức các xô viết. Lần đầu tiên các Xô viết - chính quyền cách mạng ở các thôn, xã ra đời, thực hiện nhiệm vụ của chính quyền nhân dân.

+ Chính quyền Xô viết đã ban hành và thực hiện nhiều chính sách tiến bộ: 

• Ban bố các quyền tự do, dân chủ cho nhân dân (về chính trị).

• Chia ruộng đất công, bãi bỏ các thứ thuế vô lí, thực hiện giảm tô và xoá nợ cho dân nghèo (về kinh tế).

• Tổ chức đời sống mới, mở các lớp dạy chữ Quốc ngữ, xoá bỏ các tệ nạn xã hội,... (về văn hoá, xã hội),... 

→ Xô viết Nghệ - Tĩnh thật sự là chính quyền cách mạng của quần chúng dưới sự lãnh đạo của Đảng (chính quyền của dân, do dân và vì dân).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: 

+ Từ tháng 5/1930, phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ với nhiều cuộc đấu tranh của công nhân, nông dân, các tầng lớp nhân dân lao động khác.

+ Đỉnh cao là phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh. Là phong trào cách mạng lần đầu tiên diễn ra dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, đã phát huy được lòng yêu nước của quần chúng nhân dân cả nước, vai trò đấu tranh của công nhân và nông dân.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

* Diễn biến chính

Kết quả Phiếu học tập số 1 về diễn biến phong trào cách mạng trong những năm 1930 – 1931 đính kèm phía dưới Nhiệm vụ 2. 

Tư liệu 1:

Video: Phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh.

https://www.youtube.com/watch?v=HMerkutbXPc

KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nhiệm vụ 3: Tìm hiểu ý nghĩa

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin mục 1 SGK tr.31 kết hợp tư liệu GV cung cấp và trả lời câu hỏi: Phong trào cách mạng 1930 – 1931 có ý nghĩa lịch sử như thế nào với cách mạng Việt Nam?

Tư liệu 2: Đánh giá về ý nghĩa lịch sử của phong trào cách mạng 1930 - 1931 và Xô viết Nghệ - Tĩnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Phong trào... đã chứng tỏ tinh thần oanh liệt và năng lực cách mạng của nhân dân lao động Việt Nam. Phong trào tuy thất bại, nhưng nó rèn lực lượng cho cuộc Cách mạng tháng Tám thắng lợi sau này”.

(Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 10, 

NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr. 9)

Tượng đài công - nông Xô viết Trường Thi 

- Bến Thủy (Nghệ An)

Video: Ngày này năm xưa: Xô Viết - Nghệ Tĩnh, sức mạnh quần chúng làm nên lịch sử.

https://www.youtube.com/watch?v=aGcXtik3h8k&t=66s

Video: Xô viết Nghệ - Tĩnh – Bài học về sự phát huy sức mạnh của quần chúng nhân dân. 

https://www.youtube.com/watch?v=4fopLC2Y11I

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS nêu ý nghĩa lịch sử của phong trào cách mạng 1930 – 1931 đối với cách mạng Việt Nam.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Phong trào cách mạng 1930 – 1931 đã khẳng định vai trò lãnh đạo cách mạng của Đảng. Từ phong trào, khối liên minh công – nông được hình thành, để lại nhiều bài học quý báu cho phong trào cách mạng sau này.

- GV chuyển sang nội dung mới.

* Ý nghĩa

- Khẳng định vai trò lãnh đạo cách mạng của Đảng.

- Khối liên minh công – nông hình thành.

- Để lại bài học quý báu cho phong trào cách mạng sau này.