Giáo án Lịch sử 9 kết nối bài 11: Nước Mỹ và Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 11: NƯỚC MỸ VÀ CÁC NƯỚC TÂY ÂU 

TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1991

(2 tiết)

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• Nêu được những nét chính về chính trị, kinh tế của nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Tự chủ và tự học: Khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập; tự lực làm những nhiệm vụ học tập được giao trên lớp và ở nhà. 

• Giao tiếp và hợp tác: Hợp tác và giao tiếp với các bạn trong các nhiệm vụ học tập.

• Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Phát hiện được vấn đề từ các nhiệm vụ học tập và tìm cách giải quyết chúng. 

Năng lực riêng: 

• Tìm hiểu lịch sử: Thông qua quan sát tranh, ảnh, biểu đồ, bảng; khai thác tư liệu để tìm hiểu về nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

• Nhận thức và tư duy lịch sử: Nêu được những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế của nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Thông qua việc sưu tầm tư liệu để giới thiệu về nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ: Đọc và sưu tầm các thông tin, hình ảnh, tư liệu về chính trị, kinh tế của nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC 

1. Đối với giáo viên

• Giáo án, SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Kết nối tri thức (phần Lịch sử). 

• Hình ảnh, tư liệu sưu tầm về bài học Nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

• Phiếu học tập (giấy A0), nam châm dán Phiếu học tập, bút màu.

• Máy tính, máy chiếu (nếu có).

2. Đối với học sinh

• SGK, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Kết nối tri thức (phần Lịch sử). 

• Đọc trước nội dung bài học và sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về bài học Nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế cho HS, giúp đỡ HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú với bài học mới. 

b. Nội dung: GV yêu cầu HS liên hệ hiểu biết thực tế và trả lời câu hỏi: 

- Theo em, quốc gia nào là siêu cường lớn mạnh nhất thế giới? 

- Hãy chia sẽ điều em biết về tình hình chính trị, kinh tế của quốc gia đó. 

c. Sản phẩm: Chia sẻ của HS về quốc gia siêu cường/khu vực phát triển, lớn mạnh nhất thế giới. 

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, trả lời câu hỏi: 

+ Theo em, quốc gia nào là siêu cường lớn mạnh nhất thế giới? 

+ Hãy chia sẻ điều em biết về tình hình chính trị, kinh tế của quốc gia đó.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS vận dụng kiến thức đã học, hiểu biết của bản thân và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày về quốc gia siêu cường/khu vực phát triển, lớn mạnh nhất thế giới. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Mỹ là quốc gia siêu cường lớn mạnh - cường quốc kinh tế và quân sự thống trị thế giới.

+ Về kinh tế:

• GDP đạt 27 nghìn tỷ USD (năm 2023), chiếm 1/4 GDP toàn cầu.

• Các ngành kinh tế chủ đạo: công nghệ cao, công nghiệp ô tô, hàng không, viễn thông, điện tử, công nghiệp nông sản, thực phẩm, dầu mỏ,…

+ Về chính trị:

• Luôn dẫn đầu trong vai trò đứng đầu quốc tế trong các tổ chức như NATO và Liên hợp quốc. 

• Những thách thức trong nước, bao gồm căng thẳng chủng tộc, bất bình đẳng và nội bộ chính trị bất ổn đang khiến Mỹ bị ảnh hưởng khá lớn.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Mỹ luôn luôn duy trì được vị thế là một nền kinh tế có tính cạnh tranh cao, sản lượng lớn và có tầm ảnh hưởng rộng lớn nhất trên thế giới. Trở về lịch sử, sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Mỹ cùng các nước Tây Âu đã trải qua một thời kì tăng trưởng mạnh mẽ về kinh tế, được gọi là “Ba mươi năm rực rỡ”. Liệu thực sự tăng trưởng đó chỉ toàn là “rực rỡ”? Thực chất tình hình chính trị, kinh tế của nước Mỹ và các nước Tây Âu đã diễn ra như thế nào? Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay – Bài 11: Nước Mỹ và các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về nước Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được nét chính về tình hình chính trị, kinh tế Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991. 

b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm, khai thác Hình 1.13 – 1.15, mục Em có biết, thông tin mục 1 SGK tr.49, 50 và hoàn thành Phiếu học tập số 1: Hãy nêu những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991. 

c. Sản phẩm: Phiếu học tập số 1 của HS về những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991. 

d. Tổ chức thực hiện:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS	DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV dẫn dắt: Nước Mỹ bước ra khỏi chiến tranh với ít tổn thất, nhưng thu được nhiều lợi nhuận từ chiến tranh nền kinh tế có điều kiện phát triển. Vậy biểu hiện của sự phát triển đó là gì? - GV chia HS cả lớp thành các nhóm chẵn, lẻ, giao nhiệm vụ cho các nhóm: Khai thác Hình 1.13 – 1.15, thông tin mục 1 SGK tr.49, 50 và hoàn thành Phiếu học tập số 1 + Nhóm chẵn: Tìm hiểu về tình hình kinh tế của nước Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991. + Nhóm lẻ: Tìm hiểu về tình hình chính trị của nước Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991.  Hình 11.5. Biểu đồ về tỉ trọng GDP của Mỹ  trong nền kinh tế thế giới (1950 – 1991) PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 NƯỚC MỸ TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1991 Lĩnh vực Nét chính Chính trị     Kinh tế       - GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu (Đính kèm phía dưới Hoạt động 1).  - GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết SGK tr.49 để tìm hiểu thêm về chính sách ngăn chặn, đàn áp phong trào đấu tranh của các lực lượng tiến bộ ở trong nước của chính quyền Mỹ. - GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS cả lớp suy nghĩ và trả lời câu hỏi:  + Theo em, vì sao chuyến thăm của Tổng thống R. Ních-xơn đến Liên Xô và Trung Quốc có ảnh hưởng lớn đến tình hình chính trị nước Mỹ những năm 70 của thế kỉ XX? + Vì sao trong giai đoạn 1945 – 1950, nền kinh tế Mỹ chiếm ưu thế tuyệt đối trong nền kinh tế thế giới, nhưng đến giai đoạn 1950 – 1991 không còn chiếm ưu thế tuyệt đối nữa? - GV cho HS liên hệ, vận dụng: Kinh tế phát triển đã tác động đến ngành xây dựng. Nhiều tòa nhà chọc trời được xây dựng ở Mỹ trong những năm 70 của thế kỉ XX, trong đó có Khu phức hợp Trung tâm Thương mại Thế giới Niu Y- Oóc. Toà tháp đôi này đã bị phá hủy trong cuộc tấn công khủng bố vào ngày 11/9/2001.  Tháp đôi của Trung tâm Thương mại Thế giới khánh thành ở thành phố Niu Y- Oóc, Mỹ (1973) Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập - HS khai thác thông tin trong mục, tư liệu GV cung cấp và hoàn thành Phiếu học tập số 1. - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận - GV mời đại diện một số nhóm chẵn, nhóm lẻ nêu những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991 theo Phiếu học tập số 1. - GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng: +  Chuyến thăm của Tổng thống R. Ních-xơn đến Liên Xô và Trung Quốc có ảnh hưởng lớn đến tình hình chính trị nước Mỹ những năm 70 của thế kỉ XX vì: phản ánh quan điểm của Tổng thống R. Ních-xơn trong chính sách đối ngoại của nước Mỹ là ưu tiên sử dụng chủ nghĩa thực dụng trong quan hệ quốc tế; dẫn đến quan hệ Xô - Mỹ trong Chiến tranh lạnh vẫn tiếp tục duy trì ở trạng thái “chung sống hoà bình” (1962 - 1973) hoặc “hoà hoãn” (1961 - 1978). + Trong giai đoạn 1945 - 1950, kinh tế Mỹ chiếm ưu thế tuyệt đối vì:  Mỹ ít bị thiệt hại bởi chiến tranh (đất nước không bị tàn phá trực tiếp), trong khi các nước tư bản Tây Âu, Nhật Bản chịu thiệt hại nặng nề bởi chiến tranh nên nền kinh tế suy kiệt.  Mỹ có điều kiện phát triển kinh tế khi đề ra và thực hiện Kế hoạch Mác-san (1947 - 1952) nhằm phục hưng châu Âu, Tây Âu trở thành thị trường tiêu thụ hàng hoá đã kích thích nền kinh tế Mỹ phát triển. + Trong giai đoạn 1950 - 1991, kinh tế Mỹ không còn chiếm ưu thế tuyệt đối nữa là do: Nền kinh tế của các nước Tây Âu và Nhật Bản được phục hồi và sau đó phát triển nhanh chóng, cạnh tranh trực tiếp với Mỹ, Mỹ diễn ra các cuộc khủng hoảng suy thoái vào các năm 1953 - 1954, 1957 - 1958,... và những khoản chi phí lớn cho các cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập - GV nhận xét, đánh giá và hoàn chỉnh Phiếu học tập số 1. - GV kết luận: + Về chính trị:  Duy trì nền dân chủ tư sản với chế độ hai đảng thay nhau cầm  quyền, thực hiện chính sách đối nội nhất quán và chính sách đối ngoại với trọng tâm là Chiến lược toàn cầu. Từ những năm 70 của thế kỉ XX, Mỹ tìm cách cải thiện quan hệ với Liên Xô và Trung Quốc.  Năm 1989, Mỹ và Liên Xô cùng tuyên bố chấm dứt Chiến tranh lạnh. + Kinh tế: Từ năm 1945 đến năm 1991, Mỹ vẫn luôn giữ vững vị thế cường quốc kinh tế số một thế giới, nhưng tỉ trọng kinh tế của Mỹ trong nền kinh tế thế giới giảm  dần do sự vươn lên của các nước Tây Âu và Nhật Bản. - GV chuyển sang nội dung mới.	1. Nước Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991 Kết quả Phiếu học tập số 1 về những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991 đính kèm phía dưới Hoạt động 1.
Tư liệu 1: Nước Mỹ từ năm 1945 đến năm 1991.      1.1. Mỹ là nơi khởi đầu và đi đầu trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba, bắt đầu từ những năm 40 của thế kỉ XX. Mỹ đã đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực như khoa học cơ bản, máy tính, máy tự động và hệ thống máy tự động, các nguồn năng lượng mới, những vật liệu mới, “Cách mạng xanh” trong nông nghiệp, công cuộc chinh phục vũ trụ,… Nhờ những thành tựu đó, nền kinh tế Mỹ không ngừng tăng trưởng. A Video: Phong trào phản đối chiến tranh Việt Nam lên đỉnh điểm ở khắp nơi trên thế giới. https://www.youtube.com/watch?v=d4oeDfwxc7s   KẾT QUẢ PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 NƯỚC MỸ TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 1991 Lĩnh vực Nét chính Chính trị - Duy trì nền dân chủ tư sản với chế độ hai đảng thay nhau cầm quyền (Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hoà). - Thực hiện chính sách đối nội nhất quán, phát triển kinh tế, ổn định xã hội, ngăn chặn, đàn áp phong trào đấu tranh của các lực lượng tiến bộ ở trong nước. - Thực hiện chính sách đối ngoại trọng tâm là Chiến lược toàn cầu nhằm chống phá các nước xã hội chủ nghĩa, đàn áp phong trào giải phóng dân tộc và thực hiện tham vọng làm bá chủ thế giới. + Lôi kéo các nước nhận viện trợ, thành lập các khối quân sự: Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương - NATO (1949), khối SEATO ở Đông Nam Á (1954). + Thiết lập chính quyền tay sai thân Mỹ ở nhiều quốc gia trên thế giới. - Từ những năm 70 của thế kỉ XX: cải thiện quan hệ với Liên Xô (hạn chế chạy đua vũ trang) và với Trung Quốc (Tổng thống Ních-xơn thăm Trung Quốc).  - Năm 1989: Mỹ và Liên Xô cùng tuyên bố chấm dứt Chiến tranh lạnh. Kinh tế - Từ năm 1945 đến năm 1991: Mỹ vẫn luôn giữ vững vị thế cường quốc kinh tế số một thế giới, nhưng tỉ trọng kinh tế của Mỹ trong nền kinh tế thế giới giảm dần. - Những năm 1945 – 1950: kinh tế Mỹ chiếm ưu thế tuyệt đối trong nền kinh tế thế giới, nhưng từ năm 1950 đến năm 1991, kinh tế Mỹ không còn chiếm ưu thế tuyệt đối do sự vươn lên của các nước Tây Âu và Nhật Bản.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nêu được những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế của các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc cặp đội, khai thác Bảng tóm tắt tình hình chính trị, kinh tế các nước Tây Âu (1945 – 1991) SGK tr.51 và trả lời câu hỏi: Trình bày những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế của các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế của các nước Tây Âu từ năm 1945 đến năm 1991.

 ---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------