Giáo án và PPT Ngữ văn 10 cánh diều Ôn tập và tự đánh giá cuối học kì II

ÔN TẬP VÀ TỰ ĐÁNH GIÁ CUỐI HỌC KÌ II

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Trong chương trình Ngữ văn 10 tập 2, em đã được học những chủ đề nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Ôn tập phần văn bản

Nhiệm vụ 1: Ôn tập đặc điểm các thể loại văn bản

- GV yêu cầu: Từ các bài đã học trong sách Ngữ Văn 10, tập hai, hãy kẻ bảng hoặc vẽ sơ đồ về các bài đọc hiểu theo thể loại và kiểu văn bản. Tham khảo và hoàn thành bảng sau:

- GV đặt câu hỏi số 2: Nêu tên các văn bản đọc hiểu tiêu biểu cho mỗi thể loại truyện trong sách Ngữ văn 10, tập hai và chỉ ra đặc điểm cơ bản cần chú ý khi đọc mỗi thể loại đó.

Sản phẩm dự kiến:

1. Các thể loại văn bản đã học

Câu 1:

Câu 2:

Nêu tên các văn bản đọc hiểu tiêu biểu cho mỗi thể loại truyện trong sách Ngữ văn 10, tập hai và chỉ ra đặc điểm cơ bản cần chú ý khi đọc mỗi thể loại đó.

Nhiệm vụ 2: Ôn tập đặc điểm thể loại văn bản

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm:

 + Nhóm 1, 3: Nêu đặc điểm chung về nội dung và hình thức của các văn bản thơ được học trong sách Ngữ văn 10, tập hai. Phân tích ý nghĩa của những nội dung chủ đề đặt ra trong các bài thơ được học. Xác định những điểm cần chú ý về cách đọc hiểu các văn bản thơ này.

+ Nhóm 2, 4: nhận xét về đặc điểm của các văn bản nghị luận văn học được học trong sách Ngữ văn 10, tập hai. Phân tích yêu cầu và ý nghĩa của việc đọc hiểu các văn bản nghị luận ấy.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 3:

- Về nội dung mỗi bài thơ có một nội dung riêng, tuy nhiên nếu cần khái quát có thể thấy điểm chung của các văn bản thơ này tập trung nói lên những suy nghĩ và tình cảm thiết tha, sâu nặng của tác giả về đất nước và con người Việt Nam trong hai cuộc từ kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ và cả những cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới sau này. Bài thơ Đất nước là niềm xúc động, vui sướng, tự hào của tác giả trước đất trời giải phóng sau chiến thắng Điện Biên Phủ. Lính đảo hát tình ca trên đảo viết về các chiến sĩ Trường Sa với giọng thơ tinh nghịch, tếu táo mà chan chứa tình cảm mến yêu, trân trọng hết mực của tác giả với những người lính đảo,... Khép lại chùm thơ này là bài thơ Khoảng trời, hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ) ca ngợi lòng dũng cảm, sự hi sinh cao cả của những nữ thanh niên xung phong “lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa / Đánh lạc hướng thù, hứng lấy luồng bom,...”.

- Về hình thức, tất cả các văn bản thơ học ở bài này đều viết theo thể thơ tự do, với cách sử dụng vần, nhịp điệu, từ ngữ hình ảnh, số lượng từ trong mỗi dòng thơ,... rất tự do, linh hoạt.

Đọc hiểu các bài thơ này, vừa chú ý đến các yêu cầu đọc thơ nói chung, vừa cần chú ý đặc điểm hình thức của thơ tự do vừa nêu ở trên; chỉ ra mối quan hệ và tác dụng của các hình thức biểu đạt ấy trong việc làm nổi bật nội dung mỗi bài thơ.

Câu 4:

- Văn bản nghị luận được học ở Bài 8, sách Ngữ văn 10, tập hai, gồm các bài nghị luận xã hội: Bản sắc là hành trang (Nguyễn Sĩ Dũng); Đừng gây tổn thương (Ca-ren Ca-xây) và bài nghị luận văn học: Gió thanh lay động cành cô trúc (Chu Văn Sơn) và văn bản “Phép màu ” kì diệu của văn học (Nguyễn Duy Bình).

Có thể thấy các bài nghị luận xã hội hướng tới những vấn đề xã hội mang ý nghĩa thời sự: giữ gìn, phát huy bản sắc dân tộc trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hoá; những ứng xử có văn hoá, có tính nhân văn để không gây tổn thương đến người khác và cũng là tổn thương cho chính mình. Các bài nghị luận văn học hướng đến hai yêu cầu lớn: a) Bàn luận về vai trò, ý nghĩa, tác dụng,... của văn chương; và b) Phân tích giá trị của văn bản thơ được học trong sách Ngữ văn 10.

về nghị luận văn học, sở dĩ học các văn bản ở mục a) là phải đáp ứng yêu cầu cần đạt nêu trong Chương trình: “Nêu được ý nghĩa hay tác động của tác phẩm văn học đối với quan niệm, cách nhìn, cách nghĩ và tình cảm của người đọc”, cũng tức là HS cần biết mối quan hệ giữa tác phẩm văn học và người đọc. Cả hai văn bản nghị luận văn học đều là văn bản mới. Nếu văn bản Gió thanh lay động cành cô trúc là dạng bài nghị luận về một tác phẩm văn học cụ thể,

………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1. Phong cách nghệ thuật của tác giả bài thơ "Lính đảo hát tình ca trên đảo": 

A. Mộc mạc, bình dị

B. Giản dị, gần gũi, giàu chất nhạc

C. Gần gũi thiên nhiên, ca ngợi vẻ đẹp đất nước

D. Bình dị, gần gũi, ca ngợi những người nông dân chân lấm tay bùn, chăm chỉ, thật thà.

Câu 2. Nhận định nào sau đây chưa chính xác về bài thơ Đất Nước?

A.  Bài thơ được ghép từ hai bài thơ đó là Sáng mát trong như sáng năm xưa và bài thơ Đêm mít tinh, phần sau được nhà thơ viết vào năm 1955

B. Được đưa vào tập thơ Người chiến sĩ 

C. Bài thơ là những chiêm nghiệm của tác giả về chiều dài lịch sử từ những năm đất nước được hình thành.

D. Bài thơ là sự đúc kết những suy ngẫm và cảm xúc của tác giả về đất nước trong suốt những năm dài kháng chiến gian khổ.

Câu 3. Thông tin nào sau đây chưa chính xác về tác giả Nguyễn Đình Thi

A. Ông sinh năm 1924

B. Là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ.

C. Nguyễn Đình Thi là một nghệ sĩ đa tài : một nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình.

D. Ông từng là Tổng thư kí hội nhà văn Việt Nam

Câu 4. Giải nghĩa từ "Hảo huền":

A. Nói, thở mạnh và mệt nhọc

B. cử chỉ, nghi thức của người theo đạo Thiên Chúa tuyên xưng đức tin, nhớ ơn hoặc tạ ơn chúa

C. tương tự như từ xơ nhưng được dùng với nghĩa tôn quý hơn

D. nơi thu nhận, nuôi dưỡng trẻ mồ côi

Câu 5. Mâu thuẫn giữa Trương Phi và Quan Công là do:

A. Trương Phi hiểu lầm Quan Công phản bội.

B. Trương Phi và Quan Công có hiềm khích từ trướC.

C. Quan Công không khuất phục Trương Phi.

D. Quan Công muốn cướp thành của Trương Phi.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1. Phân tích đánh giá nội dung và hình thức một trong các tác phẩm văn xuôi đã học trong Ngữ văn 10, tập hai.

Câu 2. Phân tích một vấn đề xã hội mà em thấy có ý nghĩa đặt ra trong các tác phẩm truyện hoặc thơ đã học trong sách Ngữ văn 10, tập hai.